İÇİNDEKİLER
GENEL HÜKÜMLER
Amaç, kapsam ve Temel Tanımlar
GÜMRÜK MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE KİŞİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE İLİŞKİN CEŞİTLİ HÜKÜMLER
Temsil Hakkı.
Gümrük Mevzuatının Uygulanmasına İlişkin Kararlar
Bilgi
Diğer Hükümler
GÜMRÜK VERGİLER1 İLE EŞYA TİCARETİ KONUSUNDA ÖNGÖRÜLEN DİĞER ÖNLEMLERİN UYGULANMASINA İLİŞKİN UNSURLAR
Gümrük Tarifesi ve Eşyanın Tarife Pozisyonlarına Ayrılması
Eşyanın Tercihli Olmayan Menşei
Eşyanın Tercihli Menşei
Eşyanın Gümrük Kıymeti
Eşyanın Ağırlığı ve Kapları
TAŞITLARIN KONTROLÜ VE GÜMRÜK BÖLGESİNE GETİRİLEN EŞYA GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA KULLANIMA TABİ TUTULANA KADAR UYGULANACAK HÜKÜMLER
Taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesine Giriş ve Çıkışı
Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine Girmesi
Eşyanın Gümrüğe Sunulması
Özet Beyan ve Gümrüğe Sunulan Eşyanın Boşaltılması
Gümrüğe Sunulan Eşyaya Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanım Belirlenmesi Zorunluluğu
Eşyanın Geçici Depolanması
Transit Rejimi Altında Taşınan Eşyaya Uygulanacak Hükümler
Diğer Hükümler
GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ İŞLEM VEYA KULLANIM
Genel Hükümler
Eşyanın Bir Gümrük Rejimine Tabi Tutulması
Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi
Şartlı Muafiyet Düzenlemeleri ve Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri
Ortak Hükümler
Transit Rejimi
Gümrük Antrepo Rejimi
Dahilde İşleme Rejimi
Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi
Geçici İthalat Rejimi
Hariçte İşleme Rejimi
İhracat Rejimi
GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ DİĞER İŞLEM VEYA KULLANIM ŞEKİLLERİ
Serbest Bölgeler
Yeniden İhracat, İmha ve Terk
Türkiye Gümrük Bölgesinden Çıkan Eşya
ÖZELLİK GÖSTEREN FAALİYETLER
Gümrük Vergilerinden Muafiyet ve İstisna
Geri Gelen Eşya
Deniz Balıkçılığı Ürünleri ve Denizden Çıkartılan Diğer Ürünler
Sınır Ticareti
DİĞER GÜMRÜK İŞLEMLERİ
Posta Gümrük İşlemleri
Akaryakıt ve Kumanya ile İlgili Hükümler
Tasfiye Edilecek Eşyaya İlişkin İşlemler
GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Gümrük Yükümlülüğünün Doğması
Gümrük Vergilerinin Tahakkuku, Tebliği ve Ödenmesi
Teminat
Gümrük Yükümlülüğünün Sona Ermesi
Vergilerin Geri Verilmesi veya Kaldırılması
DİĞER HÜKÜMLER
Liman Antrepo İşletmelerinin Yükümlülüğü
Çalışma Zamanı ve Fazla Çalışma Ücreti
Gümrük Personelinin Kıyafeti ve Gümrük Bayrağı
Gümrüklerde İş Takibi ve Gümrük Müşavirleri
CEZALAR
Genel Hükümler
Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Cezalar
Usulsüzlüklere İlişkin Cezalar
İTİRAZLAR
KALDIRILAN HÜKÜMLER
YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar
MADDE 1- Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanacak gümrük kurallarını belirlemektir.
MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti topraklarını kapsar. Türkiye kara suları, iç suları ve hava sahası gümrük bölgesine dahildir.
Bu Kanunda geçen Türkiye Gümrük Bölgesi ve Gümrük Bölgesi kavramları Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini ifade eder.
MADDE 3- Bu Kanunda geçen;
1. “Müsteşarlık” deyimi, Gümrük Müsteşarlığını;
2. “Gümrük idaresi veya idareleri” deyimi, gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin kısmen veya tamamen yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamını;
3. “Kişi” deyimi, gerçek ve tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını;
4. “Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde yerleşik kişi” deyimi,
a) Bu bölgede kanuni ikametgâhı olan bütün gerçek kişileri;
b) Bu bölgede kayıtlı işyeri, kanuni iş merkezi veya şubesi bulunan bütün tüzel kişi veya kişiler ortaklığını;
5. “Karar” deyimi, bağlayıcı tarife ve menşe bilgileri de dahil olmak üzere, gümrük idaresinin, gümrük mevzuatı ile ilgili olarak belirli bir konuda bir veya daha fazla kişi üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufunu;
6. “Serbest dolaşımda bulunan eşya” deyimi, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ait hükümler saklı kalmak kaydıyla, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşya ile üretiminde kullanılan girdilerin yerli olup olmadığına bakılmaksızın,18 ve 19 uncu madde hükümlerine göre Türk menşeli sayılan eşyayı;
7. “Gümrük statüsü” deyimi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girmiş olup olmadığı yönünden durumunu;
8. “Gümrük vergileri” deyimi, yürürlükteki hükümler uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü;
9. “İthalat vergileri” deyimi,
– Eşyanın ithalinde öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili vergileri,
– Tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat vergilerini;
10. “İhracat vergileri” deyimi,
– Eşyanın ihracatında öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili mali yükleri,
– Tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ihracat vergilerini;
11. “Yükümlü” deyimi, gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu bütün kişileri;
12. “Gümrük gözetimi” deyimi, gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemleri;
13. “Gümrük denetimi” deyimi, gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere eşyanın muayenesini, belgelerin varlığının ve gerçekliğinin kanıtlanmasını, işletme hesaplarının, defterlerinin ve diğer yazılı belgelerin tetkikini, nakil araçlarının kontrolünü, bagajların ve kişilerin yanlarında ya da üstlerinde taşıdıkları eşyanın kontrolünü, idari araştırmalar ve benzeri diğer işlemlerin yapılması gibi özel işlemlerin yerine getirilmesini;
14. “Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması” deyimi, eşyanın,
a) Bir gümrük rejimine tabi tutulmasını,
b) Bir serbest bölgeye girmesini,
c) Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracını,
d) İmhasını,
e) Gümrüğe terk edilmesini;
15. “Gümrük rejimi” deyimi,
a) Serbest dolaşıma giriş rejimini,
b) Transit rejimini,
c) Gümrük antrepo rejimini,
d) Dahilde işleme rejimini,
e) Gümrük kontrolü altında işleme rejimini,
f) Geçici ithalat rejimini,
g) Hariçte işleme rejimini,
h) İhracat rejimini;
16. “Gümrük beyanı” deyimi, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını;
17. “Beyan sahibi” deyimi, kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişiyi;
18. “Eşyanın gümrüğe sunulması” deyimi, eşyanın gümrük idaresine ya da gümrükçe tayin edilen veya uygun görülen herhangi bir yere getirilmesi üzerine, belirlenen usul ve esaslara uygun olarak, gümrük idarelerine yapılan bildirimi;
19. “Eşyanın teslimi” deyimi, eşyanın tabi tutulduğu gümrük rejimi ile öngörülen amaçlar doğrultusunda gümrük idareleri tarafından ilgilisine teslimini;
20. “Rejim hak sahibi” deyimi, gümrük beyanını yapan veya hesabına gümrük beyanı yapılan kişi veya bu kişiye ait bir gümrük rejimi ile ilgili hakların ve yükümlülüklerin devredildiği kişiyi;
21. “İzin hak sahibi” deyimi, kendisine bir izin verilen kişiyi;
22. “Elleçleme” deyimi, gümrük gözetimi altındaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması ve benzeri işlemleri;
23. “Eşya” deyimi, her türlü madde, ürün ve değeri;
İfade eder.
MADDE 4- Gümrük idareleriyle muhatap olan kişiler bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin gerek bu Kanunda gerek diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve denetimlere tabi olmak; bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her tür vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak; kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her tür işlemleri yerine getirmekle yükümlüdürler.
Başa Dönüş
İKİNCİ BÖLÜM
Gümrük Mevzuatı Çerçevesinde Kişilerin Hak ve Yükümlülüklerine
İlişkin Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ AYIRIM
Temsil Hakkı
MADDE 5- Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler.
Transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilci Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan kişilerdir.
Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır.
Bir başka kişi adına veya hesabına hareket ettiğini beyan etmeyen ya da bir temsil yetkisine sahip olmadığı halde, başka bir kişi adına ya da hesabına hareket ettiğini beyan eden kişi, kendi adına ve kendi hesabına hareket ediyor sayılır.
225 inci maddenin 1 inci fıkrasında belirtilen kişiler gümrük idarelerinde dolaylı temsilci olarak iş takip edebilirler.
Başa Dönüş
İKİNCİ AYIRIM
Gümrük Mevzuatının Uygulanmasına İlişkin Kararlar
MADDE 6- 1. Gümrük idarelerinin gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin bir karar vermesini talep eden her kişi, kararın verilebilmesi için gerekli bütün bilgi ve belgeleri söz konusu idarelere ibraz etmek zorundadır.
2. Karar alınması talebinin yazılı olarak yapılması gerekir. Gümrük idareleri, söz konusu talebe ilişkin başvurunun kendilerine ulaştığı tarihten itibaren otuz gün içinde karar alırlar. Verilen kararlar başvuru sahibine yazılı olarak tebliğ edilir.
Ancak, gümrük idareleri tarafından bu süreye uyulması mümkün değilse, belirtilen süre aşılabilir. Bu durumda, söz konusu idareler, yukarıda belirlenen sürenin dolmasından önce başvuru sahibine süre aşımını haklı kılan gerekçeler ile talep hakkında karar vermek için gerekli gördükleri ek süreyi de belirterek bilgi verirler.
3. Gümrük idareleri tarafından gerek başvuruların reddine ve gerekse muhatabı kişinin aleyhine olarak verilen yazılı kararlar, Onikinci Kısımda belirtilen şekilde itiraz yolu açık olmak üzere gerekçeli olarak alınır ve bu hususlar kararda belirtilir.
4. Alınan kararlar 245 inci madde hükümleri saklı kalmak üzere gümrük idareleri tarafından derhal uygulanır.
MADDE 7- 1. Gümrük idaresinin ilgilinin lehine olan kararları aşağıdaki hallerde iptal edilir.
a) Kararın yanlış veya eksik bilgilere dayanılarak verilmesi halinde,
b) Başvuru sahibinin bu yanlışlık veya eksikliği bilmesi veya bilmesi gerektiği hallerde,
c) Kararın doğru veya tam bilgilere dayanılarak verilmesinin mümkün olmamasının tespiti halinde.
2. Aşağıdaki hallerde ise ilgilinin lehine olan karar değiştirilir veya iptal edilebilir.
a) Kararda öngörülen bir veya birden fazla koşulun gerçekleşmemiş veya gerçekleşemez olması,
b) Lehine olan bir kararda öngörülen bir yükümlülüğe ilgilinin uymaması halinde.
3. Kararın iptali, muhatabına tebliğ edilir.
4. 1 inci fıkra hükümlerine göre kararın iptal işlemi iptal kararının verildiği tarihten, 2 nci fıkra hükümlerine göre verilen iptal veya değiştirme kararı tebliğ tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Bununla birlikte, karar muhatabının yasal çıkarlarının gerektirdiği istisnai hallerde, kararın iptalinin veya değiştirilmesinin yürürlük tarihi yönetmelikle belirlenen koşullar altında ertelenebilir.
Başa Dönüş
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Bilgi
MADDE 8- 1. Kişiler gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilirler.
Ancak bu tür bir talep, fiilen tasarlanan bir ithalat ya da ihracat işlemine dayanmıyorsa reddedilebilir.
2. Bilgiler, talep edene ücretsiz olarak verilir. Bununla birlikte, özellikle eşyanın kimyevi tahlili veya ekspertizi ya da talep edene geri gönderilmesi nedeniyle gümrük idarelerince yapılan masraflar, talepte bulunan tarafından karşılanır.
MADDE 9- 1. Yazılı talep üzerine Müsteşarlık veya yetkilendirdiği gümrük idaresi tarafından bağlayıcı tarife veya bağlayıcı menşe bilgileri verilir.
2. Bağlayıcı tarife veya bağlayıcı menşe bilgisi, gümrük idarelerini, hak sahibine karşı sadece eşyanın tarife pozisyonu konusunda veya eşyanın menşeinin tespiti konusunda ve yalnızca bilginin verildiği tarihten sonra tamamlanacak gümrük işlemlerine konu olan eşya için bağlar.
Bağlayıcı menşe bilgisinin verilmesinde, 17 ila 22 nci maddelerde yer alan eşyanın menşeinin belirlenmesine ilişkin hükümler esas alınır.
3. Bilgi alan kişi;
a) Bağlayıcı tarife bilgisi için, beyan edilecek eşya ile verilen bilgide tanımlanan eşya arasında her bakımdan uygunluk bulunduğunu,
b) Bağlayıcı menşe bilgisi için, beyan edilecek eşya ve menşe kazanımı gerektiren durumu ile verilen bilgide tanımlanan eşya ve menşe kazanımı gerektiren durumunun her bakımdan uygun bulunduğunu,
Kanıtlamak zorundadır.
4. Bağlayıcı tarife bilgisi veriliş tarihinden itibaren altı yıl; bağlayıcı menşe bilgisi veriliş tarihinden itibaren üç yıl geçerlidir. Talep edenin verdiği yanlış veya eksik bilgiye dayanan bağlayıcı bilgi iptal edilir.
5. Bağlayıcı tarife bilgisi aşağıdaki durumlarda geçerliliğini kaybeder:
a) Türk Gümrük Tarife Cetvelinde değişiklik yapılması ve verilen bilginin söz konusu değişiklikle getirilen hükümlere uymaması,
b) Dünya Gümrük Örgütünün uymakla yükümlü bulunduğumuz nomanklatür, izahname, tarife pozisyonlarına ilişkin kararlarındaki bir değişikliğe uymaması,
c) Bağlayıcı tarife bilgisinin iptal edildiğinin veya değiştirildiğinin bilgi verilen kişiye tebliğ edilmesi.
Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hallerde bağlayıcı tarife bilgisinin geçerliliğini kaybetme tarihi, söz konusu değişikliklerin Resmi Gazetede yayımı tarihidir.
6. Bağlayıcı menşe bilgisi aşağıdaki durumlarda geçerliliğini kaybeder:
a) Menşe kurallarında bir mevzuat düzenlemesi veya bir uluslararası anlaşma gereğince değişiklik yapılması ve verilen bilginin söz konusu değişiklikle getirilen hükümlere uymaması,
b) Dünya Ticaret Örgütünün uymakla yükümlü bulunduğumuz Menşe Kuralları Anlaşmasına ve bu anlaşmaya ilişkin izahname ve kararlardaki bir değişikliğe uymaması,
c) Bağlayıcı menşe bilgisinin iptal edildiğinin veya değiştirildiğinin bilgi verilen kişiye tebliğ edilmesi.
7. 5 ve 6 ncı fıkra hükümleri uyarınca geçerliliğini kaybeden bağlayıcı tarife veya menşe bilgisinin hak sahibi, söz konusu bağlayıcı bilgiye dayanarak ve bu bilginin geçerliliğini kaybetmesinden önce, ilgili eşyanın alımı veya satımı üstüne bağlayıcı sözleşmeler yaptığı takdirde, geçerliliğini kaybeden tarife veya menşe bilgisini, söz konusu yayımın ya da tebligatın yapıldığı tarihten itibaren altı aylık bir süre boyunca kullanabilir. Ancak, gümrük işlemleri sırasında söz konusu ürünler için bir ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin gümrüğe verilmesi halinde, bu belgenin geçerlilik süresi esas alınır. Bu fıkra hükümlerine istisna getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
8. Bağlayıcı tarife veya menşe bilgisine ilişkin 7 nci fıkra hükümleri ancak aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir.
a) İthalat ya da ihracat vergilerinin belirlenmesi,
b) Tarım politikası kapsamında ihracat vergi iadeleri ile ithalata ya da ihracata verilen diğer bütün ödemelerin hesaplanması,
c) Belgelerin, söz konusu tarife veya menşe bilgisine istinaden verilmiş olması koşuluyla, eşyaya ait gümrük beyannamesinin tescili için gümrük işlemlerinin yürütülmesi sırasında verilen ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin kullanımı.
Başa Dönüş
DÖRDÜNCÜ AYIRIM
Diğer Hükümler
MADDE 10- 1. Gümrük Müsteşarlığı, gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanması için gerekli gördüğü bütün önlemleri alır.
2. Gümrük mevzuatının öngördüğü uygulamaların, hangi hallerde ve hangi koşullar altında basitleştirileceğine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
MADDE 11- Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler, Gümrük Müsteşarlığının veya gümrük idarelerinin talebi üzerine gümrük işlemleri ile sınırlı olmak kaydıyla belirlenen süreler içinde gerekli bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür.
Kendilerinden bu konularda bilgi istenilen kişiler, özel kanunlarda yazılı gizlilik hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten kaçınamazlar.
MADDE 12- 1. Gümrük idareleri gizli nitelikteki veya gizlilik esasına göre elde edilen bütün bilgileri saklamak zorundadır. Bu bilgileri veren kişinin veya makamın açık izni olmaksızın söz konusu bilgiler açıklanamaz. Şu kadar ki, gümrük idareleri verilerin korunmasına ilişkin yasal hükümler veya yargı kararlarının gereği olarak söz konusu bilgileri ilgili mercilere verirler.
2. Gümrük işlemleri nedeniyle elde edilen gizli nitelikteki bilgilerin toplanması, kullanılması, saklanması, saklanma süresi ve üçüncü kişilere verilmesine ilişkin hükümler yönetmelikle belirlenir.
MADDE 13- İlgili kişiler, 11 inci maddede belirtilen belge ve bilgileri gümrük kontrolü amacıyla beş yıl süre ile saklamak zorundadırlar.
Belge saklama süresi;
a) (b) fıkrasında öngörülen haller dışında, serbest dolaşıma girmek veya ihraç edilmek üzere beyan edilen eşya ile ilgili olarak, serbest dolaşıma giriş veya ihracat beyanlarına ilişkin belgelerin tescil edildiği yılın;
b) Nihai kullanımları nedeniyle indirimli veya sıfır ithalat vergisi ile Türkiye’de serbest dolaşıma giren eşya için, gümrük gözetimine tabi olmalarının sona erdiği yılın;
c) Başka bir gümrük rejimine tabi tutulan eşya için, söz konusu gümrük rejiminin sona erdiği yılın;
d) Serbest bölgeye konulan eşya için, buralardan çıktıkları yılın;
Sonundan itibaren işlemeye başlar.
MADDE 14- 1. Bu Kanunda belirtilen süreler, tarih veya vadeler, aksine özel bir hüküm bulunmadıkça uzatılamaz veya ertelenemez. Süre, tarih veya vadelerin bitim tarihinin resmi tatil gününe rastlaması halinde, bu süreler ilk işgününün resmi çalışma saatleri sonunda biter.
2. Süre hafta veya ay olarak belli edilmiş ise; başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde sona erer. Sürenin bittiği ayda tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde sona erer.
Başa Dönüş
İKİNCİ KISIM
Gümrük Vergileri ile Eşya Ticareti Konusunda Öngörülen Diğer Önlemlerin
Uygulanmasına İlişkin Unsurlar
BİRİNCİ BÖLÜM
Gümrük Tarifesi ve Eşyanın Tarife Pozisyonlarına Ayrılması
MADDE 15- 1. Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır.
2. Eşya ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş diğer önlemler, gerektiği takdirde, söz konusu eşyanın tarife pozisyonuna göre uygulanır.
3. Gümrük Tarifesi:
a) Bakanlar Kurulunca kabul edilen Türk Gümrük Tarife Cetvelini,
b) Tamamen veya kısmen Türk Gümrük Tarife Cetveline dayanan veya bu cetvele alt açılımlar ekleyen ve eşya ticaretine ilişkin tarife önlemlerinin uygulanması için tespit edilen diğer cetvelleri,
c) Türk Gümrük Tarifesinin kapsadığı eşyaya uygulanacak;
– Gümrük vergi oranlarını,
– Tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat vergilerini,
d) Türkiye’nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı tercihli bir tarife uygulaması gerektiren anlaşmalarda yer alan tercihli tarife uygulamalarını,
e) Türkiye tarafından tek taraflı olarak bazı ülkeler, ülke grupları veya toprak parçaları için tanınan tercihli tarife uygulamalarını,
f) İthalat vergilerinde, bazı eşyaya şartlı olarak uygulanacak muafiyet veya indirim uygulamalarını,
g) Yukarıdakilerin dışında kalan diğer tarife uygulamalarını,
Kapsar.
4. Sabit oranlı vergilendirmeye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, 3 üncü fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen koşulları taşıyan eşyanın ithalinde, beyan sahibi (c) bendinde belirtilen tarife yerine (d), (e) ve (f) bentleri hükümlerinin uygulanmasını isteyebilir. Gerekli koşulların yerine getirilmesi halinde, söz konusu talep gümrük işlemlerinin tamamlanmasından veya eşyanın tesliminden sonra da yapılabilir.
5. Bu maddenin 3 ncü fıkrasının (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen belirli bir ithalat hacmi i1e sınırlandırılmış tarife uygulamaları;
a) Tarife kotalarının söz konusu olduğu durumlarda, tespit edilen ithalat hacmi sınırına ulaşıldığında,
b) Tarife tavanlarının söz konusu olduğu durumlarda ise Bakanlar Kurulu Kararı ile,
Sona erer.
6. Eşyanın tarife pozisyonunun belirlenmesi deyiminden, yürürlükteki hükümlere uygun olarak, söz konusu eşyanın girdiği;
a) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin veya 3 üncü fıkranın (b) bendinde öngörülen diğer cetvelin bir alt pozisyonunun,
b) Tamamen veya kısmen Türk Gümrük Tarifesine dayanan ya da bu tarife cetveline alt açılımlar ekleyen ve özel alanlara ait eşya ticaretine ilişkin tarife dışı önlemlerin uygulanması amacıyla Bakanlar Kurulu Kararı ile oluşturulan bir diğer cetvelin alt pozisyonunun,
Belirlenmesi anlaşılır.
7. Gümrük Tarife Cetveli, izahnamesi ve eşya fihristi, Müsteşarlıkça hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır. Bu şekilde yayımlanan metinler idari ve kazai uygulamalarda esas tutulur.
MADDE 16- l. Mahiyeti ve nihai kullanım şekli gerekçesiyle, bazı eşyanın yararlanabileceği tercihli tarife uygulaması, Bakanlar Kurulunca belirlenen şartlara tabidir.
Bir izin gerektiğinde 80 ve 81 inci madde hükümleri uygulanır.
2. 1 inci fıkrada sözü edilen tercihli tarife uygulaması ifadesi, tarife kotaları kapsamında olsa dahi, ithalat vergilerinde bir indirim veya şartlı muafiyet uygulaması anlamına gelir.
Başa Dönüş
İKİNCİ BÖLÜM
Eşyanın Menşei
BİRİNCİ AYIRIM
Eşyanın Tercihli Olmayan Menşei
MADDE 17- Eşyanın tercihli olmayan menşei;
a) 15 inci maddenin 3 üncü fıkrasının (d) ve (e) bentlerinde öngörülen uygulamalar hariç olmak üzere, Türk Gümrük Tarifesinin uygulanması,
b) Eşya ticaretine ilişkin tarife önlemleri dışında, Bakanlar Kurulu Kararı ile oluşturulan önlemlerin uygulanması,
c) Menşe şahadetnamelerinin hazırlanması ve verilmesi,
Amaçları ile bu Kanunun 18 ila 21 inci maddelerindeki hükümler çerçevesinde belirlenir.
MADDE 18- 1. Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir.
2. Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya ifadesinden;
a) O ülkede çıkartılan madencilik ürünleri,
b) O ülkede toplanan bitkisel ürünler,
c) O ülkede doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar,
d) O ülkede yetiştirilen canlı hayvanlardan elde edilen ürünler,
e) O ülkede tutulan ve avlanan balıkçılık ve avcılık ürünleri,
f) O ülkede kayıtlı veya tescilli olup, o ülkenin bandırasını taşıyan araçlar tarafından söz konusu ülkenin kara suları dışındaki denizlerden çıkartılan av ürünleri ve diğer deniz ürünleri,
g) Söz konusu ülkede kayıtlı ya da tescilli olan ve ülkenin bandırasını taşıyan, fabrika gemilerde (f) bendinde öngörülen ürünlerden elde edilen eşya,
h) O ülkenin kara suları dışındaki denizlerin dibinden ya da deniz dibindeki toprağın altından münhasır işletme hakkına sahip olarak o ülke tarafından çıkartılan ürünler,
ı) Sadece hammadde elde etmek için o ülkede toplanan, imalat işlemlerinden veya kullanım kalıntılarından elde edilen atık ve artıklar,
j) Yukarıdaki bentlerde sayılan eşyadan üretimin herhangi bir aşamasında elde edilen eşya ile bunların türevlerinden elde edilen eşya,
Anlaşılır.
3. 2 nci fıkranın uygulanmasında ülke ifadesi o ülkenin kara sularını da kapsar.
MADDE 19- Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede yapılması gerekir.
MADDE 20- Esas amacının, Türkiye tarafından belirli ülkelerin eşyasına uygulanan hükümleri aşmak olduğu tespit edilen veya yapılan araştırma sonu
31 Mart 2007 CUMARTESİ | Resmî Gazete | Sayı : 26479 |
KANUN |
KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU
Kanun No. 5607 Kabul Tarihi : 21/3/2007
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı, kaçakçılık fiilleri ve yaptırımları ile kaçakçılığı önleme, izleme, araştırma usûl ve esaslarını belirlemektir.
Tanımlar
MADDE 2 – (1) Bu Kanunda yer alan;
a) Gümrük vergileri: Gümrük idaresi veya başka idarelerce, eşyanın ithali veya ihracına bağlı olarak uygulanan vergiler ile diğer malî yükümlülükleri,
b) Gümrüklenmiş değer: Uluslararası kıymet sözleşmesine göre belirlenecek; ithal eşyası için eşyanın CIF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını, ihraç eşyası için FOB kıymeti ile gümrük vergileri toplamını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kaçakçılık Fiilleri
Suçlar ve kabahatler
MADDE 3 – (1) Eşyayı, gümrük işlemlerine tâbi tutmaksızın Türkiye’ye ithal eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Eşyanın, belirlenen gümrük kapıları dışından Türkiye’ye ithal edilmesi halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır.
(2) Eşyayı, sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin, Türkiye’ye ithal eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici ithalat ve dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, sahte belge ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(5) Birinci ilâ dördüncü fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesine iştirak etmeksizin, bunların konusunu oluşturan eşyayı, bu özelliğini bilerek ve ticarî amaçla satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(6) Özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ithal edilen eşyayı, ithal amacı dışında başka bir kullanıma tahsis eden, satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul eden kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(7) İthali kanun gereği yasak olan eşyayı ithal eden kişi, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren suç oluşturmadığı takdirde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. İthali yasak eşyayı, bu özelliğini bilerek satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, aynı ceza ile cezalandırılır.
(8) Antrepo veya geçici depolama yerlerindeki serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, gümrük idaresinin izni olmadan kısmen veya tamamen çıkaran veya değiştiren kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idarî para cezası verilir.
(9) Geçici ithalat, dahilde işleme ve gümrük kontrolü altında işleme rejimi çerçevesinde ülkeye getirilen eşyayı, gümrük işlemlerini gerçekleştirmeksizin serbest dolaşıma sokan kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idarî para cezası verilir.
(10) Genel düzenleyici idarî işlemlerle ithali yasaklanan eşyayı ithal eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin dört katı idarî para cezası verilir. Eşyanın değersiz, artık veya atık madde olması durumunda, idarî para cezası; dökme halinde gelen eşya için ton başına yirmibin Türk Lirası, ambalajlı gelmesi halinde kap başına dörtyüz Türk Lirası olarak hesaplanır.
(11) İthali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tâbi olan eşyayı, aldatıcı işlem ve davranışlarla ithal eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idarî para cezası verilir. Eşyanın değersiz, artık veya atık madde olması durumunda, idarî para cezası; dökme halinde gelen eşya için ton başına beşbin Türk Lirası, ambalajlı gelmesi halinde kap başına yüz Türk Lirası olarak hesaplanır.
(12) İhracı kanun gereği yasak olan eşyayı Türkiye’den ihraç eden kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(13) Genel düzenleyici idarî işlemlerle ihracı yasaklanan eşyayı ihraç eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idarî para cezası verilir. İhracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tâbi olan eşyayı aldatıcı işlem ve davranışlarla ihraç eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin yarısı kadar idarî para cezası verilir.
(14) İhracat gerçekleşmediği halde gerçekleşmiş gibi göstermek ya da gerçekleştirilen ihracata konu malın cins, miktar, evsaf veya fiyatını değişik göstererek ilgili kanun hükümlerine göre teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak suretiyle haksız çıkar sağlayan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Beyanname ve eki belgelerde gösterilen ile gerçekte ihraç edilen eşya arasında yüzde onu aşmayan bir fark bulunması halinde, sadece 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.
(15) Gümrük vergileri ödenmek suretiyle ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine tâbi tutmaksızın veya aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye’den ihraç eden kişiye, eşyanın gümrük vergilerinin iki katı idarî para cezası verilir.
(16) İhracatın, aracı şirket üzerinden gerçekleştirilmesi halinde, iştirake ilişkin hükümler saklı kalmak üzere bu madde hükümlerine göre ceza yaptırımı, imalatçı veya tedarikçi ihracatçılar hakkında uygulanır. Ancak bu Kanunun gerekli kıldığı nezaret görevini yerine getirmeyen aracı şirket yetkililerine, malın gümrüklenmiş değerinin yarısı kadar idarî para cezası verilir.
(17) Onaltıncı fıkra hariç, bu maddede tanımlanan kabahatler, ancak kasten işlenebilir.
(18) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan suçlar ile onuncu fıkrada tanımlanan kabahat fiilleri, teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, tamamlanmış gibi cezalandırılır.
Nitelikli haller
MADDE 4 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların ve kabahatlerin, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat artırılır.
(2) Bu Kanunda tanımlanan suçların ve kabahatlerin, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Bu Kanunda tanımlanan suçların, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
(4) Bu Kanunda tanımlanan suçların, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek, araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) Bu Kanunda tanımlanan suçların ve kabahatlerin, belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunur.
(6) Kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek ve araştırmakla görevli olup da bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesine kasten göz yuman kişi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.
(7) Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, verilecek hapis cezası on yıldan az olamaz.
Etkin pişmanlık
MADDE 5 – (1) 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan veya kabahatlerden birine iştirak etmiş olan kişi; resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.
(2) Yedinci fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek, soruşturma evresi sona erinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine ödediği takdirde, hakkında, bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında indirilir. Bu fıkra hükmü, mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde uygulanmaz.
Yolcu beraberinde getirilen kaçak eşya
MADDE 6 – (1) Yolcuların, gümrük mevzuatına göre zatî ve hediyelik eşya kapsamı dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi zatî eşyasıymış gibi gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri, gümrük idarelerince iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir.
(2) Söz konusu eşyanın gümrükten kaçırılmak amacına yönelik olarak saklanmış veya gizlenmiş olarak bulunması durumunda gümrük idarelerince eşyanın gümrük vergileri üç kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen eşya, gümrük vergileri ödenmediği takdirde, gümrüğe terkedilmiş sayılır.
(4) Yolcuların, beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan eşyanın ticarî mahiyette veya ithali veya ihracının yasak olması halinde 3 üncü madde hükümleri uygulanır.
Deniz taşıtları
MADDE 7 – (1) Hukuken geçerli bir mazereti olmadığı halde, izinsiz olarak gümrük bölgesine girerek sahile veya bir başka gemiye yanaşan geminin kaptanı, gemide yasak eşya ya da yükleme veya taşıma belgelerinde yer almayan eşya bulunması hallerinde, bu Kanundaki kaçakçılık suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılır.
(2) Yabancı ülkelerden geldiği halde geçerli neden olmaksızın, belgelerinin gösterdiği rota dışında Türkiye karasularında rastlanan gayrisafî ikiyüz tonilato hacminden aşağı taşıtların yüküne elkonulur. Yükü bulunmadığı halde, yükü olmadığını veya başka bir limana çıkarıldığını veya avarya olduğunu kanıtlayamayan gemi kaptan veya acentesine, tonilato başına yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.
Tekerrür
MADDE 8 – (1) Bu Kanundaki kabahatler dolayısıyla verilen idarî para cezasına ilişkin karar kesinleştikten sonra tekrar kabahat işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır.
(2) Tekerrür halinde, idarî para cezası yarı oranında artırılır.
(3) İdarî para cezasının tamamen yerine getirilmesinden itibaren üç yıl geçtikten sonra işlenen kabahat açısından, önceki kabahat, tekerrüre esas teşkil etmez.
(4) Tekerrüre esas alınacak idarî para cezaları hakkındaki kayıtların, Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde tutulmasına ilişkin esas ve usûller yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Usûl Hükümleri
Arama ve elkoyma
MADDE 9 – (1) Kaçak eşya, her türlü silâh, mühimmat, patlayıcı ve uyuşturucu maddelerin bulunduğundan şüphe edilen her türlü kap, ambalaj veya taşımaya yarayan diğer araçlar ile kişilerin üzerlerinde yapılacak arama ve elkoymalar, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca yerine getirilir.
(2) Gümrük salonları ve gümrük kapılarında kaçak eşya sakladığından kuşkulanılan kişilerin üzeri, eşyası, yükleri ve araçları gümrük kontrolü amacıyla gümrük görevlilerince aranabilir. Yapılan arama sonucunda tespit edilen kaçak eşyaya derhal elkonulur.
(3) Gümrük bölgesine, Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden girmek, çıkmak veya geçmek yasaktır. Bu yerlerde rastlanacak kişi ve her nevi taşıma araçları yetkili memurlar tarafından durdurulur ve kişilerin eşya, yük ve üzerleri ile varsa taşıma araçları aranır. Yapılan arama sonucunda tespit edilen kaçak eşyaya derhal elkonulur.
Kaçak eşya naklinde kullanılan taşıta elkoyma
MADDE 10 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesinde kullanılan taşıtlara, Ceza Muhakemesi Kanununun 128 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne göre elkonulur.
(2) 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına girmesi, Türkiye’de sicile kayıtlı olmaması ya da soruşturma ve kovuşturma devam ederken, kaçakçılık suçunun işlenmesinde tekrar kullanılması halinde, elkonulan araç alıkonulur. Sahibinin aracın değeri kadar teminatı alıkoyma tarihinden itibaren otuz gün içinde gümrük idaresine teslim etmesi halinde, araç sahibine iade edilir. Aksi takdirde, tasfiye idaresi tarafından soruşturma ve kovuşturma sonucu beklenmeksizin derhal tasfiye olunur. Tasfiyenin satış suretiyle gerçekleşmesi halinde, satıştan elde edilen gelirden taşıtın muhafaza edilmesi ve satışı için gerekli olan bütün masraflar karşılandıktan sonra kalan miktar, kovuşturma sonucuna göre işlem yapılmak üzere emanet hesabına alınır.
(3) İkinci fıkra hükmünün uygulanmasındaki değerden, kara taşıtlarında kasko değeri; deniz taşıtlarında, tekne ve makine sigortasına esas teşkil eden değer; sigortasız taşıtlar ile hava ve demiryolu taşıtlarında ise piyasa değeri anlaşılır.
Elkonulan eşyanın muhafazası
MADDE 11 – (1) Kaçak şüphesiyle elkonulan eşya ile 10 uncu maddenin ikinci fıkrası gereğince alıkonulan her türlü taşıt ve araç; miktarı, cinsi, markası, tipi, modeli, seri numarası gibi eşyanın ayırıcı özelliklerini gösterir bir tutanakla gümrük idaresine teslim edilir.
(2) Gümrük idaresi, kaçak eşya ve taşıtların muhafazası için gerekli görülen yerlerde depo temin eder.
(3) 10 uncu maddenin ikinci fıkrası hükümlerine göre alıkonularak gümrük idaresine teslim edilen deniz taşıtları, teminatla teslim alınmaması halinde, muhafaza ve zorunlu bakım giderleri sahiplerince ya da donatanlarınca karşılanmak üzere gümrük idaresince belirlenen liman işletme müdürlüğüne teslim edilir. Masraflar, sahiplerince ya da donatanlarınca karşılandığı sürece, taşıtın tasfiyesi yoluna gidilmez.
(4) Birinci ve üçüncü fıkralar uyarınca elkonulan her türlü eşya ve taşıma araçlarının muhafazası, depolanması, yüklenmesi, boşaltılması ve nakliyesi gibi nedenlerle yapılan masraflar, gümrük idaresince karşılanır.
(5) Gümrük idaresinin bu madde gereğince ihtiyacı olan giderler, genel bütçenin ilgili tertibinden karşılanır.
Yasak eşyanın geri gönderilmesi
MADDE 12 – (1) Yabancı ülkelerden gelen yasak eşya, yükleme veya taşıma belgelerinde belirtilerek gümrüğe getirilirse, teminat altında ve gerekli güvenlik tedbirleri alınarak geldiği yere veya diğer bir ülkeye iade ve sevk olunur.
(2) Kaçakçılık suçunun konusunu, toplum ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve zararlı eşya ile atık maddelerin oluşturması halinde, ilgililer hakkında soruşturma işlemleri başlatılmakla birlikte, bunlar gümrük yetkilileri tarafından derhal getirildiği ülkeye iade edilir.
Müsadere
MADDE 13 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçlarla ilgili olarak 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak kaçak eşya taşımasında bilerek kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma aracının müsadere edilebilmesi için aşağıdaki koşullardan birinin gerçekleşmesi gerekir:
a) Kaçak eşyanın, suçun işlenmesini kolaylaştıracak veya fiilin ortaya çıkmasını engelleyecek şekilde özel olarak hazırlanmış gizli tertibat içerisinde saklanmış veya taşınmış olması.
b) Kaçak eşyanın, taşıma aracı yüküne göre miktar veya hacim bakımından tamamını veya ağırlıklı bölümünü oluşturması veya naklinin, bu aracın kullanılmasını gerekli kılması.
c) Taşıma aracındaki kaçak eşyanın, Türkiye’ye girmesi veya Türkiye’den çıkması yasak veya toplum veya çevre sağlığı açısından zararlı maddelerden olması.
(2) Etkin pişmanlık nedeniyle fail hakkında cezaya hükmolunmaması veya kamu davasının düşmesine karar verilmesi, sadece suç konusu eşya ile ilgili olarak müsadere hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez.
Mülkiyetin kamuya geçirilmesi
MADDE 14 – (1) 3 üncü maddenin onuncu ve onbirinci fıkralarında tanımlanan kabahatlerin konusunu oluşturan eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Bu Kanunun arama ve elkoyma ile müsadereye ilişkin hükümleri, bu kabahatlerin işlenmesinde kullanılan veya kullanılmak üzere hazırlanan eşya ve taşıma araçları ile ilgili olarak da uygulanır.
Kaim değer
MADDE 15 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçlar ve kabahatler dolayısıyla müsadere veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımlarının konusunu oluşturan eşyanın kaim değerinden, bu eşyanın gümrüklenmiş değeri anlaşılır.
Tasfiye
MADDE 16 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların veya kabahatlerin konusunu oluşturması dolayısıyla müsadere veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımlarının uygulanabileceği eşya, sahibine iade edilemez. Bu eşya, kamu davasının açıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde kovuşturmanın sonuçlanmaması halinde derhal tasfiye edilir. Ancak eşyanın;
a) Zarara uğraması, değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı halinde üç gün,
b) Muhafazasının ciddi külfet oluşturması halinde onbeş gün,
içinde, eşyadan numune alınmasının mümkün olduğu durumlarda numune alınarak, mümkün olmaması halinde ise gerekli tespitler yaptırılarak, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından tasfiyesine karar verilir.
(2) Satılarak tasfiye edilen eşya veya taşıma araçlarının satış bedeli emanet hesabına alınır. Yargılama sonucunda;
a) Tasfiye edilen eşya veya taşıma araçlarının, müsadere edilmeyip, iadesine karar verilmesi,
b) Mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararına konu teşkil eden eşyanın ilgilisine iadesine karar verilmesi,
hallerinde; satış bedeli, satış tarihinden iade tarihine kadar geçen süre için yasal faizi ile birlikte hak sahibine ödenir.
(3) Elkonulan eşyanın iadesine karar verilmesi halinde, bu kararların uygulanmasında yürürlükte olan gümrük ve dış ticaret mevzuatı uyarınca işlem yapılır.
(4) Bu Kanunun uygulamasında tasfiye, tasfiye idaresi tarafından Gümrük Kanunu hükümlerine göre yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yetkili merciler
MADDE 17 – (1) Bu Kanun hükümlerine göre idarî para cezasına karar vermeye Cumhuriyet savcısı, 14 üncü madde hükümlerine göre mülkiyetin kamuya geçirilmesine ise Cumhuriyet savcısının talebi üzerine, sulh ceza mahkemesi yetkilidir. Bu kararlara karşı, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir.
(2) Bu Kanun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen asliye ceza mahkemelerinde görülür. Ancak bu suçlarla bağlantılı olarak resmî belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Davaya katılma
MADDE 18 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçlar dolayısıyla açılan davalarda mahkeme, iddianamenin bir örneğini ilgili gümrük idaresine de gönderir. Başvurusu üzerine, ilgili gümrük idaresi açılan davaya katılan olarak kabul edilir.
Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla görevli olanlar
MADDE 19 – (1) Mülkî amirler, Gümrük Müsteşarlığı personeli ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı personel, bu Kanunla yaptırım altına alınan fiilleri önleme, izleme ve araştırmakla yükümlüdür.
(2) Kaçakçılığı önleme, izleme ve soruşturmakla görevli olanlar, operasyon gerektiren kaçakçılık olaylarından haberdar olduklarında kanunî görevlerini yapmaya başlar ve aynı zamanda mahallin en büyük mülkî amirine de bilgi verirler.
(3) Kaçakçılığı önleme, izleme ve soruşturmakla görevli olanların bu Kanun kapsamına giren suçlarla ilgili bilgi ve belge talepleri, kamu veya özel, gerçek veya tüzel kişilerce, savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla eksiksiz olarak karşılanmak zorundadır.
(4) Kaçakçılık olaylarını ihbar edenlerin kimlikleri, izinleri olmadıkça veya ihbarın niteliği haklarında suç oluşturmadıkça açıklanamaz. Bu kişiler hakkında tanıkların korunmasına ilişkin hükümler uygulanır.
Tutanaklar
MADDE 20 – (1) Kaçakçılık fiillerinin izlenmesine ilişkin tutanakların;
a) Tarih, yer, düzenleyenlerin unvan ve isimleri, hâkim kararının tarih ve sayısı ile Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılması durumunda emrin tarih ve sayısını,
b) Olay ve kanıtlarını, suç veya kabahat konusu eşya ve taşıma araçlarının ayrıntılı olarak türü, kapsamı, miktar ve nitelikleri ile nerede ve ne suretle el konulduklarını,
c) İlgilinin kimlik, iş ve yerleşim yeri ile varsa ifadesini,
kapsaması ve imza altına alınması gereklidir.
(2) İşlemde hazır bulunan ilgililerce onanmak üzere tutanağın kendilerini ilgilendiren kısımları okunur veya okumaları için kendilerine verilir. Bu husus tutanağa yazılarak ilgililere imza ettirilir. İmzadan kaçınma halinde nedenleri tutanağa geçirilir.
Kontrollü teslimat
MADDE 21 – (1) Bu Kanun çerçevesinde yapılacak kontrollü teslimat işlemleri, 13/11/1996 tarihli ve 4208 sayılı Kanunun 10 uncu, 11 inci ve 13 üncü maddeleri hükümleri çerçevesinde Gümrük Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürütülür.
Silâh kullanma yetkisi
MADDE 22 – (1) Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden gümrük bölgesine girmek, çıkmak veya geçmek isteyen kişiye “dur” uyarısında bulunulmasına rağmen bu uyarıya uymaması halinde, havaya ateş edilmek suretiyle uyarı yinelenir. Ancak silâhla karşılığa yeltenilmesi ve sair surette meşru müdafaa durumuna düşülmesi halinde, yetkili memurlar saldırıyı etkisiz kılacak oranda doğrudan hedefe ateş edebilir. Memurların silâh kullanmalarından dolayı haklarında soruşturma ve kovuşturma açılması halinde, bağlı bulunduğu kurum tarafından avukat sağlanır ve avukatlık ücreti kurumlarınca karşılanır.
(2) Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olanlar, gümrük bölgesindeki her nevi deniz araçlarına yanaşıp yük ve belgelerini incelemeye yetkilidir. Görevlilerin yanaşmasına izin vermeyerek kaçan veya kaçmaya teşebbüs eden her nevi deniz araçlarına uluslararası deniz işaretlerine göre telsiz, flama, mors ve benzeri işaretlerle durması ihtar olunur. Bu ihtara uymayan deniz araçlarına uyarı mahiyetinde ateş edilir. Buna da uymayıp kaçmaya devam ettiği takdirde durmaya zorlayacak şekilde üzerine ateş edilir.
İkramiyeler
MADDE 23 – (1) Kaçak zannı ile eşya yakalanması halinde muhbir ve elkoyanlara aşağıdaki esas ve usûllere göre ikramiye ödenir.
a) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silâhlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesine aykırılık suçlarından yakalanan silâh ve mermiler ile Türk Ceza Kanununun 174 üncü maddesine muhalefet suçlarından yakalanan maddelerin olay tarihine göre Milli Savunma Bakanlığınca her yıl belirlenen değeri esas alınarak, sahipli yakalanması halinde değerinin yüzde yirmibeşi kamu davasının açılmasını, yüzde yetmişbeşi ise mahkûmiyete ilişkin hükmün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz yakalanmışsa yakalanan eşya değerinin yüzde ellisi müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde,
b) Uyuşturucu madde yakalamalarında, her türlü uyuşturucu maddenin birim miktarı için Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sabit bir rakamın memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak değerinin, sahipli yakalanmış ise yarısı kamu davasının açılmasını, diğer yarısı mahkûmiyete ilişkin hükmün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz yakalanmış ise tamamı müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde,
c) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerindeki durumlar dışındaki ikramiye ödemelerinde, çıkış kaçağı eşyanın FOB, giriş kaçağı eşyanın CIF kıymeti esas alınır. Sahipsiz yakalanan eşyanın değeri, mahallin en büyük mülkî amirinin görevlendireceği Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı ve sanayi ve ticaret odası temsilcilerinden oluşan üç kişilik heyet tarafından belirlenir. Kaçak eşya sahipli yakalanmışsa kıymetinin yüzde ellisi, sahipsiz yakalanmışsa yüzde yirmibeşi mahkûmiyete, etkin pişmanlıkta kamu davasının açılmamasına, eşyanın müsaderesine ya da mülkiyetinin kamuya geçirilmesine ilişkin kararların kesinleşmesini takip eden üç ay içinde,
elkoyanların bağlı olduğu kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir.
(2) Dağıtılacak ikramiyenin yüzde ellisi muhbirlere, yüzde ellisi elkoyanlara verilir. İhbarsız yakalama olaylarında ikramiyenin tamamı elkoyanlara ödenir. Kaçakçılığı önleme, izleme ve soruşturmakla yükümlü olanlara muhbir ikramiyesi ödenmez. Elkoyma ikramiyesine, ancak kaçak eşyanın yakalanması eylemine bizzat ve fiilen katılan kaçakçılığı önleme, izleme ve soruşturmakla görevli olanlar hak kazanır.
(3) Bu maddeye göre ödenecek ikramiyeler, damga vergisi hariç vergi, resim ve harca tâbi tutulmaz.
(4) Bu madde gereğince elkoyanlara verilecek ikramiyenin tutarı olay başına (30000) gösterge rakamının, kamu davasının açılması, mahkûmiyet, müsadere ya da mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararının kesinleştiği tarihteki memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez. Ancak bir yılda ödenecek ikramiye (120000) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez.
(5) Müşterek operasyonlarda ve kontrollü teslimat uygulamalarında ikramiye ödenmesi ve ikramiye ödemelerine esas birim fiyatların tespitine ilişkin esas ve usûller ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye ve Milli Savunma Bakanlıklarının görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kriminal laboratuvar
MADDE 24 – (1) Kaçakçılık fiillerinin önlenme, izlenme ve araştırılması çerçevesinde görev yapmak üzere Gümrük Müsteşarlığınca kriminal laboratuvarlar kurulur. Bu laboratuvarların çalışma usûl ve esasları Gümrük Müsteşarlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 25 – (1) 10/7/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Diğer kanunlarda mülga 7/1/1932 tarihli ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 21/12/2000 tarihli ve 4616 sayılı 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun uyarınca davanın ertelenmesine karar verilmesi halinde, deneme süresinin dolup dolmadığına bakılmaksızın, elkonulan eşya derhal tasfiye edilir.
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Gümrük idaresi, kaçak şüphesiyle elkonulan eşya ile 10 uncu maddenin ikinci fıkrası gereğince alıkonulan taşıt ve araçların muhafazası için 1/1/2009 tarihine kadar kaçak eşya depoları kurar veya mevcut depolardan kiralamak veya satın almak yoluyla yararlanır. Kaçak eşya depoları için gerekli olan giderleri karşılamak üzere Gümrük Müsteşarlığı bütçesine, yeterli ödenek konulur.
(2) 11 inci maddenin ikinci fıkrasındaki depo ve tesisler temin edilinceye kadar, kaçak şüphesiyle elkonulan eşya ile 10 uncu maddenin ikinci fıkrası gereğince alıkonulan her türlü taşıt ve araç, en yakın gümrük idaresine veya gümrük idaresince izin verilen yerlere miktar, cins, marka, tip, model, seri numarası gibi eşyanın ayırıcı özelliklerini gösterir bir tutanakla teslim edilir.
(3) Eşyanın miktar bakımından fazla olması veya saklanması özel tesis ve tertibatı gerektirmesi halinde, eşya, özelliklerine göre doğrudan ilgili idarelere, bunun mümkün olmaması halinde İçişleri Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı ile Maliye Bakanlığı Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünce belirlenecek usûl ve esaslara göre mahallin en büyük mülkî amirinin uygun göreceği bir yere konulur.
(4) Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 35 inci maddesinin (g) bendi uyarınca Gümrük Müsteşarlığınca harcanmasını teminen emanet hesabında bulunan tutar, 11 inci maddede belirtilen amaçlar doğrultusunda kullanılmak üzere bir yandan bütçenin (B) işaretli cetveline gelir, diğer yandan Gümrük Müsteşarlığı bütçesinin ilgili tertiplerine ödenek olarak kaydedilir.
(5) 31/12/2011 tarihine kadar, bu Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan durumlar dışında kalan kaçakçılık fiillerine ilişkin adlî ve idarî para cezalarının tahsilini müteakip yüzde ellisi; davaların izlenmesi, savunulması ve soruşturulması sırasında yapılan tahlil, ekspertiz işleri ile Gümrük Müsteşarlığınca kurulacak kriminal laboratuvar cihaz ve sarf malzemesinin temini ve 11 inci maddede belirtilen amaçlar doğrultusunda kullanılmak üzere bir yandan bütçenin (B) işaretli cetveline gelir, diğer yandan Gümrük Müsteşarlığı bütçesinin ilgili tertiplerine ödenek olarak kaydedilir.
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Mülga Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre kaçak zannı ile elkonulan veya Gümrük Kanununa göre Devlete intikal ederek kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerde muhafaza edilmekte olan akaryakıtlardan bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla tasfiyesi yapılmamış olanlar, bunları muhafaza eden kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere bedelsiz tahsis edilmiş sayılır. Bu şekilde tahsis edilen akaryakıtlardan herhangi bir vergi ve resim alınmaz.
(2) Kaçak zannı ile elkonulan akaryakıtlardan yargılama sonucunda mahkemesince, sahibine iadesine karar verilenlerin bedeli, Hazineden karşılanır.
Yürürlük
MADDE 26 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
30/3/2007
Resmi Gazete Tarihi ve Sayısı: 30.10.2007, 26685
5607 SAYILI KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNUNA GÖRE KAÇAK EŞYA YAKALANMASI HALİNDE MUHBİR VE EL KOYANLARA İKRAMİYE ÖDENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1– (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında, kaçak veya kaçak şüphesi ile eşya yakalanması halinde muhbir ve el koyanlara ikramiye ödenmesinde uyulacak usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2– (1) Bu Yönetmelik, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 23 üncü maddesi gereğince; gümrük kaçağı eşya, uyuşturucu madde ve silah – mühimmat yakalamaları ile müşterek operasyonlarda ve kontrollü teslimat uygulamalarında yapılacak ikramiye ödemelerinin usul ve esaslarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3– (1) Bu Yönetmelik, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 23 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4– (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını ve Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlığı,
b) Birim: Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığının kaçakçılıkla mücadele ile görevli birimlerini,
c) CIF kıymet: FOB kıymet üzerine Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin ilavesi ile oluşan kıymeti,
ç) El koyan: 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 19 uncu maddesi kapsamında kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olan ve kaçak eşyanın yakalanması eylemini sevk ve idare eden Mülki İdare Amirleri ile kaçak eşyanın yakalanması eylemine bizzat ve fiilen katılan Gümrük Müsteşarlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı personeli,
d) FOB kıymet: Eşya için fiilen ödenen veya ödenecek ya da ödenebilecek bedeli,
e) Kaçak eşya: Kanunda müsaderesi ve elkonulması öngörülen her türlü madde, ürün ve değeri,
f) Kaçak silah-mühimmat: 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silâhlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesine aykırı davranışlar nedeniyle yakalanan silâh ve mermiler ile 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 174 üncü maddesine muhalefet suçlarında yakalanan maddeleri,
g) Kanun: 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununu,
ğ) Kontrollü teslimat: Suç faillerinin belirlenmesi, her türlü delilin tespiti, toplanması, kaçak veya kaçak olmasından şüphe edilen eşyanın müsaderesi amacıyla, yurt içinde dağıtılacak veya yurt dışından Türkiye’ye getirilerek dağıtılacak veya Türkiye’de hazırlanarak yurtdışına götürülecek veya Türkiye’den transit geçecek, uyuşturucu ve psikotrop maddelerin, 1988 tarihli Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin Eki I ve II Numaralı Tablolar ile bu Tablo değişikliklerinde yer alan maddelerin ve bunlara bağlı fonlar veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değeri veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değerine kaynaklık edecek diğer her türlü kaçak veya kaçak olmasından şüphe edilen eşyanın yetkili makamların bilgisi ve denetimi altında nakillerini,
h) Mahkumiyete veya müsadereye ilişkin mahkeme kararı: Mahkumiyet kararları ile ön ödeme nedeniyle kamu davasının açılmaması durumunda eşya hakkında verilen müsadere kararını,
ı) Merkez birimi: Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı İstihbarat Başkanlığını,
i) Muhbir: 5607 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde öngörülen haller haricinde; kaçakçılığı, faillerini, kaçak eşyanın bulunduğu, saklandığı veya satıldığı yerleri yetkili birimlere haber veren, böylelikle yapılan incelemeye ilişkin ilk fiilin etrafıyla ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden ve verdiği bilgiler resmi makamlarca kayıt altına alınan kişiyi,
j) Müsteşarlık: Gümrük Müsteşarlığını,
k) Mülkiyetin kamuya geçirilmesi: 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 3 üncü maddesinin onuncu ve onbirinci fıkralarında tanımlanan kabahatlerin konusunu oluşturan eşyanın mülkiyetinin kamuya bırakılmasını,
l) Müsadere: 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda belirtilen eşya ve kazanç müsaderesi ile Kanunun 13 üncü maddesindeki müsadereyi,
m) Uyuşturucu madde: 12/6/1933 tarihli ve 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunda uyuşturucu madde olarak tanımlanan her türlü maddeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İkramiye Taleplerinin Yapılması
Kaçak eşyaya ilişkin ikramiye taleplerinin yapılması
MADDE 5– (1) Gümrük kaçağı eşya yakalamalarında ikramiye ödenmesine ilişkin talepler; 11 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen belgelerden oluşan dosya ile birlikte yazılı olarak İçişleri Bakanlığı birimlerince el konulmuş ise ilgili birimlerin bağlı olduğu merkez birimlerine, Gümrük Müsteşarlığı birimlerince el konulmuş ise müdahil gümrük idaresince merkez birimine yapılır.
(2) Merkez birimler, yapacakları inceleme sonucunda, dosyada eksiklik olması durumunda bunların tamamlanmasını sağlar.
Kaçak silah ve mühimmata ilişkin taleplerin yapılması
MADDE 6– (1) Kaçak silah ve mühimmat yakalanması durumunda ikramiye ödenmesine ilişkin talepler, 11 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgelerden oluşan dosya ile birlikte yazılı olarak, İçişleri Bakanlığı birimlerince el konulmuş ise ilgili birimlerin bağlı olduğu merkez birimlerine, Gümrük Müsteşarlığı birimlerince el konulmuş ise müdahil gümrük idaresince merkez birimine yapılır.
(2) Merkez birimler, yapacakları inceleme sonucunda, dosyada eksiklik olması durumunda bunların tamamlanmasını sağlar.
Uyuşturucu maddelere ilişkin ikramiye taleplerinin yapılması
MADDE 7– (1) Uyuşturucu madde yakalanması durumunda ikramiye ödenmesine ilişkin talepler, 11 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen belgelerden oluşan dosya ile birlikte; olaya İçişleri Bakanlığı birimlerince el konulmuş ise ilgili birimlerin bağlı olduğu merkez birimlerine, Gümrük Müsteşarlığı birimlerince el konulmuş ise müdahil gümrük idaresince merkez birimine yapılır.
(2) Merkez birimler, yapacakları inceleme sonucunda, dosyada eksiklik olması durumunda bunların tamamlanmasını sağlar.
Müşterek operasyonlar
MADDE 8– (1) Müşterek operasyonlarda ikramiye talebi, operasyonu yürüten asli birim tarafından, 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddelerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde ilgili birimlere yapılır.
İhbarın birden fazla birime yapıldığı durumlar
MADDE 9– (1) İhbarın birden fazla birime yapıldığı durumlarda, ikramiye talebi, operasyonu koordine eden birim tarafından, 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddelerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde ilgili birimlere yapılır.
Kontrollü teslimat yakalamalarında uygulanacak usul ve esaslar
MADDE 10– (1) Kontrollü teslimat yakalamalarında ikramiye talebi, kontrollü teslimata son verilen yerdeki birim tarafından yapılır.
(2) Kontrollü teslimat yakalamalarında, el koyanlara sadece Türkiye Gümrük Bölgesinde el konulan kaçak eşya değeri dikkate alınarak ikramiye ödenir. Muhbir ikramiyelerinin hesaplanmasında yurtdışında el konulan kaçak eşya değeri de ikramiye hesaplanmasına dahil edilir.
(3) Yurtdışında el konulan kaçak eşya, silah-mühimmat ve uyuşturucu maddeler için, ilgili devletin yetkili makamlarından yazılı resmi bilgi gelmiş olması şartı aranır. Bu eşya için ikramiye talep dosyalarının düzenlenmesinde de 11 inci maddede sayılan belgelere emsal belgelerin, ilgili devletin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olması yeterli sayılır.
(4) Yapılan ihbar üzerine yurtdışında ele geçirilen kaçak eşya, silah-mühimmat ve uyuşturucu maddeler için de muhbirlere üçüncü fıkradaki usul ve esaslara göre ikramiye ödenir.
(5) Kaçak eşya, silah-mühimmat veya uyuşturucu maddeye ait bölüm veya parçaların birden fazla yerde ele geçirildiği kontrollü teslimat veya yurtdışı yakalamalarında; ikramiye talep dosyası ilgili merkez birimince doğrudan hazırlanabileceği gibi merkez birimince uygun görülecek bir birime de hazırlatılabilir.
İkramiye taleplerinde yer alması gereken belgeler
MADDE 11– (1) İkramiye talep edilmesi durumunda;
a) Kaçak eşya ikramiyeleri için gerekli belgeler:
1) Olay tutanağının aslı veya operasyonu yapan birim amirliği tarafından onaylı örneği,
2) Yetkili birimlerce düzenlenmiş kaçak eşyaya mahsus değer tespit tutanağı,
3) Kaçak eşya ile ilgili mahkumiyete veya eşyanın müsaderesine veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararının onaylı örneği,
4) Kaçak Eşya İkramiye Cetveli (Ek-1),
5) Yakalama olayının muhbirli veya muhbirsiz olduğunu, muhbirli ise muhbir sayısını, ihbarı alan ve muhbir ikramiyesini alacak görevlinin kimliğini açıkça belirten veya merkez biriminin belirleyeceği bir görevli tarafından alınmasını talep eden resmi bir yazı,
b) Kaçak silah ve mühimmat ikramiyeleri için gerekli belgeler:
1) Olay tutanağının aslı veya operasyonu yapan birim amirliği tarafından onaylı örneği,
2) Silah-mühimmatın olay tarihi itibariyle Milli Savunma Bakanlığınca belirlenmiş olan değer tespit listelerine göre hazırlanmış kaçak eşyaya mahsus değer tespit tutanağı aslı,
3) Sahipli olarak yakalananlarda, ilk dönem ikramiye ödemesi için, kamu davası açıldığına ilişkin Cumhuriyet Savcılığınca tanzimli iddianamenin onaylı örneği, ikinci yarı ikramiyesi için mahkumiyete veya eşyanın müsaderesine ilişkin kesinleşen mahkeme kararının onaylı örneği,
4) Sahipsiz olarak yakalananlarda kesinleşmiş müsadere kararının onaylı örneği,
5) Kaçak Eşya İkramiye Cetveli (Ek-1),
6) Yakalama olayının muhbirli veya muhbirsiz olduğunu, muhbirli ise muhbir sayısını, ihbarı alan ve muhbir ikramiyesini alacak görevlinin kimliğini açıkça belirten veya merkez biriminin belirleyeceği bir görevli tarafından alınmasını talep eden resmi bir yazı,
c) Uyuşturucu madde ikramiyeleri için gerekli belgeler:
1) Olay tutanağının aslı veya operasyonu yapan birim amirliği tarafından onaylı örneği,
2) Yakalanan uyuşturucu maddenin cinsi, net ağırlığı veya yüzdesini belirtir ilk yarı ödemeleri için iddianame ve ikinci yarı ödemeleri için mahkeme kararına esas alınan Ekspertiz Raporu,
3) Sahipli yakalamalarda, ilk yarı ikramiyesi için, kamu davası açıldığına ilişkin Cumhuriyet Savcılığınca düzenlenen iddianamenin onaylı örneği, ikinci yarı ikramiyesi için mahkumiyete veya müsadere kararına ilişkin kesinleşen mahkeme kararının onaylı örneği,
4) Sahipsiz yakalananlarda kesinleşmiş müsadere kararının onaylı örneği,
5) Kaçak Eşya İkramiye Cetveli (Ek-1),
6) Yakalama olayının muhbirli veya muhbirsiz olduğunu, muhbirli ise muhbir sayısını, ihbarı alan ve muhbir ikramiyesini alacak görevlinin kimliğini açıkça belirten veya merkez biriminin belirleyeceği bir görevli tarafından alınmasını talep eden resmi bir yazı,
ile ilgili birimlere başvurulur.
(2)Kaçak Eşya İkramiye Cetveli (Ek-1) müşterek operasyonlarda, operasyona katılan her birim için ayrı düzenlenir. Tek bir birim tarafından gerçekleştirilen el koymalarda, o birim el koyanları adına tek bir cetvel düzenlenir.
Muhbir ikramiyesinin ödenmesi
MADDE 12– (1) Muhbir ikramiyeleri, birimin veya ilgili merkez biriminin yetkilendireceği mutemetler aracılığı ile hak sahiplerine ödenir.
Ortak hükümler
MADDE 13– (1) Kaçak eşya, silah, mühimmat veya uyuşturucu madde sahibinin belirlenememesi ya da söz konusu eşya veya madde ile ilgili sahiplik iddiasında bulunan kişinin olmaması durumunda, eşya sahipsiz yakalanmış sayılır.
(2) Dağıtılacak ikramiyenin yüzde ellisi muhbirlere, yüzde ellisi el koyanlara verilir.
(3) İhbarsız yakalama olaylarında ikramiyenin tamamı el koyanlara ödenir.
(4) Kaçakçılığı önleme, izleme ve soruşturmakla yükümlü olanlara muhbir ikramiyesi ödenmez.
(5) El koyma ikramiyesini, ancak kaçak eşyanın yakalanması eylemine bizzat ve fiilen katılanlar hak kazanır. Bizzat ve fiilen katılanların tespitine yönelik olarak, merkez birimlerince gerekli incelemeler yapılabilir. Bu durumda, kimlere ikramiye ödeneceğine ilişkin olarak merkez birimlerince verilen karar esas alınır.
(6) El koyanlara ödenecek ikramiye eşit miktarda paylaştırılarak ödenir. Olay başına ve yıllık ödenecek ikramiye tutarını dolduran kişilerin payına düşen ikramiye, aynı olayda el koyan durumundaki diğer kişilere paylaştırılamaz.
(7) Muhbirin birden fazla olduğu durumlarda, muhbir ikramiyesi muhbirlere eşit miktarda paylaştırılarak ödenir.
(8) İhbarın birden fazla birime yapılmış olması veya birden fazla muhbirin olması durumunda, muhbir ikramiyesinden yararlanacaklar, kaçak eşyaya el koyarak olayı adli mercilere intikal ettiren birimce belirlenir.
(9) Elkoyanlara verilecek ikramiyenin tutarı olay başına (30000) gösterge rakamının, kamu davasının açılması, mahkûmiyet, müsadere ya da mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararının kesinleştiği tarihteki memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez. Ancak bir yılda ödenecek ikramiye (120000) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez. Bu tutarın hesaplanmasında, el koyanın aynı yıl içerisinde almayı hak ettiği kaçak eşya, kaçak silah-mühimmat ve uyuşturucu madde ikramiyelerinin tamamı esas alınır.
(10) Bu Yönetmelik hükümlerine göre müsadirlere ödenen ikramiye olay tutanağının tanzim edildiği yıl ikramiyesinden sayılır.
(11) Ödenecek ikramiyeler, Kanunun 23 üncü maddesi gereğince damga vergisi hariç vergi, resim ve harca tâbi tutulmaz.
Cezai müeyyideler
MADDE 14– (1) İkramiye taleplerinde yanlış ya da sahte bilgi, belge ibraz edenler ile ikramiyelerin ödenmesinde belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmesine rağmen ödemeyi kasıtlı olarak geciktirenler hakkında yasal işlem yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İkramiyelere İlişkin Hükümler
İkramiye tutarlarının belirlenmesi
MADDE 15– (1) Kaçak eşya yakalamalarında ödenecek ikramiye tutarlarının belirlenmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.
a) İkinci ve üçüncü fıkralar dışında kaçak eşya yakalamalarında ikramiye tutarının belirlenmesinde çıkış kaçağı eşyanın FOB, giriş kaçağı eşyanın CIF kıymeti esas alınır.
b) Sahipsiz yakalanan kaçak eşyanın değeri, mahallin en büyük mülkî amirinin görevlendireceği Maliye Bakanlığı, Müsteşarlık ve Sanayi ve/veya Ticaret Odası temsilcilerinden oluşan üç kişilik heyet tarafından belirlenir ve buna ilişkin olarak kaçak eşyaya mahsus değer tespit tutanağı tanzim edilir.
c) Sahipli yakalamalarda kaçak eşyanın değeri, müdahil veya en yakın gümrük idaresince belirlenerek, kaçak eşyaya mahsus değer tespit tutanağı düzenlenir.
ç) Mahkumiyete ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararlarının neticesinde kaçak eşya değerinin (a), (b) ve (c) bentleri uyarınca belirlenen ilk değerden farklı olması durumunda, ikramiye ödemesinde mahkeme kararındaki değere esas olan giriş kaçağı eşyada CIF kıymet, çıkış kaçağı eşyada FOB kıymet esas alınır.
(2) Kaçak silah-mühimmat yakalamalarında ödenecek ikramiye tutarının belirlenmesinde, olay tutanağı tanzim tarihine göre kaçak silah-mühimmatın Milli Savunma Bakanlığınca her yıl belirlenen değeri esas alınır. Milli Savunma Bakanlığınca her yıl tespit edilen listede bulunmayan kaçak silah ve mühimmatla ilgili olarak Milli Savunma Bakanlığınca teşkil edilen üç kişilik bir heyet tarafından değer tespiti yapılır. Ateşli silah, mermi ve her türlü patlayıcı maddeler için ödenecek ikramiyenin değeri, ekspertiz raporunu veren Adli Tıp Kurumu veya Bakanlık laboratuarı tarafından tanzim edilecek kaçak eşyaya mahsus değer tespit tutanağı baz alınarak belirlenir. Nükleer ve radyoaktif maddelerle ilgili değer tespiti ise Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından belirlenir.
(3) Uyuşturucu madde yakalamalarında;
a) Ödenecek ikramiye tutarının belirlenmesinde, olay tutanağı tanzim tarihine göre, her türlü uyuşturucu maddenin birim miktarı için, Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sabit bir rakamın memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak değer esas alınır.
b) Uyuşturucu maddenin birim miktarının belirlenmesinde, maddenin saf haldeki miktarı esas alınır.
c) Yakalanan uyuşturucu madde, birim kabul edilen miktardan az veya fazla ise yakalanan miktarın birim kabul edilen miktara oranı üzerinden hesaplama yapılır.
ç) İkramiye tutarı; uyuşturucu maddenin cinsi, birim miktarı ve saflık derecesine ilişkin ekspertiz raporu üzerinden hesaplanır.
İkramiye ödeme zamanları, oranları ve ödemeyi yapacak birim
MADDE 16– (1) Kaçak eşya ikramiyesi, sahipli yakalanmışsa, 15 inci maddenin birinci fıkrasına göre belirlenen değerinin yüzde ellisi, sahipsiz yakalanmışsa değerinin yüzde yirmi beşi, mahkumiyete, etkin pişmanlıkta kamu davasının açılmamasına, eşyanın müsaderesine ya da mülkiyetinin kamuya geçirilmesine ilişkin kararların kesinleşmesini takip eden üç ay içinde, elkoyanların bağlı olduğu kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir.
(2) Kaçak silah-mühimmat sahipli yakalanmışsa, 15 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenen değerinin yüzde yirmi beşi kamu davasının açılmasını, yüzde yetmiş beşi ise mahkumiyete ilişkin hükmün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz yakalanmışsa değerinin yüzde ellisi müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde, el koyanların bağlı olduğu kurum bütçesinden ödenir.
(3) Uyuşturucu madde sahipli yakalanmış ise 15 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre belirlenen değerinin yarısı kamu davasının açılmasını, diğer yarısı mahkumiyete ilişkin hükmün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz yakalanmış ise değerinin tamamı eşya hakkında verilen müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde, el koyanların bağlı olduğu kurum bütçesinden ödenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 17– (1) 23/6/2004 tarihli ve 25501 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4926 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa Göre Kaçak Eşya Yakalanması Halinde Muhbir ve El Koyanlara İkramiye Ödenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 18– (1) Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik, 31/3/2007 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan ve İçişleri Bakanı birlikte yürütür.
KARAYOLU TAŞIMA KANUNU
Kanun No. 4925
Kabul Tarihi : 10.7.2003
BİRİNCİ KISIM
Başlangıç Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1. – Bu Kanunun amacı; karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.
Kapsam
MADDE 2. – Bu Kanun kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini, taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsar.
Ancak, özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar, genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler, üniversiteler ve kamu iktisadî teşebbüslerine ait otomobillerle yapılan taşımalar, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait motorlu taşıt ve bunların römorkları ile yapılan taşımalar, lastik tekerlekli traktörlerle çekilen römorklarla yapılan taşımalar bu Kanun hükümlerine tâbi değildir.
İl sınırları içerisindeki taşımalar ile yüz kilometreye kadar olan şehirlerarası taşımaların düzenlenmesi il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklere, belediye sınırları içerisindeki şehiriçi taşımalar belediyelere bu Kanuna göre düzenlenecek yönetmelik esasları dahilinde bırakılabilir.
Uluslararası anlaşmalar ile savaş hali, sıkıyönetim, olağanüstü hal ve doğal afet durumlarında uygulanacak hükümler saklıdır.
Tanımlar
MADDE 3. – Bu Kanunda geçen;
Bakanlık : Ulaştırma Bakanlığını,
Taşıma işleri : Taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliğini,
Taşıma işleri işletmecisi : Taşıma işlerinde faaliyette bulunacak taşımacı, acente, taşıma işleri komisyoncusu, nakliyat ambarı ve kargo işletmecisini,
Sorumluluk sigortası : Bu Kanunun 18 inci maddesiyle ihdas edilen zorunlu karayolu taşımacılık malî sorumluluk sigortasını,
Taşıma : Yolcunun taşıta bindiği veya eşyanın taşımacıya teslim edildiği yerden varış noktasına götürülmesini,
Taşımacı : Taşımacı yetki belgesine sahip olan ve kendi nam ve hesabına taşımayı bir ücret karşılığı üstlenen gerçek veya tüzel kişiyi,
Eşya (yük) : İnsandan başka taşınabilen canlı veya cansız her türlü nesneyi,
Kalkış noktası : Yolcunun taşıta bindiği veya eşyanın taşımacıya teslim edildiği yeri,
Varış noktası : Yolcu bileti veya taşıma senedinde gösterilen, yolcu veya eşyanın götürülmek istendiği yeri,
Gönderen : Eşyayı taşımacıya teslim eden, gönderileni belirleyen ve taşıma senedini imzalayan kişiyi,
Gönderilen : Sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi ve taşıma senedinde belirtilen eşyanın teslim edileceği kişiyi,
Acente : Ticarî mümessil, ticarî vekil, satış memuru veya müstahdem gibi bağımlı bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak belirli bir yer veya bölge içinde daimî surette bir veya birden fazla taşımacıyı ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi ve onlar adına taşıma sözleşmesi yapmayı meslek edinen kişiyi,
Taşıma işleri komisyoncusu : Ücreti karşılığında kendi namına ve bir müvekkil hesabına eşya taşıtmayı meslek edinmiş kişiyi,
Nakliyat ambarı : Bir veya birden fazla gönderenden toplu veya parça başı eşyanın teslim alınarak işletmecinin gözetimi ve denetimi altında yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetlerin yapıldığı yeri,
Nakliyat ambarı işletmecisi : Bağımsız bir işyerinin kullanma hakkına sahip olan ve eşyayı teslim alarak kendi gözetim ve denetimi altında; yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetleri yerine getiren, taşımayı yapan veya yaptıran ve bundan doğacak sorumluluğu üstlenen kişiyi,
Kargo : Tek parçada en fazla yüz kilogramı geçmeyen genellikle ambalaj ve kap içerisinde olan küçük boyutlu koli, sandık, paket gibi parça eşyayı,
Kargo işletmecisi : Bağımsız bir işyerinin kullanma hakkına sahip olan ve kargoyu teslim alarak kısa sürede gönderilene ulaştırmak amacıyla kendi gözetimi ve denetimi altında yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetleri yerine getiren, taşımayı yapan veya yaptıran ve bundan doğacak sorumluluğu üstlenen kişiyi,
Yolcu : Taşıtı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında taşıtta bulunan kişileri,
Tehlikeli yük : Bu Kanuna göre düzenlenecek yönetmelikte tehlikeli olarak kabul edilen yükü,
Parça başına taşıma : Bir veya birden çok gönderenin aynı veya birbirinden ayrı gönderilene ait eşyaların taşınmasını,
Yolcu bileti : Yolcunun taşınması yükümlülüğünü içeren, yönetmelikte öngörülen şekil ve şartları ihtiva eden ve yolcuya verilmesi zorunlu belgeyi,
Şehirlerarası taşıma : Herhangi bir ilin herhangi bir noktasından veya yerleşim biriminden başlayıp diğer bir ilin herhangi bir noktasında veya yerleşim biriminde biten taşımaları,
Uluslararası taşıma : Türkiye’den veya Türkiye’ye karayoluyla;Türkiye üzerinden karayoluyla transit, Türkiye’ye denizyolu, demiryolu ve havayolu ile gelip karayolundan üçüncü ülkelere yapılan taşımaları,
Düzenli sefer : Belirli bir zaman ve ücret tarifesine göre, tespit edilmiş bir güzergâhta önceden açıklanmış yerleşme birimleri arasında yapılan taşımaları,
Arızî sefer : Aynı taşıtla bütün güzergâh boyunca aynı yolcu grubunun taşınması ve kalkış noktasına geri getirilmesi şeklindeki kapalı kapı seferleri ile gidişi dolu, dönüşü boş veya gidişi boş, dönüşü dolu seferleri,
Mekik sefer : Birden fazla gidiş ve dönüş seferinde aynı kalkış yerinden aynı varış yerine önceden gruplandırılmış yolcuların taşınmasını,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Taşımada Genel Kurallar
Genel kural
MADDE 4. – Taşımalar; ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilir.
Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti
MADDE 5. – Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.
Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yetki belgesi alınabilmesi için taşıma işleri işletmecilerinin meslekî saygınlık, malî yeterlilik ve meslekî yeterliliğe sahip olması gerekmektedir. Bu maddeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir. 18.1.1954 tarihli ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu hükümleri saklıdır.
Taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taşıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taşıt kartı verilir.
Taşıma işleri işletmecilerinin sayısı, yolcu ve eşya kapasitesi, taşıtların durumu, güvenlik veya benzeri nedenlerle Bakanlık, yetki belgelerinin verilmesinde sınırlamalar ve yeni düzenlemeler getirebilir.
Tehlikeli yük taşıyan taşıtlar ve bunların bağlı olduğu taşımacılar, taşıyacakları yüklerin özelliğine uygun olduğunu gösteren bilgi ve belgelere dayanarak birinci fıkrada belirtilen yetki belgesinden ayrı olarak ilgili mercilerden ayrıca izin almakla yükümlüdürler.
Taşımacılar, taşıma hizmetlerini kabul edilebilir bir neden olmaksızın veya zorunlu haller dışında yapmaktan kaçınamazlar ve taşıma hizmetinden herkesin her zaman yararlanmasını sağlamak zorundadırlar.
Taşımalar, diğer taşımacılar veya üçüncü şahıslar tarafından engellenemez.
Taşımacının sorumluluğu
MADDE 6. – Yolcu ve eşya taşımaları, kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere uygun olarak yapılır. Yolcu taşımaları biletsiz veya taşıma sözleşmesiz, eşya taşımaları taşıma senetsiz yapılamaz.
Taşımacı, acentesinin acentelik sıfatıyla yapmış olduğu bu Kanun kapsamındaki faaliyet ve işlemlerden müteselsilen sorumludur.
Taşımacı, yolcu ve eşyanın güvenlik içinde taşınmasından sorumludur. Yolcu ve gönderenler de taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uymak zorundadırlar.
Taşımacı, çevre kirliliğini önleme, çevre ve insan sağlığını koruma amacıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerine uymak zorundadır.
Taşımacının yükümlülüğü
MADDE 7. – Taşımacı, yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlayacak tedbirleri almak, yolcu ve eşyayı taahhüt ettiği yere kadar götürmekle yükümlüdür.
İlgili mevzuat hükümlerine uygun bir taşıtı, nitelikli şoför ve hizmetli personeli sefere göndermek, şoförlerin sürücü belgelerinin bulunup bulunmadığını araştırmak, teknik şartlara uymayan taşıtların trafiğe çıkmasına engel olmak, güzergâh mesafesini dikkate alarak yeteri kadar şoför bulundurmak, taşıt kartları olmayan ve bu Kanunda öngörülen sorumluluk sigortası bulunmayan taşıtları trafiğe çıkarmamak hususunda taşımacı gereken özeni ve duyarlılığı göstermek zorundadır.
Karayolları alt yapısı, işletilmesi, trafiği, doğal afetler, meteorolojik şartlar ile arıza ve kaza hali dahil, beklenmeyen sebeplerle ilgili olarak ortaya çıkan ve taşımanın devamına engel olan sebeplerin, belirsiz bir beklemeyi mecburî kılması veya varış noktasına kadar gerekli zamanın bir katından daha fazla beklemeyi gerektirmesi halinde, imkân olduğu takdirde taşımacı bir başka güzergâhı izleyerek taşımayı tamamlamak, aksi halde yolcuyu güzergâh üzerinde yolcunun dilediği bir yere kadar götürmek veya yolcu ve eşyayı hareket noktasına geri getirmekle yükümlüdür.
Bu gibi hallerde, yolcunun ve eşya sahibinin bütün hakları saklı olup, taşımacılar herhangi bir ek ödeme veya benzeri talepte bulunamazlar.
Eşya için taşıma senedindeki hükümler uygulanır.
Taşımacılar altışar aylık süre ile yılda en az iki kez şoförlerinin ceza puanı durumunu Emniyet Genel Müdürlüğünden öğrenmek ve ceza puanı yüksek olan şoförlerle ilgili, eğitim ve iç denetim yönünden gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.
Gönderenin sorumluluğu
MADDE 8. – Gönderen, eşyanın varış noktası, cinsi, miktarı ve nitelikleri ile diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak taşımacıya bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik bildirmelerden doğacak her türlü sorumluluk gönderene aittir. Taşımacı, bir ihbar veya şüphe halinde yetkili ve görevlilerin huzurunda eşyayı kontrol ettirebilir.
Acente, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanların sorumluluğu
MADDE 9. – Acenteler ve taşıma işleri komisyoncuları bu sıfatla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden taşımacı ile müştereken ve müteselsilen sorumludur. Nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanlar, eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, eşyanın tamamı ve kısmen kaybından ve vuku bulacak hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliği ve düzenliliğini sağlamaktan, çevre kirliliğini önleme ve insan sağlığını koruma konusundaki kurallara uymaktan sorumludur.
Taşıma yasağı
MADDE 10. – Acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu yetki belgesine sahip olanlar taşımacı yetki belgesi almadan kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz ve yaptıramazlar.
Taşıma işleri komisyoncularının, kendi namlarına eşya taşıtabilmeleri için bu taşımaları bir müvekkil hesabına yapmaları zorunludur.
Yolcu taşımacılığında komisyonculuk yapılamaz.
Ücret ve zaman tarifeleri
MADDE 11. – Düzenli yolcu ve eşya taşımaları, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ücret tarifeleri, yetki belgesi sahiplerince geçerlilik süresi de belirtilmek suretiyle hazırlanır ve Bakanlığa bildirilir.
Ücret tarifelerine uyulması ve bu tarifelerin görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerine asılması ve taşıtlarda bulundurulması zorunludur.
Yolcu ve eşya taşıma, yükleme, boşaltma, depolama ve aktarma hizmetleri de dahil olmak üzere ücret tarifelerinin, ülke ekonomisi ve kamu yararı aleyhine sonuç vermesi ve aşırı ücret uygulanması veya rekabet ortamının bozulması halinde ve gerektiğinde taban ve tavan ücretleri Bakanlıkça tespit edilebilir.
Ücret tarifeleri başlangıç ve bitiş noktaları arasında gidiş ve dönüşte aynı şekilde düzenlenir. Değişik fiyat tarifesi uygulanamaz.
Düzenli yolcu ve eşya taşımaları zaman tarifesine tâbidir. Taşımacılar tarafından geçerlilik süresi de belirtilmek suretiyle hazırlanan zaman tarifeleri, Bakanlıkça onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
Taşımacılar zaman tarifelerine uymak ve tarifelerini görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerinde bulundurmak zorundadırlar.
Ücretsiz ve tarife altı uygulamalarına ilişkin esaslar yönetmelikte düzenlenir.
İKİNCİ KISIM
Uluslararası Taşımalar
BİRİNCİ BÖLÜM
Uluslararası Taşımaların Kapsamı ve Taşıma Yetkisi
Uluslararası taşımaların kapsamı
MADDE 12. – Uluslararası yolcu ve eşya taşımaları;
a) Türkiye’ye karayoluyla veya demiryoluyla herhangi bir hudut kapısından giren veya Türkiye’nin herhangi bir limanına denizyolu ile gelen karayolu taşıtlarıyla yapılan transit taşımaları,
b) Türkiye’ye demiryolu, denizyolu veya havayoluyla gelen ve varış noktasından karayolu taşıtlarıyla üçüncü ülkelere yapılan taşımaları,
c) Türkiye’den karayolu taşıtları ile diğer ülkelere yapılan taşımaları,
d) Diğer ülkelerden karayolu taşıtları ile Türkiye’ye yapılan taşımaları,
Kapsar.
Taşıma yetkisi
MADDE 13. – 12 nci maddenin (a) bendindeki taşımaları, uluslararası ikili ve çok taraflı karayolu taşıma anlaşmalarına göre taşıma yapmaya yetkili veya Bakanlıkça izin verilmiş yabancı plâkalı taşıtlar ile uluslararası taşımalar için Bakanlıktan yetki belgesi almış taşımacılara ait taşıtlarla yapılabilir.
12 nci maddenin (b) bendindeki taşımalar, Bakanlıktan uluslararası taşımacı yetki belgesi almış taşımacılar tarafından yapılır. Yabancı plâkalı taşıtlara ise Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile taşıma yetkisi verilebilir.
Yukarıdaki fıkralarda taşıma yetkisi verilen taşıtların, hangi ülkelere hangi kara hudut kapısı, deniz limanı, hava alanı veya limanı, demiryolu istasyonu veya garından taşıma yapacağı Bakanlıkça belirlenir.
12 nci maddenin (c) ve (d) bentlerindeki taşımalar uluslararası taşımacı yetki belgesine sahip taşımacılar ile ikili ve çok taraflı karayolu taşıma anlaşmalarına göre izin verilmiş veya Bakanlıkça özel izin belgesi verilmiş yabancı taşımacılara ait taşıtlarla yapılabilir.
Yabancı plâkalı taşıtlar, Türkiye sınırları dahilindeki iki nokta arasında taşıma yapamazlar.
İKİNCİ BÖLÜM
Yasak Haller, Taşımaların Düzenlenmesi, Geçiş Ücretleri
Yasak haller
MADDE 14. – Zorunlu hallerde sınır mülkî idare amirince verilecek izin dışında, ilgili kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere aykırı olarak, yolcu ve eşya sınır kapılarına taşınamaz, buralarda aktarmaları yapılamaz, eşya depolanamaz ve yolcular sınır kapısından yaya geçerek başka bir taşıta binemezler.
Taşımaların düzenlenmesi
MADDE 15. – Türkiye’ye veya Türkiye üzerinden karayoluyla yapılacak transit taşımalarda, yurt içi taşımaları aksatmamak ve Türkiye üzerinden yapılan uluslararası taşımaları daha düzenli ve süratli kılmak amacıyla, gerektiğinde diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve tamamlayıcı olmak üzere alt yapının fiziksel sınırları, güzergâhların belirlenmesine ilişkin mevzuat çerçevesinde, kota sistemi uygulanabilir.
Karayolu taşıma anlaşması olmayan ülkelerin taşımada kullanacağı taşıtlar Bakanlıkça verilecek izne tâbidir.
Geçiş ücretleri
MADDE 16. – Karayolunun bakımı, korunması ile karayolu ve taşımanın yönetimine ilişkin giderlere katkıda bulunmak üzere yabancı plâkalı araçlardan geçiş ücretleri alınır.
Köprü, tünel ve otoyol ücreti gibi karayolu alt yapısının kullanılmasından alınan ücret ile eşya ve taşıtlar için yapılan hizmetlerin ücretleri, bu geçiş ücretlerine dahil değildir.
Bakanlık, geçiş ücretlerini tespit etmeye, artırmaya, indirmeye veya kaldırmaya yetkilidir.
Ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri saklıdır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Sorumluluk ve Sigorta
BİRİNCİ BÖLÜM
Yolcu Taşımalarında Sigorta, Sigorta Zorunluluğu, Sigorta Tarifeleri
Sorumluluk
MADDE 17. – Şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacıları; duraklamalar dahil olmak üzere yolcunun kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması ya da eşyasının zarara uğramasından dolayı sorumludur.
Zorunlu karayolu taşımacılık malî sorumluluk sigortası
MADDE 18. – Taşımacılar, yolcuya gelebilecek bedenî zararlar için bu Kanunun 17 nci maddesinden doğan sorumluluklarını sigorta ettirmek zorundadır. Ancak, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık gerekli gördüğü takdirde, tespit edeceği yabancı ülkelerde ortaya çıkabilecek zararları teminat kapsamı dışında tutabilir.
Zorunlu karayolu taşımacılık malî sorumluluk sigortasını yaptırmakla yükümlü olan taşımacı; kendisinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kazayı etkilemiş olmaksızın, kazanın bir mücbir sebepten veya hak sahibinin veya bir üçüncü kişinin ağır kusurundan ileri geldiğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
Sorumluluktan kurtulamayan taşımacı, kazanın oluşunda zarar görenin kusurunun bulunduğunu ispat ederse, durum ve şartlara göre tazminattan indirim yapılabilir.
Sorumluluk sigortasına ilişkin sigorta genel şartları Hazine Müsteşarlığınca onaylanır. Sorumluluk sigortası tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlıkça tespit edilir ve Resmî Gazetede yayımlanır. Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık tarifeyi serbest bırakmaya yetkilidir.
Bu Kanunda öngörülen karayolu taşımacılık malî sorumluluk sigortası Türkiye’de karayolu motorlu araçlar zorunlu malî sorumluluk sigortası branşında ruhsatı bulunan sigorta şirketleri tarafından yapılır.
Hak sahiplerinin çokluğu ve zorunlu malî sorumluluk sigortası
MADDE 19. – Hak sahiplerinin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen teminattan fazla ise hak sahiplerinden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat talebi, teminat tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tâbi tutulur.
Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin hak sahiplerinden birine veya birkaçına kendilerine düşecek olandan fazla ödemede bulunan iyiniyetli sigortacı, yaptığı ödeme çerçevesinde diğer hak sahiplerine karşı da borcundan kurtulmuş sayılır.
Meydana gelen zarar öncelikle taşımacının sorumluluk sigortasından karşılanır. Bu sorumluluk sigortası ile karşılanamayan zararlar için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre yapılması zorunlu olan malî sorumluluk sigortasına müracaat edilir.
Tazminatın azaltılması veya kaldırılması sonucunu doğuran haller
MADDE 20. – Sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu doğuran haller hak sahiplerine karşı ileri sürülemez.
Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda taşımacıya rücu edebilir.
Doğrudan doğruya talep hakkı
MADDE 21. – Hak sahipleri, sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabilirler.
Kaza sonucu ihbar ve zararların ödenmesi
MADDE 22. – Sorumluluk sigortası tazminatına yol açan olay, sigorta ettiren veya hak sahibi tarafından öğrenildiği tarihten itibaren otuz iş günü, olay yurt dışında meydana gelmişse altmış işgünü içinde sigorta şirketine ihbar edilir.
Sigorta ettiren; kazaya, zarara veya olayla ilgili olarak açılacak davalara ilişkin bilgi ve belgeleri sigorta şirketine vermekle yükümlüdür.
Sigortacılar, hak sahibinin kaza veya zarara ilişkin belgeleri sigortacıya ilettiği tarihten itibaren, sekiz iş günü içinde sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarı hak sahibine ödemek zorundadır.
Sigortanın ispatı
MADDE 23. – Sigorta şirketleri, şekli ve kapsamı Bakanlığın uygun görüşü ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın onayı ile belirlenip Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince bastırılacak sorumluluk sigortası belgesini, poliçe ile birlikte sigorta ettirene vermek zorundadır. Poliçede araçların plâka numaraları belirtilir ve her araç için sorumluluk sigortası belgesi düzenlenir.
Taşımacılar sorumluluk sigortası belgelerini araçlarında bulundurmak zorundadır. Sorumluluk sigortası belgesi bulunmayan araçlar sigorta teminatı sağlanıncaya kadar trafikten men edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Zamanaşımı, Yetkili Mahkemeler ve İcra Daireleri
Zamanaşımı
MADDE 24. – Bu Kanuna göre yapılan sorumluluk sigortası sözleşmelerinden doğan her türlü tazminat davası, hak sahibinin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yıl ve her halde zarara neden olan olay tarihinden itibaren on yıl sonra zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğmakta ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununda bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörülmekte ise tazminat davasında bu ceza zamanaşımı uygulanır.
Sorumlu kişi hakkındaki zamanaşımını kesen sebepler, sigorta şirketi hakkında da uygulanır. Sigorta şirketi hakkında zamanaşımını kesen sebepler sorumlu kişi hakkında da uygulanır.
Sorumluluk sigortasında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
Yetkili mahkeme ve icra daireleri
MADDE 25. – Sigorta sözleşmesinden doğan anlaşmazlıklar, tazminat ve rücu talepleri nedeni ile açılacak davalarda ve icra takiplerinde yetkili mahkeme veya icra daireleri; sigorta şirketinin veya şubesinin, sigorta sözleşmesini yapan acentenin, sigortalının, hak sahibinin, rücu edilenin ikametgâhındaki veya zarara yol açan olayın meydana geldiği yerdeki mahkeme ve icra daireleridir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Cezalar
İdarî para cezaları
MADDE 26. – Bu Kanunun;
a) 5 inci maddesine göre yetki belgesi almadan taşıma işinde faaliyette bulunanlara beşmilyar lira,
5 inci maddesinin beşinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beşyüzmilyon lira,
5 inci maddesinin altıncı fıkrasına göre taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara dörtyüzmilyon lira,
5 inci maddesinin yedinci fıkrasına aykırı davranarak bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi halinde dörtmilyar lira,
b) Bilette tayin edilen yeri başka bir kimseye verenler veya 6 ncı maddesine aykırı davranarak yolcu taşıyanlardan, her yolcu için taşıma ücretinin beş katı tutarı, taşıma senedi olmaksızın eşya taşıyanlardan birmilyar lira,
c) 6 ncı maddesinin birinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara üçyüzmilyon lira, üçüncü ve dördüncü fıkralarına aykırı davranan taşımacılara beşyüzmilyon lira,
d) 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aykırı davranan yolcu taşımacılarına birmilyar lira, ikinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beşyüzmilyon lira, altıncı fıkrasına aykırı davranan taşımacılara üçyüzmilyon lira,
e) 10 uncu maddesine aykırı davranan acente ve taşıma işleri komisyoncularına üçmilyar lira ,
f) 11 inci maddesine aykırı davranarak ücret tarifesi düzenlemeyenlere beşyüzmilyon lira, ücret tarifelerine uymayan veya değişik ücret tarifeleri uygulayanlara beşyüzmilyon lira, bunun dışında ikinci fıkraya aykırı davrananlara ikiyüzmilyon lira,
Zaman tarifesine uymayanlara ikiyüzmilyon lira, zaman tarifelerini görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerinde bulundurmayanlara yüzmilyon lira,
g) 13 üncü maddesine aykırı olarak yabancı plâkalı taşıtların Türkiye sınırları dahilindeki iki nokta arasında taşıma yapması halinde, taşıt sahibine veya şoförüne birmilyar lira,
h) 14 üncü maddesine aykırı davrananlara beşyüzmilyon lira,
ı) 18 inci maddesi hükümlerine göre sorumluluk sigortası yaptırmayan taşımacılara birmilyar lira,
18 inci madde hükümlerine göre sorumluluk sigortası yapmaktan kaçınan sigorta şirketlerine, ödenmesi gereken sigorta priminin on katı tutarında,
i) 22 nci maddesinin ikinci fıkrasına uymayan ve yükümlülükleri yerine getirmeyen taşımacılara beşyüzmilyon lira,
j) 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan belgeler üzerinde tahrifat yapan taşımacılara beşmilyar lira,
k) 32 nci maddesine aykırı olarak terminal ve ara durak dışında yolcu indirip bindiren taşımacılara üçyüzmilyon lira,
Para cezası verilir.
Ceza uygulaması
MADDE 27. – Eylemin başka bir suç teşkil etmesi halinde, 26 ncı madde ile verilen para cezaları, diğer kanunlardaki suçların takibine ve cezaların uygulanmasına; bu Kanunda ve yönetmelikte düzenlenen uyarma, geçici durdurma ve iptal gibi idarî müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
Birden fazla suçun bir arada işlenmesi halinde her suç için ayrı ceza uygulanır.
Suç ve ceza tutanakları
MADDE 28. – Bu Kanunda yazılı suçlara ilişkin idarî para cezalarına dair tutanakların düzenlenmesi ve tahsiline ait usul ve esaslar Maliye Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.
Para cezalarının ödenme süresi
MADDE 29. – Tahsilatlar derhal yapılmadığı takdirde para cezalarının tutanağın tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde ödenmesi gerekir. Otuz gün içerisinde ödenmeyen cezalar iki katına çıkar ve ödeme süresi on gün daha uzar, bu süre içinde ödenmeyen cezalar üç katına çıkar.
Süresinde ödenmeyen para cezaları için 6183 sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Bu para cezaları, Maliye Bakanlığının sayman mutemetlerine, mal sandıklarına veya Bakanlıkça yetkili kılınmış personele ödenebileceği gibi banka, posta çeki veya kredi kartı ile de ödenebilir. Maliye Bakanlığı kredi kartı ile tahsilat yapılmasına izin vermeye, tahsilatın saymanlık hesaplarına aktarılmasına ilişkin süreleri ve diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Para cezalarına itiraz ve suçlarda tekerrür
MADDE 30. – Para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Bu Kanunda belirtilen suçların işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde aynı nitelikte üç defa suç işlediği tespit edilen gerçek ve tüzel kişilere, işlediği suçların cezalarının toplamının on katı para cezası verilir ve taşıt şoförünün yurt içi taşımalarda ticarî araç kullanım belgesi, yurt dışı taşımalarda da uluslararası sürücü sertifikası bir yıl süreyle askıya alınır.
İKİNCİ BÖLÜM
İdarî Müeyyideler
Belge alma şartlarının kaybedilmesi ve tahrifat
MADDE 31. – Yetki belgesi alma şartlarından herhangi birinin taşınmadığının sonradan anlaşılması veya faaliyet sırasında bu şartlardan herhangi birinin kaybedilip de verilen süre içerisinde giderilmemesi halinde yetki belgeleri iptal edilir.
Yetki belgeleri, taşıt belgeleri veya taşıt kartı üzerinde tahrifat yapan yetki belgesi sahiplerine idarî para cezası verilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Terminal
MADDE 32. – Düzenli seferli yolcu taşımalarında kalkış ve varışların bir terminalden yapılması esastır. Ancak yeri ve zamanı önceden belirlenen ve nitelikleri yönetmelikte tespit edilen ara duraklarda da yolcu indirmesi ve bindirmesi yapılabilir.
Yolcu taşımacılarının, en az bir yolcu terminaline bağımsız olarak veya birlikte sahip olmaları veya bu terminalin kullanma hakkını haiz olmaları zorunludur. Aynı terminalden, nitelik ve niceliğine göre birden fazla taşımacı yararlanabilir. Eşya taşımacılığında terminal bulundurma zorunluluğu aranmaz. Terminallerin özellikleri yönetmelikle belirlenir.
Ücretler
MADDE 33. – Verilecek yetki belgeleri ve taşıt kartlarından ücret alınır. Ücreti alınmadan yetki belgeleri ve taşıt kartları verilmez. Yetki belgesinin yenilenmesinde ve zayiinde ücretin % 50’si alınır. Unvan değişikliği, adres değişikliği ve benzeri nedenlerle süresi bitmeden yenilenen belgelerden ücret alınmaz.
Bu ücretler, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükmü uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
Bakanlık, görev alanına giren hizmetleri yerine getirmek için, merkezde Bakanın onayı ile döner sermaye işletmesi kurabilir. Döner sermaye miktarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. İşletmenin görevleri, gelirleri, işleyişi, denetimi ve diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
Yönetmelik
MADDE 34. – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde;
a) Taşımacılık, acente ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartlar, verilecek yetki belgeleri ve taşıt belgeleri, her belge türü için gerekli olan taşıt kapasiteleri, taşıtların yaşı, nitelikleri, istiap hadleri ve terminal hizmetlerinde öngörülecek hususları,
b) Belgelerin geçerlilik süreleri, geri alınması ve uygulanacak idarî müeyyideleri,
c) Taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapacakların yükümlülükleri, bagaj ve taşımanın yardımcı hizmetleri,
d) Zaman ve fiyat tarifelerinin düzenlenmesi, yolcu bileti ve taşıma senedinin şekil ve muhtevasını,
e) Taşıma işlerinde çalışan şoför ve diğer görevlilerde aranacak şartlar ve nitelikleri,
f) Taşıma hizmetlerinin denetimi ve belge taleplerinin incelenmesi ile ilgili esasları,
g) Ücretsiz ve tarife altı uygulama esasları,
h) Kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer esas ve usulleri,
Düzenleyen yönetmelikler Bakanlıkça hazırlanarak Resmî Gazetede yayımlanır.
Yetki devri
MADDE 35. – Bakanlık, bu Kanun gereğince yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve yetkilerinin tamamını veya bir kısmını devredebilir. Devirle ilgili usul ve esaslar çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde uygulanacak mevzuat
MADDE 36. – Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanuna göre yürürlüğe konulacak yönetmeliklerin yürürlüğe girdiği tarihten önce yetki belgesi almış olanlar hariç, şehirlerarası eşya taşımacılığı konusunda taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapan gerçek ve tüzel kişiler başvurudaki şartlar aranmaksızın yönetmeliklerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yetki belgesi almak zorundadırlar. Zorunluluk halinde bu süre Bakanlıkça altı aylık dönemlerle en fazla bir yıl uzatılabilir.
İlk defa yetki belgesi almak isteyenlerin talep ettikleri yetki belgesi ile ilgili faaliyette bulunduklarını belgelemeleri gerekmektedir. Belge alma süresi bitiminden sonra müracaat edenlere bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelik hükümleri uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 2. – Geçici 1 inci maddede öngörülen süre içerisinde yetki belgesi alan taşımacılar, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanlar yetki belgesi aldığı tarihten itibaren iki yıl içerisinde durumlarını bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmeliğe uydurmak zorundadırlar.
GEÇİCİ MADDE 3. – Bu Kanunun yayımından önce ayrı terminal izni alan veya ayrı terminal işleten gerçek veya tüzel kişiler mevcut terminallerini işletmeye devam edebilirler.
Ancak, yönetmelikte bulunan şartları bir yıl içerisinde yerine getirmek zorundadırlar.
Yürürlük
MADDE 37. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 38. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Yönetmelikler
Karayolu Taşıma Yönetmeliği
Ulaştırma Bakanlığından:
BİRİNCİ KISIM
Başlangıç Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, 4925 sayılı “Karayolu Taşıma Kanunu”nda yer alan karayolu taşımalarını, ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, taşıma işleri organizatörlüğü, terminal işletmeciliği, oto kiralama işletmeciliği, dağıtıcılık ve benzeri hizmetlerin şartlarını; taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını belirlemek, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleriyle birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini, denetimini ve mevcut imkanların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacı, acente, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği,taşıma işleri organizatörlüğü, terminal işletmeciliği, oto kiralama işletmeciliği, dağıtıcılık ve benzeri faaliyetleri yapanlar ile taşıma işlerinde çalışanları, taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsar.
Ancak, özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar, genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler, üniversiteler ve kamu iktisadi teşebbüslerine ait taşıtlarla yapılan ticari olmayan taşımalar, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait motorlu taşıt ve bunların römorkları ile yapılan taşımalar, lastik tekerlekli traktörlerle çekilen römorklarla yapılan taşımalar bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
Taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları, 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi taşımalar, bu Yönetmeliğin kapsamı dışında olup; bunlar için Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar, il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklerce, belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi taşımalar il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle, ilgili belediyelerce bu Yönetmeliğin taşımacılar için getirdiği sorumluluk ve yükümlülükler dikkate alınarak düzenlenir.
Uluslararası anlaşmalar ile sıkıyönetim, savaş hali ve olağanüstü hal durumlarında uygulanacak hükümler saklıdır.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu yönetmelik; 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı “Karayolu Taşıma Kanunu” ile 9/4/1987 tarihli ve 3348 sayılı “Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”a dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Karayolu Taşıma Kanununda belirtilen tanımlara ilave olarak bu Yönetmelikte geçen;
Kanun: 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanununu,
Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,
Ambar: Eşyanın kapalı alanda muhafaza edilmesine uygun olan yeri,
Antrepo: Gümrük Kanunu hükümlerine göre açılmasına izin verilen ve gümrük idaresine verilen beyanname ile gümrük idaresi gözetimi ve denetimi altında eşyanın muhafaza edildiği yeri,
Ara durak: Düzenli yolcu taşımacılığında, kalkış noktası ile varış noktası arasında bulunan, yolcuların asgari ihtiyaçlarının karşılandığı ve yolcu indirilip bindirilen yeri,
Çekici: Römork ve yarırömorkları çekmek için imal edilmiş olan ve eşya veya yük taşımayan motorlu taşıtı,
Dağıtıcı: Tek parçada en fazla 5 kilogram ağırlığındaki kargoların kısa sürede kapıdan kapıya kendi nam ve hesabına dağıtımını yapacak gerçek ve tüzel kişileri,
Depo: Eşyanın açık veya kapalı alanda muhafaza edilmesine uygun olan yeri,
Eşya/kargo terminali: Bu Yönetmeliğin 51 inci maddesinde belirtilen özellikleri haiz ve taşımacılar ile eşya/kargo gönderenlere hizmet veren yapı veya tesisi,
Gabari: Taşıtların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçüleri,
Geçici depolama yeri: Eşyanın gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar gümrük idaresince geçici olarak depolanmasına izin verilen yeri,
İkili taşıma: Akit ülke taşıtlarının iki ülke arasında yapmış olduğu yolcu veya eşya taşımalarını,
İstiap haddi ve/veya taşıma kapasitesi: Bir taşıtın veya aracın güvenle taşıyabileceği ve imalat standardında belirtilen en çok yük ağırlığı veya yolcu ve hizmetli sayısını,
Kamu hizmeti sözleşmesi: Kamuya yeterli ulaştırma hizmeti sunulması amacıyla, Bakanlık ile yetki belgesi sahipleri arasında yapılan anlaşmayı,
Kamu hizmeti yükümlülüğü: Herhangi bir yetki belgesi sahibinin normal ticari şartlarda veya ölçülerde üstlenemeyeceği, ancak, kamuya yeterince ulaştırma hizmeti verilmesi amacıyla, Bakanlığın talimatı üzerine yerine getirilmesi gereken yükümlülüğü,
Kamyon: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tondan fazla olan ve eşya veya yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen ve eşya veya yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Karayolu: Trafik için kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, yol, otoyol, köprüler ve benzeri yapı ve alanları,
Kargo tasnif ve aktarma merkezi: Kargo taşımalarında indirme, bindirme, yükleme, boşaltma, aktarma, tasnif ve dağıtım hizmetlerinin yapıldığı yeri,
Lojistik işletmecisi: Kendi nam ve hesabına taşımacılık yapmakla beraber, bağımsız bir işyerinin kullanım hakkına sahip olarak müşterilerine ait eşyayı teslim aldıktan sonra kendi gözetim ve denetimi altında yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, paketleme, tasnif, etiketleme, satış veya pazarlama, sipariş planlaması, dağıtım, tedarik, nakliye ve benzeri hizmetleri üstlenen gerçek ve tüzel kişileri,
Mali yeterlilik: Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerle ilgili bir işletmenin kurulmasını, iyi yönetilmesini ve işletilmesini sağlamaya yönelik gerekli mali kaynaklara sahip olmayı,
Mesleki saygınlık: Ticari alanda ve mesleğin icrası ile ilgili konularda kötü şöhret sahibi olmamayı,
Mesleki yeterlilik: Mesleğin icrası ile ilgili eğitim, bilgi, beceri ve donanıma sahip olmayı,
Mesleki yeterlilik belgesi: Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde bulunanların yine bu yönetmelikte öngörülen mesleki yeterlilik eğitimini alan ve/veya yapılacak olan sınavlarda başarılı olanlara verilecek belgeyi,
Mesleki yeterlilik eğitimi: Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerle ilgili bir mesleki yeterliliğin kazandırılması amacıyla verilecek eğitimi,
Motorlu taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan ve makine gücüyle yürütülen aracı veya taşıtı,
Oto kiralama işletmecisi: Müşterilerine ticari amaçla sürücülü veya sürücüsüz olarak 15+1 ve daha az koltuk kapasitesine sahip yolcu taşımaya mahsus taşıtları yurtiçinde ve/veya uluslararasında olmak üzere, yazılı bir sözleşmeye dayanan bir bedel karşılığı ve belli bir süre için kiraya vermek şeklinde faaliyet gösterecek gerçek ve tüzel kişileri,
Otobüs: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en az 9 oturma yeri olan ve yolcu taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Otomobil: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en çok 8 koltuk kapasitesine sahip olan ve yolcu taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Özel izin belgesi: Taşımalarda geçiş belgesi aranmadan, geçiş belgesi yerine geçmek üzere ve Türk ihraç ürünlerini taşımak amacıyla yabancı plakalı taşıtlara verilen belgeyi,
Özmal taşıt: Yetki belgesi sahibi adına motorlu araç tescil ve motorlu araç trafik belgelerinde kayıtlı taşıtları,
Posta gönderisi: Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından taşınmak üzere, belirli bir form altında haberleşme niteliğindeki gönderileri, kitap numunelerini, katalogları, gazeteleri, süreli yayınları, dosyaları ve posta kolilerini,
Römork: Motorlu taşıtla çekilen, insan, eşya veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıtı,
Sevk irsaliyesi: Yurt içi taşımalarda, gönderilen eşya için, gönderen tarafından düzenlenen eşyanın içeriğini, ağırlığını, hacmini, paketleme veya ambalaj şekli ile gerçek değerini belirleyen ve gönderenin beyanına dayanan ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenen belgeyi,
Sözleşmeli taşıt: Yetki belgesi sahibinin noterden yapılmış bir taşıma geliri paylaşımı veya kira sözleşmesine dayanarak, kendi unvan ve sorumluluğu altında çalıştıracağı başkasına ait taşıtları,
Sürücü: Karayolunda motorlu bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişiyi,
Şehiriçi taşıma: Belediye sınırları ile mücavir alanı dahilinde yapılan taşımaları,
Şube: Bir yetki belgesi sahibinin merkezi işyeri adresi dışındaki kendisine ait birimini,
Taşıma hattı: Düzenli yolcu taşımacılığında, taşımanın başladığı kalkış noktası ile bittiği varış noktasındaki yerleşim yerlerini,
Taşıma güzergahı: Taşımanın başladığı kalkış noktasından bittiği varış noktasına kadar ara duraklar da dahil takip edilen yolu,
Taşıma irsaliyesi: Taşıma faaliyetinde bulunanların, taşınmasını üstlendikleri bir veya birden çok gönderilen ve gönderene ait aynı taşıtta, aynı zamanda taşınan eşya veya kargo için ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenen belgeyi,
Taşıma işleri organizatörü: Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuatın taşımacılık sıfatı ile faaliyet gösterenlere getirdikleri yükümlülük ve sorumluluklar çerçevesinde taşımacı kabul edilerek, bu Yönetmeliğe göre yetki belgesi almış gerçek ve tüzel kişilerin imkan, kabiliyet ve kapasiteleri ile gerektiğinde diğer taşıma türlerinden de yararlanarak veya bunları kullanarak kombine taşımacılık dahil kendi nam ve hesabına taşıma yaptırarak taşıma faturası düzenleyecek tüzel kişileri,
Taşıma senedi: Eşya ve kargo taşımalarında gönderen ile yetki belgesi sahibi arasında akdedilen, ilgili diğer mevzuat ve bu Yönetmelikte belirlenen şartları ihtiva eden belge ile bu tür bir sözleşmede bulunması gereken bilgileri ihtiva etmesi halinde taşıma senedi yerine geçecek olan taşıma faturası, taşıma irsaliyesi veya irsaliyeli taşıma faturasını,
Taşıt belgesi: Yetki belgesi sahibinin kullanacağı taşıtların niteliğini ve sayısını liste halinde gösteren yetki belgesinden ayrı, yetki belgesinin eki olarak düzenlenen belgeyi,
Taşıt kartı: Bir taşıtın yalnız bir yetki belgesinin eki taşıt belgesinde kayıtlı olduğunu ve bu belge altında çalıştırılabileceğini gösteren belgeyi,
Taşıt katarı: Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış en az bir çeken ve en çok iki çekilen römorktan oluşan aracı,
Transit taşıma: Herhangi bir ülkede başlayan ve en az bir ülke toprakları üzerinden geçtikten sonra bir başka ülkede sona eren, başlama ve sona erme ülkeleri dışında kalan ülkeler üzerinden yapılan taşımaları kapsayan yolcu veya eşya taşımalarını,
Ücret tarifesi: Düzenli taşımalarda taşıma faaliyetlerini ücret yönünden düzenleyen ve uyulması zorunlu olan belgeyi,
Üçüncü ülke taşıması: Yolcu ve eşyanın bindirme, indirme, yükleme, boşaltma noktalarının taşıtın kayıtlı olduğu ülkenin dışındaki ülkeler arasında yapılan taşımaları,
Yarı römork: Bir kısmı motorlu taşıt üzerine oturan, taşıdığı eşyanın veya yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu taşıt tarafından taşınan römorku,
Yetki belgesi: Bu Yönetmeliğin kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,
Yolcu bileti: Yetki belgesi sahibi ile yolcu arasında akdedilen, yolcunun taşınması yükümlülüğünü içeren ve bu Yönetmelikte belirtilen şekil ve şartları ihtiva eden ve yolcuya verilmesi zorunlu olan belgeyi,
Yolcu terminali: Bu Yönetmeliğin 51 inci maddesinde belirtilen özellikleri haiz ve taşımacılar ile yolculara hizmet veren yapı veya tesisi,
Yurtiçi taşıma: Herhangi bir ilin herhangi bir noktasından başlayıp diğer bir ilin herhangi bir noktasında biten veya mesafesine bakılmaksızın bir ilin sınırları içerisindeki iki nokta arasında yapılan taşımaları,
Zaman tarifesi: Düzenli taşımalarda taşıma faaliyetlerini zaman yönünden düzenleyen ve uyulması zorunlu olan belgeyi
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Taşıma Faaliyetlerinde Genel Kural, Yetki Belgesi Alma Zorunluluğu
Taşıma Faaliyetlerinde Genel Kural
Madde 5- Taşıma faaliyetleri, ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye
kötü etkisi en aza indirilecek, genel sağlık, fert, toplum ve çevre sağlığı
ile güvenliğini olumsuz yönde etkilemeyecek ve kamu yararını gözetecek tarzda
serbest rekabet ortamında gerçekleştirilir.
Yetki Belgesi Alma Zorunluluğu
Madde 6- Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel
kişilerin;
a) Taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı
işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, taşıma işleri
organizatörlüğü, dağıtım işleri, terminal işletmeciliği, oto kiralama
işletmeciliği ve benzeri faaliyetleri yapabilmeleri için Bakanlıktan yetki
belgesi alınması zorunludur.
b) Yetki belgesi alınabilmesi için, bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinde
belirtilen genel şartlar ile 13 üncü maddesinde belirtilen özel şartlara sahip
olunması şarttır.
Yetki belgesi alınmadan, muhtevası bu Yönetmelikte belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamaz.
Uluslararası Taşımalarda Geçiş Belgesinden Muaf Tutulacak Taşımalar
Madde 7- Aşağıdaki uluslararası taşımalarda geçiş belgesi aranmaz.
a) İtfaiye hizmetleri ile ilgili taşımalar,
b) Ambulans taşımaları,
c) Cenaze taşımaları,
d) Doğal afetler başta olmak üzere, acil durumlarda, ilaç, alet ve tıbbi teçhizatlar ile gerekli diğer malzemelerin taşınması,
e) Kamu hizmeti çerçevesinde yapılan posta taşımaları,
f) Arıza, kaza veya benzeri durumlardaki taşımalar,
g) Mütekabiliyet esasına göre, istiap haddi 3,5 tonu veya toplam yüklü
ağırlığı 6 tonu geçmeyen taşıtlarla yapılan eşya taşımaları.
Uluslararası anlaşma ve sözleşmelerin hükümleri saklıdır.
Yetki Belgesi ve Taşıma Hatlarının Sınırlandırılması
Madde 8- Taşımacılık faaliyetinde bulunanların sayısı, yolcu, eşya veya
yük kapasitesi, bu husustaki potansiyel, yetki belgelerinde kayıtlı taşıtların
durumu, haksız rekabetin önlenmesi, kamu yararının gözetilmesi, atıl kapasite
ve kaynak israfının önlenmesi, güvenlik veya benzeri nedenlerle Bakanlık,
yetki belgelerinin verilmesi ve/veya sayısında, taşıt sayıları ve/veya
kapasitelerinde, taşıma hatlarında veya güzergahlarında, plaka tahdidi dahil
sınırlamalar, kısıtlamalar ve yeni düzenlemeler getirebilir.
Tehlikeli Maddelerin ve Tehlikeli Atıkların Taşınması
Madde 9- Yetki belgesi sahipleri, tehlikeli madde ve tehlikeli atık
taşımalarını bu husustaki mevzuata uygun olarak yapmak zorundadır.
Yetki belgesi sahipleri, tehlikeli yük taşıyan taşıtlarının taşıyacakları
tehlikeli yükün özelliğine uygun olduğunu gösteren bilgi ve belgeleri ibraz
ederek, ilgili mercilerden bu taşımalar için ayrıca izin almakla yükümlüdür.
Taşıma Hizmeti
Madde 10-a) Yetki belgesi sahipleri, iştigal alanlarına giren
hizmetlerini, hizmetin ifasını imkansız kılan yasal mücbir sebepler dışında
yapmaktan kaçınamazlar. Bu hizmetlerden ayırım yapmaksızın herkesin
yararlanmasını ve hizmetin sürekliliğini sağlamak zorundadırlar.
b) Bu hizmetlerin yerine getirilmesi, hizmeti üstlenenler veya üçüncü
şahıslar tarafından engellenemez.
İKİNCİ KISIM
Yetki Belgesi Türleri, Yetki Belgesi Almak İsteyenlerin İbraz
Etmek Zorunda
Olduğu Belgeler ve Sorumluluk
BİRİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgesi Türleri, Yetki Belgesi Almanın Genel ve Özel Şartları
Yetki Belgesi Türleri
Madde 11- Yetki belgesi türleri aşağıda gösterilmiştir.
A Yetki belgesi: Ticari amaçla otomobil ile yolcu taşımacılığı ve oto
kiralama işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın
şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
A1 Yetki belgesi: Otomobil ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı
yapacaklara,
A2 Yetki belgesi: Otomobil ile uluslararası yolcu taşımacılığı
yapacaklara,
A3 Yetki belgesi: Oto kiralama işletmeciliği yapacaklara,
verilir.
B Yetki belgesi: Ticari amaçla otobüs ile uluslararası yolcu taşımacılığı
yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki
türlere ayrılır.
B1 Yetki belgesi: Belirli bir ücret ve zaman tarifesine göre, otobüs ile
düzenli yolcu taşımacılığı yapacaklara,
B2 Yetki belgesi:
a) Belirli bir zaman tarifesine uymaksızın yolcu durumuna göre arızi sefer
düzenleyerek taşıma yapacaklara,
b) Önceden gruplandırılmış yolcuları bir hareket noktasından alıp aynı
hareket noktasına götürmek ve/veya getirmek suretiyle mekik sefer düzenleyerek
taşıma yapacaklara,
c) 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile
bu Kanuna göre hazırlanarak yayımlanan Seyahat Acentaları Yönetmeliği
hükümlerine göre kurulmuş Seyahat Acentalığı Belgesine sahip olanlara,
B3 Yetki belgesi: Yetki belgesi sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt
ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile
ilgili personelini taşıyacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
verilir.
C Yetki belgesi: Ticari amaçla uluslararası eşya taşımacılığı yapacak
gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere
ayrılır.
C1 Yetki belgesi: Yetki belgesi sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt
ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile
ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık
yapmayacaklara,
C2 Yetki belgesi: Belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir
zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna göre sefer düzenleyerek taşıma
yapacaklara,
C3 Yetki belgesi: Ev ve büro eşyası taşıması yapacaklara,
verilir.
D Yetki belgesi: Ticari amaçla otobüs ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı
yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki
türlere ayrılır.
D1 Yetki belgesi: Belirli bir ücret ve zaman tarifesine göre otobüs ile
düzenli yolcu taşımacılığı yapacaklara,
D2 Yetki belgesi:
a) Belirli bir zaman tarifesine uymaksızın yolcu durumuna göre arızi sefer
düzenleyerek taşıma yapacaklara,
b) Önceden gruplandırılmış yolcuları bir hareket noktasından alıp aynı
hareket noktasına götürmek ve/veya getirmek suretiyle mekik sefer düzenleyerek
taşıma yapacaklara,
c) 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile
bu Kanuna göre hazırlanarak yayımlanan Seyahat Acentaları Yönetmeliği
hükümlerine göre kurulmuş Seyahat Acentalığı Belgesine sahip olanlara,
D3 Yetki belgesi: Yetki belgesi sahibinin adına ticari olarak kayıt ve
tescil edilmiş taşıt/taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili
personelini taşıyacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
verilir.
E Yetki belgesi: Ticari amaçla yolcu ve eşya taşımacılığı yapacak kamu
kurum ve kuruluşlarına verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere
ayrılır.
E1 Yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası yolcu taşımacılığı
yapacaklara,
E2 Yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası eşya taşımacılığı
yapacaklara,
verilir.
F Yetki belgesi: Ticari amaçla yolcu taşımacılığı konusunda acentelik
yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki
türlere ayrılır.
F1 Yetki belgesi: Yurtiçi yolcu taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara,
F2 Yetki belgesi: Uluslararası yolcu taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara, verilir.
G Yetki belgesi: Ticari amaçla eşya ve kargo taşımacılığı konusunda
acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre
aşağıdaki türlere ayrılır.
G1 Yetki belgesi: Yurtiçi eşya taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara,
G2 Yetki belgesi: Uluslararası eşya taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara,
G3 Yetki belgesi: Yurtiçi kargo taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara,
G4 Yetki belgesi: Uluslararası kargo taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara, verilir.
H Yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk
yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki
türlere ayrılır.
H1 Yetki belgesi: Yurtiçi eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk
yapacaklara,
H2 Yetki belgesi: Uluslararası eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk
yapacaklara,
verilir.
K Yetki belgesi: Ticari amaçla yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve
tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
K1 Yetki belgesi: Belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir
zaman tarifesine uymaksızın eşya taşımacılığı yapacaklara,
K2 Yetki belgesi: Taşımacının kendi adına ticari olarak kayıt ve tescil
edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili
eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
K3 Yetki belgesi: Ev ve büro eşyası taşımacılığı yapacaklara, verilir.
L Yetki belgesi: Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve
tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
L1 Yetki belgesi: Yurtiçi lojistik işletmeciliği yapacaklara,
L2 Yetki belgesi: Uluslararası lojistik işletmeciliği yapacaklara,
verilir.
M Yetki belgesi: Ticari amaçla kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel
kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
M1 Yetki belgesi: İl sınırları içerisinde kargo işletmeciliği yapacaklara,
M2 Yetki belgesi: Yurtiçi kargo işletmeciliği yapacaklara,
M3 Yetki belgesi: Uluslararası kargo işletmeciliği yapacaklara,
verilir.
N Yetki belgesi: Ticari amaçla il sınırları içinde ve yurtiçi nakliyat
ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın
şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
N1 Yetki belgesi: İl sınırları içinde nakliyat ambarı işletmeciliği
yapacaklara,
N2 Yetki belgesi: Yurtiçi nakliyat ambarı işletmeciliği yapacaklara,
verilir.
P Yetki belgesi: Dağıtıcılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.
Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
P1 Yetki belgesi: İl sınırları içinde dağıtım yapacaklara,
P2 Yetki belgesi: Yurtiçinde dağıtım yapacaklara, verilir.
R Yetki belgesi: Ticari amaçla yurtiçi ve uluslararasında taşıma işleri
organizatörlüğü yapacak tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre
aşağıdaki türlere ayrılır.
R1 Yetki belgesi: Yurtiçi taşıma işleri organizatörlüğü yapacaklara,
R2 Yetki belgesi: Uluslararası taşıma işleri organizatörlüğü yapacaklara,
verilir.
T Yetki belgesi: Terminal işletmeciliği yapacak tüzel kişiler ile kamu
kurum ve kuruluşlarına verilir ve aşağıdaki türlere ayrılır.
T1 Yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bulunan yolcu
terminali işletmeciliği yapacaklara,
T2 Yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları dışında kalan yerleşim
birimlerindeki yolcu terminali işletmeciliği yapacaklara,
T3 Yetki belgesi: Eşya terminali işletmeciliği yapacaklara,
verilir.
Yetki Belgesi Almanın veya Yenilemenin Genel Şartları
Madde 12- Yetki belgesi alabilmek için;
a) Gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olmaları,
b) Tüzel kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş ve Türk
Ticaret Siciline tescil edilmiş olmaları,
c) Yetki belgesi talep eden;
Gerçek kişilerde sahip ve/veya temsil ve ilzama yetkili yöneticilerin,
Anonim şirket statüsündeki tüzel kişilerde, yönetim kurulu başkan ve
üyeleri, genel müdür ve temsil ve ilzama yetkili yöneticilerin,
Diğer şirket statüsündeki tüzel kişilerde, tüm ortakların ve bu tüzel
kişiliği temsil ve ilzama yetkili yöneticilerin,
Taşıma kooperatiflerinde, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi
temsil ve ilzama yetkili yöneticilerin,
Kaçakçılık, dolandırıcılık, dolanlı iflas, sahtecilik, inancı kötüye
kullanma, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, kaçak insan taşımacılığı veya
ticareti, hırsızlık, rüşvet, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ile 4422
sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanununa giren suçlardan
hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü bulunmamak, ticari alanda ve mesleğin
icrası ile ilgili konularda kötü şöhret sahibi olmamak suretiyle mesleki
saygınlığa sahip olmaları,
d) Kanunla kurulmuş olan, ilgili ticaret odaları veya ticaret ve sanayi
odalarına kayıt olmaları,
e) Gerçek kişiyi veya tüzel kişiyi temsile yetkili yöneticiler ile yönetim
kurulu üyelerinden en az birinin, taşımacılık faaliyetini sevk ve idare eden
personelden müdür veya idareci, sürücü, bilet satış görevlilerinin Bakanlıkça
belirlenecek kamu ve özel kurum ve kuruluşlarınca verilecek mesleki yeterlilik
eğitimini almaları ve bu eğitim sonunda yapılacak sınavı başararak mesleki
yeterlilik belgesine sahip olmaları,
f) İşletmenin kurulması, yükümlülüklerini yerine getirebilmesi ve iyi
yönetilmesini sağlamaya yönelik olarak yetki belgesi türlerine göre bu
Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirlenen gerekli kapasite veya tonaj
şartlarına ve mali yeterlilik değerlerine sahip olmaları,
g) Bakanlıkça belirlenen belge ücretlerini ödemiş olmaları,
şarttır.
Türkiye’de taşımacılık faaliyetinde bulunacak T.C. vatandaşı olmayan
gerçek ve tüzel kişilere, 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu”
hükümleri ile bu Yönetmeliğin belirlediği diğer şartları yerine getirmeleri
halinde talep ettikleri yetki belgesi verilir.
Yetki Belgesi Almanın veya Yenilemenin Özel Şartları
Madde 13- Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları belge
türlerine göre aşağıda belirtilmiştir.
A Türü yetki belgeleri için;
a) A1 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 4 adet özmal ticari otomobil ile 20 milyar Türk Lirası sermaye
veya işletme sermayesine,
b) A2 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 5 adet özmal ticari otomobil ile 40 milyar Türk Lirası sermaye
veya işletme sermayesine,
c) A3 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 10 adet özmal ticari taşıt ile 80 milyar Türk Lirası sermaye
veya işletme sermayesine,
sahip olmaları şarttır.
Ayrıca, A1, A2 ve A3 yetki belgesi sahiplerinin bu işe elverişli sıcağa ve
soğuğa karşı korunmuş, en az dört yolcunun/müşterinin rahatça oturabileceği,
telefonu, tuvaleti bulunan bağımsız bir yerin sahibi veya kullanım hakkını
haiz olmaları gerekir.
A3 yetki belgesi sahiplerinin yapacağı sözleşmelerin asgari şartları,
Bakanlıkça belirlenir ve sözleşmeler Türkçe ve İngilizce yapılır.
A2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın A1 yetki belgesini de alabilirler.
B Türü yetki belgeleri için;
a) B1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1- Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş sürücüsü dahil en az 25 koltuk
kapasiteli özmal ticari otobüs olmak üzere toplam 250 adet koltuk kapasitesi
ile 100 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olması,
2- Taşımacıların veya acentelerinin, seferlerin başladığı kalkış ve
bittiği varış noktalarındaki en az bir yolcu terminaline bağımsız olarak veya
birlikte sahip olmaları veya bu terminalin kullanma hakkını haiz olması,
Buralarda faal taşımacı olduklarını da mahalli ve mülki makamlardan
aldıkları bir yazı ile belgelemesi,
3- Herhangi bir ülkenin en az bir taşımacısıyla o ülkenin yetkili
makamlarınca onaylanmış, Bakanlıkça şekil ve şartları belirlenen düzenli hat
sözleşmesine sahip olması,
şarttır.
B1 yetki belgesi sahiplerinden;
250 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 3 adet taşıma
hattında,
251-350 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 4 adet
taşıma hattında,
351-500 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 6 adet
taşıma hattında,
501 adet ve üzeri özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar sınırsız taşıma
hattında,
düzenli yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunabileceklerdir.
Yetki belgesi sahibinin bir ülkeye yönelik hatlarda yapacağı birden fazla
seferler için, faaliyette bulunacağı hattın mesafesi veya uzunluğu, taşıt
belgesinde kayıtlı taşıt sayısı ve sefer başına ortalama yolcu sayısı veya
doluluk oranı dikkate alınarak günlük ve/veya haftalık toplam sefer sayısı
belirlenir.
B1 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın B2, D1 ve D2 yetki belgelerini de alabilirler.
b) B2 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş toplam 125 adet koltuk kapasitesine sahip özmal ticari otobüs ile 50
milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
B2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın D2 yetki belgesini de alabilirler.
c) B3 yetki belgesi almak için başvuranların; kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş bir adet özmal otobüse sahip olmaları şarttır.
C Türü yetki belgeleri için;
a) C1 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş bir adet eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıta sahip olmaları
şarttır.
b) C2 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 10 birim olmak üzere toplam 300 ton istiap haddinde eşya
taşımaya mahsus özmal ticari taşıt filosu ile 100 milyar Türk Lirası sermaye
veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
C2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın C3 ve K1 yetki belgelerini de alabilirler.
c) C3 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 3 adet olmak üzere toplam 50 ton istiap haddinde eşya taşımaya
mahsus özmal ticari taşıt filosu ile 25 milyar Türk Lirası sermaye veya
işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
C3 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın K3 yetki belgesini de alabilirler.
D Türü yetki belgeleri için;
a) D1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Gerçek kişiler ile taşıma kooperatifleri dahil tüzel kişilerin, kendi
adına kayıt ve tescil edilmiş sürücüsü dahil en az 25 koltuk kapasiteli özmal
ticari otobüs olmak üzere toplam 200 adet koltuk kapasitesi ile 60 milyar Türk
Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
2) Taşımacıların veya acentelerinin, seferlerin başladığı kalkış ve
bittiği varış noktalarındaki en az bir yolcu terminaline bağımsız olarak veya
birlikte sahip olmaları veya bu terminalin kullanma hakkını haiz olmaları
ayrıca, buralarda faal taşımacı olduklarını da mahalli ve mülki makamlardan
aldıkları bir yazı ile belgelemeleri,
3) Taşımacıların kalkış ve varış noktaları dışında yolcu indirip
bindirebilmeleri için ara durak tanımına uygun bir yere sahip olmaları,
şarttır.
D1 yetki belgesi sahiplerinden;
200 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 4 adet taşıma
hattında,
201-300 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 6 adet
taşıma hattında,
301-400 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 8 adet
taşıma hattında,
401-500 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 10 adet
taşıma hattında,
501-1000 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar en fazla 20 adet
taşıma hattında,
1001 adet ve üzeri özmal koltuk kapasitesine sahip olanlar sınırsız taşıma
hattında,
düzenli yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunabileceklerdir.
D1 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın D2 yetki belgesini de alabilirler.
b) D2 yetki belgesi almak için başvuranların, gerçek kişiler ile taşıma
kooperatifleri dahil tüzel kişilerin, kendi adına kayıt ve tescil edilmiş
sürücüsü dahil en az 25 koltuk kapasiteli özmal ticari otobüs olmak üzere
toplam 100 adet koltuk kapasitesi ile 30 milyar Türk Lirası sermaye veya
işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
c) D3 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş bir adet özmal otobüse sahip olmaları şarttır.
E Türü yetki belgeleri için;
a) E1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) İlgili kamu kurum ve kuruluşu adına kayıt ve tescil edilmiş sürücüsü
dahil en az 25 koltuk kapasiteli ticari otobüs olmak üzere toplam 150 adet
koltuk kapasitesi ile 60 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
2) Düzenli yolcu taşımacılığı yapacak E1 yetki belgesi sahibinin veya
acentesinin seferlerin başladığı kalkış ve bittiği varış noktalarında en az
bir tane müstakil yolcu terminaline veya terminaller birleştirilmiş ise bu
terminallerden yeterli bir alanın kullanım hakkına,
3) Düzenli yolcu taşımacılığı yapacak E1 yetki belgesi sahibinin, ara
duraklarda taşımacının yolcu alıp taşıta bindirebilmesi için taşımacının
kendisine veya acentesine ait yolcuların asgari ihtiyaçlarını karşılayabilecek
bir yere,
sahip olması şarttır.
E1 yetki belgesi sahipleri uluslararası düzenli yolcu taşımacılığı
faaliyetinde bulunamazlar.
b) E2 yetki belgesi almak için başvuruların, ilgili kamu kurum ve kuruluşu
adına kayıt ve tescil edilmiş en az 8 birim olmak üzere toplam 200 ton istiap
haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt ile 70 milyar Türk Lirası
sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
F Türü yetki belgeleri için;
a) F1 ve F2 yetki belgesi alabilmek için başvuranların;
1) Faaliyette bulunduğu yerleşim yerinde kendisine veya sözleşme yaptığı
D1, E1, B1 yetki belgesi sahibine ait bilet satışına elverişli müstakil bir
büroya ayrıca, faaliyette bulunduğu yerleşim birimindeki kalkış yerindeki
terminaller birleştirilmiş ise bu terminallerdeki bürolardan birinde yeterli
bir alanın kullanım hakkına,
2) F1 yetki belgesi için, D1 ve E1 yetki belgesi sahibi taşımacılardan en
az birisiyle imzalanmış Bakanlıkça asgari şartları belirlenmiş bir acentelik
sözleşmesi bulunması, faaliyet gösterilen yer; ilçe ise 2 milyar Türk Lirası,
il ise 6 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
3) F2 yetki belgesi için, B1 yetki belgesi sahibi taşımacılardan en az
birisiyle imzalanmış Bakanlıkça asgari şartları belirlenmiş bir acentelik
sözleşmesi bulunması ve 6 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
sahip olmaları şarttır.
F1 ve F2 yetki belgesi sahipleri, en fazla 10 adet taşımacıyla sözleşme
yapabilirler.
F1 ve F2 yetki belgesi almış gerçek ve tüzel kişilerin, açacakları her
şube için sermaye veya işletme sermayesi miktarı aynı miktarda katlanarak
artar.
Köy, kasaba ve beldelerde faaliyette bulunan F1 yetki belgesi
sahiplerinden sermaye veya işletme sermayesi şartı aranmaz.
G Türü yetki belgeleri için;
a) G1, G2, G3 ve G4 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) G1 yetki belgesi almak için mali yeterlilik şartı olarak Bakanlığa 30
milyar Türk Lirası kati ve süresiz Banka teminat mektubu vermeleri, işletme
faaliyetlerinin sağlıklı olarak sürdürülebilmesi için de 20 milyar Türk Lirası
sermaye veya işletme sermayesine ayrıca, K1, L1, N1, N2 yetki belgesi
sahiplerinden en az biri ile yapılan Bakanlıkça asgari şartları belirlenen bir
acentelik sözleşmesine,
2) G2 yetki belgesi almak için mali yeterlilik şartı olarak Bakanlığa 60
milyar Türk Lirası kati ve süresiz banka teminat mektubu vermeleri, işletme
faaliyetlerinin sağlıklı
olarak sürdürülebilmesi için de 30 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme
sermayesine ayrıca, C2, L2 yetki belgesi sahiplerinden en az biri ile yapılan
Bakanlıkça asgari şartları belirlenen bir acentelik sözleşmesine,
3) G3 yetki belgesi almak için mali yeterlilik şartı olarak Bakanlığa 30
milyar Türk Lirası kati ve süresiz Banka teminat mektubu vermeleri, işletme
faaliyetlerinin sağlıklı olarak sürdürülebilmesi için de 20 milyar Türk Lirası
sermaye veya işletme sermayesine ayrıca, M1, M2 yetki belgesi sahiplerinden en
az biri ile yapılan Bakanlıkça asgari şartları belirlenen bir acentelik
sözleşmesine,
4) G4 yetki belgesi almak için mali yeterlilik şartı olarak Bakanlığa 60
milyar Türk Lirası kati ve süresiz Banka teminat mektubu vermeleri, işletme
faaliyetlerinin sağlıklı olarak sürdürülebilmesi için de 30 milyar Türk Lirası
sermaye veya işletme sermayesine ayrıca, M3 yetki belgesi sahiplerinden en az
biri ile yapılan Bakanlıkça asgari şartları belirlenen bir acentelik
sözleşmesine,
5) G1 ve G2 yetki belgesi almak isteyenlerin yetki belgeleri süresince en
az 30 m2’lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma, istifleme ile depolama ve
ambalajlama gibi hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği engellemeyen
ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma
yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına,
6) G3 ve G4 yetki belgesi almak isteyenlerin yetki belgeleri süresince en
az 20 m2’lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma, istifleme, tasnif,
etiketleme ile depolama gibi hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği
engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir taşıtın yanaşıp
yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına,
sahip olmaları şarttır.
7) G1 ve G2 yetki belgesi sahipleri, en fazla 10 adet yetki belgesi
sahibiyle, G3 ve G4 yetki belgesi sahipleri ise en fazla 2 adet kargo
işletmecisiyle sözleşme yapabilir.
H Türü yetki belgeleri için;
a) H1 ve H2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) H1 yetki belgesi için Bakanlığa 80 milyar Türk Lirası kati ve süresiz
banka teminat mektubu vermeleri ve 20 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme
sermayesine,
2) H2 yetki belgesi için Bakanlığa 100 milyar Türk Lirası kati ve süresiz
banka teminat mektubu vermeleri ve 40 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme
sermayesine,
3) Bu işe elverişli bağımsız bir büronun kullanım hakkına,
sahip olmaları şarttır.
K Türü yetki belgeleri için;
a) K1 yetki belgesi almak için başvuran, gerçek kişilerin kendi adına
kayıt ve tescil edilmiş en az 25 ton istiap haddinde, taşıma kooperatifleri
dahil tüzel kişilerin kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 75 ton istiap
haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt filosu ile 10 milyar Türk
Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
b) K2 yetki belgesi almak için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş bir adet eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıta,
c) K3 yetki belgesi almak için başvuran, gerçek kişi ve taşıma
kooperatifleri dahil tüzel kişilerin kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az
30 ton istiap haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt filosu ile 5
milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
sahip olmaları şarttır.
L Türü yetki belgeleri için;
a) L1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Gerçek ve tüzel kişilerin kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 100
ton istiap haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt filosuna sahip
olması,
2) Bu işe elverişli en az 1000 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma,
depolama, istifleme, paketleme, tasnif, etiketleme, satış veya pazarlama,
sipariş planlaması, dağıtım, tedarik, nakliye gibi hizmetlere elverişli yapı
ve donanımda, trafiği engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 10 ton olan bir
taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın
kullanım hakkına, ayrıca her şube için benzer nitelikte 200 m2’lik kapalı
alanın kullanım hakkına sahip olması,
3) 2 no’lu alt bentte istenilen taşınmazın mülkiyetine tam olarak sahip
olunmaması halinde mali yeterlilik şartı olarak, Bakanlığa 175 milyar Türk
Lirası kati ve süresiz banka teminat mektubu vermesi,
4) İşletme faaliyetlerinin sağlıklı olarak sürdürülebilmesi için 250
milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olması,
şarttır.
5) L1 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın K3 yetki belgesini alabilir.
b) L2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Gerçek ve tüzel kişilerin kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 150
ton istiap haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt filosuna sahip
olmaları,
2) Bu işe elverişli en az 2500 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma,
depolama, istifleme, paketleme, tasnif, etiketleme, satış veya pazarlama,
sipariş planlaması, dağıtım, tedarik, nakliye gibi hizmetlere elverişli yapı
ve donanımda, trafiği engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 10 ton olan bir
taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın
kullanım hakkına, ayrıca her şube için benzer nitelikte 200 m2 lik kapalı
alanın kullanım hakkına sahip olmaları,
3) 2 no’lu alt bentte istenilen taşınmazın mülkiyetine tam olarak sahip
olunmaması halinde mali yeterlilik şartı olarak, Bakanlığa 350 milyar Türk
Lirası kati ve süresiz banka teminat mektubu vermeleri,
4) İşletme faaliyetlerinin sağlıklı olarak sürdürülebilmesi için 500
milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları,
şarttır.
5) L2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın C3, K1, K3 ve L1 yetki belgelerini alabilirler.
M Türü yetki belgeleri için;
a) M1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az üç adet eşya taşımaya mahsus
özmal ticari taşıt ile 12 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine,
2) Merkezde en az 200 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme, tasnif, etiketleme ile depolama gibi hizmetlere elverişli yapı ve
donanımda, trafiği engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir
taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın
kullanım hakkına, ayrıca her şube için benzer nitelikte 20 m2 lik kapalı
alanın kullanım hakkına,
sahip olmaları şarttır.
b) M2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 30 adet eşya taşımaya mahsus
özmal ticari taşıt ile 250 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine
sahip olmaları,
2) Aynı unvanla, şube ya da acente şeklinde her coğrafi bölgede 3’er ilde
olmak üzere en az 21 ilde örgütlenmesini tamamlamış olmaları,
3) Merkezde en az 400 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme ile depolama gibi hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği
engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir taşıtın yanaşıp
yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına,
ayrıca her şube için benzer nitelikte 20 m2’lik kapalı alanın kullanım hakkına
sahip olmaları,
şarttır.
4) M2 yetki belgesi sahipleri bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın M1 yetki belgesini alabilirler.
c) M3 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 20 adet olmak üzere toplam
150 ton istiap haddinde eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt ile 500 milyar
Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları,
2) Merkezde en az 400 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme ile depolama gibi hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği
engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 10 ton olan bir taşıtın yanaşıp yükleme,
boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına, ayrıca varsa
her şube için benzer nitelikte 20 m2 lik kapalı alanın kullanım hakkına sahip
olmaları,
3) Türkiye dışında en az bir ülkede bir şube veya acenteliğinin bulunması,
şarttır.
4) M3 yetki belgesi sahipleri, M2 yetki belgesi almak için başvuranların
iki no’lu alt bendindeki şartları yerine getirmeleri ve bedelini ödemeleri
kaydıyla M2 yetki belgesini, yine bedelini ödemeleri kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın M1 yetki belgesini de alabilir.
N Türü yetki belgeleri için;
a) N1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az 4 adet eşya taşımaya mahsus
özmal ticari taşıt ile 15 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine
sahip olmaları,
2) Merkezde en az 100 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme ile depolama ve ambalajlama gibi hizmetlere elverişli yapı ve
donanımda, trafiği engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir
taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın
kullanım hakkına, ayrıca her şube için benzer nitelikte 30 m2 lik kapalı
alanın kullanım hakkına sahip olmaları,
şarttır.
b) N2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş istiap hadleri toplamı 100 ton olan
en az 10 adet eşya taşımaya mahsus özmal ticari taşıt ile 50 milyar Türk
Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları,
2) Aynı unvanla, şube ya da acente şeklinde üç coğrafi bölgede 2’şer ilde
olmak üzere en az 6 ilde örgütlenmesini tamamlamış olmaları,
3) Merkezde en az 200 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme ile depolama ve ambalajlama gibi hizmetlere elverişli yapı ve
donanımda, trafiği engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 10 ton olan bir
taşıtın yanaşıp yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın
kullanım hakkına, ayrıca her şube için benzer nitelikte 30 m2 lik kapalı
alanın kullanım hakkına sahip olmaları,
şarttır.
4) N2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın N1 yetki belgesi alabilirler.
P Türü yetki belgeleri için;
a) P1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Bakanlığa 20 milyar Türk Lirası kati ve süresiz banka teminat mektubu
vermeleri ve 12 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip
olmaları,
2) Bu işe elverişli 100 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, istifleme ile
depolama ve benzeri hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği
engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir taşıtın yanaşıp
yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına,
ayrıca her şube için benzer nitelikte 20 m2 lik kapalı alanın kullanım hakkına
sahip olmaları,
3) En az 5 adet dağıtıcı elemana sahip olmaları,
4) En az 5 adet kendi adına kayıtlı iki tekerlekli olanlar dahil motorlu
özmal taşıta sahip olmaları,
şarttır.
b) P2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Bakanlığa 100 milyar Türk Lirası kati ve süresiz banka teminat mektubu
vermeleri ve 250 milyar Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip
olması,
2) Aynı unvanla, şube ve/veya acente şeklinde her coğrafi bölgede 2’şer
ilde olmak üzere, en az 14 ilde örgütlenmesini tamamlamış olması,
3) Merkezde en az 100 m2 lik kapalı ve yükleme, boşaltma, aktarma,
istifleme ile depolama gibi hizmetlere elverişli yapı ve donanımda, trafiği
engellemeyen ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan bir taşıtın yanaşıp
yükleme, boşaltma yapabileceği bağımsız bir taşınmazın kullanım hakkına,
ayrıca her şube için benzer nitelikte 20 m2 lik kapalı alanın kullanım hakkına
sahip olması,
4) En az 30 adet dağıtıcı elemana sahip olması,
5) En az 30 adet kendi adına kayıtlı iki tekerlekli olanlar dahil motorlu
özmal taşıta sahip olması,
şarttır.
P2 Yetki belgesi sahipleri, yerleşim merkezleri arasındaki taşıma
işlerinde M türü ve K1 yetki belgesi sahiplerinin imkan, kabiliyet ve
kapasitelerinden yararlanabilirler.
P2 Yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın (P1) yetki belgesi alabilirler.
R Türü yetki belgeleri için;
a) R1 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Sermaye şirketi niteliğinde ve sermayelerinin en az 225 milyar Türk
Lirası olması,
2) Bakanlığa 200 milyar Türk Lirası tutarında kati ve süresiz banka
teminat mektubu vermeleri,
şarttır.
b) R2 yetki belgesi almak için başvuranların;
1) Sermaye şirketi niteliğinde ve sermayelerinin en az 500 milyar Türk
Lirası olması,
2) Bakanlığa 400 milyar Türk Lirası tutarında kati ve süresiz banka
teminat mektubu vermeleri,
şarttır.
3) R2 yetki belgesi sahipleri, bedelini ödemek kaydıyla başkaca bir şart
aranmaksızın R1 yetki belgesi alabilirler.
T yetki belgesi almak için başvuranların;
a) Sermaye şirketi niteliğinde olmaları ve sermayelerinin T1 yetki belgesi
için en az 500 milyar Türk Lirası, T2 ve T3 yetki belgeleri için en az 100
milyar Türk Lirası olması,
b) T1 yetki belgesi almak isteyenlerin, Bakanlığa 100 milyar Türk Lirası,
T2 ve T3 yetki belgesi almak isteyenlerin 25 milyar Türk Lirası tutarında kati
ve süresiz banka teminat mektubu vermeleri,
şarttır.
Terminal mülkiyetinin terminal işletmecisine ait olması halinde teminat
mektubu şartı aranmaz.
Kamu kurum ve kuruluşları için sermaye ve banka teminatı şartları aranmaz.
Bakanlık, gerektiğinde bütün yetki belgesi türleri ile ilgili sermaye ve
işletme sermayesi miktarlarını günün şartlarına göre düzenleyebilir.
5584 sayılı Posta Kanunu ile tanımlanan ve Posta Telgraf Teşkilatı (PTT)
İşletmesi Genel Müdürlüğünün tekelinde bulunan gönderilerin taşınması ve
dağıtımı, bu Yönetmelik kapsamındaki yetki belgeleriyle yapılamaz.
Yetki Belgesi Almak İçin İbrazı Zorunlu Belgeler
Madde 14- Yetki belgesi almak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin aşağıdaki
belgeleri Bakanlığa ibrazı zorunludur.
a) Başvuru dilekçesi,
b) İdarece verilen ve başvuru sahibi tarafından doldurulan “Ön
Değerlendirme Formu”,
c) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin (c) bendinde belirtilen kişilerin
nüfus cüzdanı örnekleri, Cumhuriyet Savcılığından alınmış “Adli Sicil Kaydı
Belgeleri”, ilgililerin “Mesleki Yeterlilik Belgeleri” ile temsil ve ilzama
yetkili olanların noterden onaylı imza sirkülerleri,
d) Gerçek ve tüzel kişiye ait kuruluş, daha sonra yapılan değişiklikler ile şirket sermayesini gösteren ticaret sicili gazeteleri,
e) Ticaret Odaları veya Ticaret ve Sanayi Odalarından birine kayıtlı olduğunu gösteren belge,
f) Motorlu Araç Trafik ve Tescil Belgesi örnekleri,
g) Acentelik yetki belgesi almak için, yerli ve yabancı taşımacı ile yapılmış “Acentelik Sözleşmesi”,
h) Yolcu taşımacılığı yapacakların, taşımada kullanacağı taşıtlara ait “Zorunlu Karayolu Taşımacılı
SONRADAN KONTROL VE RİSKLİ İŞLEMLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, riskli işlemlerin, gümrüğe yapılan beyanların ve gümrük işlemlerinin doğruluğu ile işlemlerin usulüne uygun yapılıp yapılmadığının ilgili kişilere ait yerlerde sonradan kontrolüne ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 1 inci maddede belirtilen amaç doğrultusunda, beyan sahibine veya ilgili diğer kişilere ait yerlerde yapılacak sonradan kontrole ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 uncu ve 73 üncü maddeleri hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Beyan sahibi: Kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişiyi,
b) Kişi: Gerçek veya tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukukî tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını,
c) Merkez denetim elemanı: Gümrük Müsteşarlığı gümrük müfettişleri ile kontrolörlerini,
ç) Risk Değerlendirme ve Koordinasyon Komisyonu; Gümrük Müsteşarının başkanlığında, sekreterya işlemlerini yürütmek üzere Gümrük Müsteşarınca belirlenen birim ile bu birimin bağlı olduğu Müsteşar Yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanı, Gümrükler Genel Müdürü, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü, Gümrükler Kontrol Genel Müdürü ve TASİŞ Genel Müdüründen oluşan komisyonu,
d) Riskli kişi veya işlem: Risk kriterlerine göre gümrük işlemleri açısından yüksek risk ifade eden kişi veya işlemleri,
e) Sonradan kontrol: Beyan edilen bilgilerin doğruluğu ve işlemlerin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı da dâhil eşyanın gümrük işlemlerine ve/veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerin ya da riskli kişi veya işlemlerin ilgili kişilere ait yerlerde kontrolünü,
f) Sonradan kontrol planı: Sonradan kontrol programının belirlenmesinde kullanılan verilere ilişkin planı,
g) Sonradan kontrol programı: Yıllık kontrol planı çerçevesinde hazırlanan yıllık veya sınırlı sonradan kontrol programını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sonradan Kontrole İlişkin Genel Usul ve Esaslar
Yetki
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sonradan kontrol Gümrük Müsteşarlığı merkez denetim elemanları tarafından yapılır.
(2) Gümrük idarelerinde belge kontrolü veya ertelenmiş kontrol kapsamında işlem gören gümrük beyannamelerinin kontrol işlemleri gümrük muayene memurları tarafından Gümrük Yönetmeliği ve ilgili mevzuat çerçevesinde yapılır.
Sonradan kontrole tabi kişiler ve işlemler
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak sonradan kontrol, eşyanın gümrük işlemlerine veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerin kontrolünün yapılmasını teminen gümrük işlemleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler ile söz konusu işlemlere ilişkin bilgi, belge ve verileri ticari amaçla elinde bulunduran diğer kişileri kapsar.
(2) Sonradan kontrolün birinci fıkrada belirtilen kişilere ait yerlerde yapılması esastır. Ancak, bunun mümkün olmaması hâlinde sonradan kontrole tabi kişinin yerleşik olduğu yerde varsa gümrük idaresi yoksa başka bir resmî dairede yapılabilir. Birden çok yerde şubesi olan şirketlere ilişkin sonradan kontrol şirket merkezinde yapılabilir.
Sonradan kontrolün amaç ve kapsamı
MADDE 7 – (1) Sonradan kontrol, kişilerin gümrük vergileri karşısındaki durumu ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini belirlemek için yapılır.
(2) Sonradan kontrol, belirli konularla da sınırlı olabilir.
Sonradan kontrole tabi kişilerin belirlenmesi ve kontrol şekli
MADDE 8 – (1) Sekreterya işlemlerini yürüten birim, risk analizi kriterlerine dayanarak sonradan kontrole tabi tutulacak riskli kişi veya işlemleri tespit eder.
(2) Sonradan kontrol planlı ve sistematiktir. Bir takvim yılı içinde sonradan kontrole tabi tutulacak kişiler bir kontrol planı çerçevesinde önceden belirlenir.
(3) Gerekli görülmesi hâlinde, yıllık planla belirlenen kontrollerin dışında da sonradan kontrol yapılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sonradan Kontrol İşlemleri
Sonradan kontrol programı
MADDE 9 – (1) Sekreterya işlemlerini yürüten birim, yıllık kontrol planı çerçevesinde hazırladığı sonradan kontrol programını Risk Değerlendirme ve Koordinasyon Komisyonunun görüşüne sunar. Program, Komisyonun olumlu görüşü ve Müsteşarın onayı ile yürürlüğe girer. Yıllık kontrol planı dışında gerek duyulması hâlinde hazırlanan sonradan kontrol programlarında da aynı usul izlenir. Bu programlarda; sonradan kontrolün hukukî dayanağı, kontrole tabi tutulacak kişi ve kişiler ya da işlemler ile sonradan kontrolün dönemi, kapsamı ve başlama tarihi belirtilir.
Sonradan kontrole ilişkin tebligat
MADDE 10 – (1) Sonradan kontrolü yapacak merkez denetim elemanı, sonradan kontrole başlama tarihinden en az 15 gün önce, sonradan kontrole başlanacağını ilgilisine bildirir.
(2) Sonradan kontrole tabi kişilerce, tebligat tarihinden itibaren bir hafta içinde yazılı olarak geçerli ve kabul edilebilir bir neden ileri sürülmesi hâlinde, sonradan kontrolün başlama tarihi istisnai olarak ertelenebilir.
(3) Sonradan kontrolün amacını tehlikeye düşürecek olması durumunda önceden tebligatta bulunulmaz. Bu durumda, sonradan kontrol mahalline gidildiğinde, sonradan kontrolü yapacak merkez denetim elemanları tarafından sonradan kontrole tabi tutulacak kişilere bilgi verilir.
(4) Sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanının önerisi ve Müsteşarın onayı ile sonradan kontrole ilişkin programda ekleme yapılabilir veya kapsamı genişletilebilir.
Sonradan kontrole başlama
MADDE 11 – (1) Sonradan kontrolü yapacak merkez denetim elemanları, kontrol mahalline gittiklerinde kimliklerini gösterir ve kendilerini tanıtırlar.
(2) Sonradan kontrolün başlangıç tarihi ve saati bu amaçla oluşturulan dosyaya kaydedilir veya durum tutanakla tespit edilir.
Sonradan kontrolün esasları
MADDE 12 – (1) Sonradan kontrol yapan merkez denetim elemanları gümrük vergileri ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülüklere ilişkin kişinin lehine ve aleyhine olan tüm hususları inceler.
(2) Sonradan kontrolün amacı ve süreci olumsuz yönde etkilenmemek şartıyla, sonradan kontrole tabi kişiye sonradan kontrol sırasında tespit edilen konular ve hukukî sonuçları hakkında bilgi verilir.
Soruşturma önlemleri
MADDE 13 – (1) Yapılan kontrol sırasında soruşturmayı gerektirir bir fiilin tespit edilmesi hâlinde, sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanının çalışma usul ve esaslarını düzenleyen mevzuat ve ilgili mevzuat çerçevesinde hareket edilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca eşya, bilgi, belge ve veriler için el koyma dâhil gerekli tedbirler alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yükümlülükler, Nihai Değerlendirme ve Raporlama
Sonradan kontrole tabi kişilerin yükümlülükleri
MADDE 14 – (1) Kişiler, sonradan kontrol için esas oluşturacak gerekli her türlü bilgi, veri, kayıt, defter, belge ve diğer evrakı vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür. Kişiler, sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanına gerekli belgeler ile bilgi işlem sistemi vasıtasıyla tanzim edilmiş bilgi, belge ve verilere doğrudan veya dolaylı erişimde yardımcı olmak zorundadır.
(2) Kişilerin veya belirlediği kişilerin bilgi veremeyecek durumda olmaları veya verilen bilgilerin açıklayıcı veya yeterli olmaması hâlinde sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanları gümrük işlemleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili bütün kişilerden de bilgi talep edebilir. İlgili kişiler işlemlerle ilgili bütün bilgi ve belgeleri sunmakla yükümlüdür.
(3) Kişiler, sonradan kontrolün yapılabilmesi için uygun bir çalışma ortamı ve gerekli yardımcı maddeleri bedelsiz olarak sağlamakla yükümlüdür.
(4) Sonradan kontrol, kontrole tabi kişilerin mesai saatleri içinde gerçekleştirilir. Kontrole tabi kişiler tarafından kabul edilmesi hâlinde mesai saatleri dışında da sonradan kontrol yapılabilir.
(5) Sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanları kontrole tabi kişilere ait işyerlerinin her yerine girme ve inceleme yapma yetkisine sahiptir. Kişilere ait yerlerde yapılacak bu tür kontrol sırasında kontrole tabi kişi veya kişiler veya vekilleri bulunur.
Sonradan kontrolün tamamlanması ve değerlendirilmesi
MADDE 15 – (1) Merkez denetim elemanı sonradan kontrol sonucuyla ilgili olarak sonradan kontrole tabi kişilerle nihai bir görüşme yapar. Kontrol sonucunda gümrük vergileri tutarı ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülükler açısından bir değişikliğin olmaması veya kontrole tabi kişinin talepte bulunmaması durumunda bu görüşme yapılmayabilir. Bu görüşmede, özellikle ihtilaf konusu hususlar, hukukî değerlendirme ve tespit edilen hususların gümrük vergileri ve sonuçları açısından etkileri ifade edilir.
(2) Nihai görüşmenin sonucu bir tutanağa bağlanır. Bu tutanakta düzenlenme yeri, tarihi, görüşme konusu, görüşmede bulunanların isim, unvan ve imzaları yer alır. Bu tutanağın bir sureti ilgiliye verilir.
Sonradan kontrole ilişkin raporlar
MADDE 16 – (1) Sonradan kontrol sonucunda varsa, vergilendirme için önemli olan tespitler, muhtemel vergi tutarı değişiklikleri ve yol gösterici nitelikteki tespitlerin yer aldığı değerlendirme raporu düzenlenir. Ancak, bu konularda önemli bir tespit söz konusu olmazsa, rapor düzenlenmeden bu hususun yazılı olarak kişiye bildirilmesi yeterli olur.
(2) Kişinin talep etmesi durumunda, rapor değerlendirmeye tabi tutulmadan kendisine gönderilir ve 15 gün içinde görüşlerini bildirme fırsatı tanınır.
(3) Sonradan kontrol sonucunda sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanının genel tespitlerini, değerlendirmelerini ve idarece alınması gereken önlemleri içeren idari rapor tanzim edilerek Müsteşarlığa sunulur. Bu rapora değerlendirme raporu da eklenir. Bu raporlar sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanının çalışma usul ve esaslarını düzenleyen mevzuat hükümlerine göre işlem görür.
Sınırlı sonradan kontrol
MADDE 17 – (1) Müsteşarlık, risk analizi kriterlerine göre düzenli aralıklarla sonradan kontrole gerek bulunmadığını düşünüyorsa, sınırlı sonradan kontrol de uygulayabilir.
(2) Sınırlı sonradan kontrol sırasında düzenli sonradan kontrolde belirtildiği şekilde işlem tesis edilir.
Risk puanı
MADDE 18 – (1) Sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanlarının düzenlediği değerlendirme ve idarî raporlar, sekreterya işlemlerini yürüten birim tarafından değerlendirilerek, sonradan kontrole tabi tutulan her kişiye bir risk puanı verilir. Bu puanlar Birim tarafından risk değerlendirmelerinde kullanılır. Risk puanlamasında; (1) düşük riskli, (2) orta riskli ve (3) yüksek riskli durumu ifade eder. Risk puanları verilirken riskin hangi alanlara (menşe, kıymet, tarife veya 4458, 5607, 5237 sayılı kanunlar ve benzerlerine) ilişkin olduğu da belirtilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hüküm bulunmayan hususlar
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda;
a) 17/7/2006 tarihli ve 2006/10757 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu Tüzüğü,
b) 11/8/1999 tarihli ve 23783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Kontrolörleri Yönetmeliği,
c) 13/4/2007 tarihli ve 26492 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Muhafaza Kontrolörleri Yönetmeliği,
ç) 13/4/2007 tarihli ve 26492 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Yönetmeliği,
d) 28/3/1991 tarihli ve 20828 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maliye Bakanlığı Tasfiye Kontrolörleri Görev ve Çalışma Yönetmeliği,
hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
GÜMRÜK ANTREPOLARI AÇILMASI VE İŞLETİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 7/2/2000 No:2000/186
Dayandığı Kanunun Tarihi : 27/10/1999 No:4458
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 2/3/2000 No:23981
Yayımlandığı Düsturun : Tertibi: 5 Cild: 39 S:
Amaç
Madde 1– Bu Yönetmeliğin amacı, gümrük idareleri tarafından antrepo işletilmediği veya bu işletmelerin yeterli olmadığı hallerde, gümrük açılması ve işletilmesi izninin verilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Dayanak
Madde 2– Bu Yönetmelik, 4458 sayılı Gümrük Kanunu´nun 95 inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3– Bu Yönetmelikte geçen;
a) Kanun: 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununu,
b) Müsteşarlık: Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığını,
c) Gümrük antreposu: 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu´nun 93 üncü maddesinde tanımlanan yeri/yerleri,
d) Kamu kuruluşu: resmi daireler ve sermayesinin tamamı Devlete ait olan iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları ve yine sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait müesseseleri ve bunlara bağlı müesseseleri.
ifade eder.
İzin mercii
Madde 4– Gümrük idareleri tarafından antrepo işletilmediği veya bu işletmelerin yeterli olmadığı hallerde, gümrük antreposu açılması ve işletilmesi izni vermeye Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) yetkilidir.
Antrepo açma izni verilebilecek olanlar
Madde 5– (Değişik: 30/10/2001-2001/3402 K.)
Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca;
a) Kamu kuruluşlarına,
b) Belediyelere,
c) Gerçek ve tüzel kişilere,
Müsteşarlıkça antrepo açma ve işletme izni verilebilir.
İzin, yalnızca Türkiye’de yerleşik kişilere verilir.
Genel antrepo açma izni yalnızca birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde sayılanlar ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş, asgari 2 yıldır faaliyette bulunan ve ödenmiş sermayesi;
a) Gelişmiş yöre kapsamındaki iller için 100 milyar Türk Lirası,
b) Normal yöre kapsamındaki iller için 50 milyar Türk Lirası,
c) Kalkınmada öncelikli yöre kapsamındaki iller için 25 milyar Türk Lirası,
olan anonim ve limited şirketlere verilebilir. Ödenmiş sermaye tutarları her yıl Maliye Bakanlığı’nca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır.
Anonim ve limited şirketlerde unvan değişikliği veya şirket birleşmeleri göz önünde bulundurulur.
Başvuru için aranan şartlar ve ön izin(1)
Madde 6– (Değişik: 30/10/2001-2001/3402 K.)
Antrepo açma izni almak üzere başvuracak gerçek ve tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ile şirket sermayesinin %10’undan fazlasına sahip gerçek kişilerin affa uğramış olsalar dahi hırsızlık, emniyeti suiistimal, dolandırıcılık, yalan yere şahitlik, yalan yere yemin, suç tasnii, iftira, irtikap, rüşvet ve ihtilas cürümlerinden biri nedeniyle hapis cezası almamış olmaları, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’a muhalefetten ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359 uncu maddesinde (1/1/1999 tarihinden önceki dönem için aynı Kanunun 344 üncü maddesinin 1-6 numaralı bentlerinde) belirtilen fiillerden mahkum olmamaları şarttır.
Limited şirketlerde kurucular ile şirket müdürünün ve imza sirkülerindeki (A) grubu imzaya yetkililerin birinci fıkrada belirtilen suçları işlememiş olmaları şarttır.
Şirketin yönetim kurulu üyeleri ile sermayesinin % 10’undan fazlasına sahip ortaklar arasında yabancı şahsın veya yabancı bir firmanın bulunması halinde firmanın yazılı beyanına itibar edilir.
(Ek fıkra: 9/6/2006 – 2006/10604 K.) Ancak, genel antrepo ve her nev’i petrol ürünü depolanan özel ………………… açma izni almak üzere başvuracak, yukarıda belirtilen şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişiler; yatırım yapmadan önce, bağlı oldukları ticaret odası veya ticaret ve sanayi odasına başvurarak bölgenin iç ve dış ticaret hacmine göre ekonomik yönden ihtiyaç olduğunu belirten rapor alırlar. Bu rapor ile, “Antrepo Açma ve İşletme Yatırım İzni” almak üzere Gümrük Müsteşarlığına başvururlar.
(Ek fıkra: 9/6/2006 – 2006/10604 K.) Gümrük Müsteşarlığı, antrepo açılmasına ekonomik yönden ihtiyaç bulunup bulunmadığı hususunu ve talepte bulunulan yerdeki mevcut antrepo miktar ve hacmini dikkate alarak yatırım izni taleplerini karşılar.
Başvuru için aranacak belgeler
Madde 7– Antrepo açmak ve işletmek isteyen ve 6 ncı maddede belirtilen şartları haiz gerçek ve tüzel kişilerin aşağıda geçen belgelerle birlikte en yakın gümrük idarelerine müracaat etmeleri gerekir.
a) Antrepo binasının ve eklentilerinin yerini, cinsini, alanını ve hacmini, tank ve büroların iç ve dış tertiplerini gösteren plan veya krokileri ile antrepo bina ve eklentilerinin iç ve dış fotoğrafları,
b) Antrepo olarak açılıp işletilecek yerin başvuru sahibine ait olmaması durumunda tasarruf ve intifa senetlerinin veya kira sözleşmelerinin aslı veya Noterden onaylı örnekleri,
c) Antrepo olarak açılması talep edilen yerin yapım ve işletme izni bulunduğu ve yangına karşı gerekli önlemlerin alındığı hususlarında ilgili Belediyeden alınacak belge.
Kamu kuruluşu veya belediyeler ayrıca bu durumlarını tevsik edici bir belge ibraz ederler. Diğer gerçek ve tüzel kişiler ise, 5 ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartların varlığını kanıtlayan bilgi ve belgeler ile örneği Müsteşarlıkça belirlenecek olan Noterden onaylı bir taahhütnameyi ayrıca ibraz etmek zorundadır.
Müsteşarlıkça gerekli görülen hallerde ilave bilgi ve belge istenilebilir.
Başvurunun incelenmesi
Madde 8– Yukarıdaki maddeler çerçevesinde yapılan başvuru üzerine gümrük idaresince gerekli incelemeler yapılarak antrepo açılmasına ekonomik yönden ihtiyaç bulunup bulunmadığı hususundaki görüşleri de belirtilmek suretiyle, sonuç ilgili Gümrükler Başmüdürlüğüne bildirilir. Başmüdürlük, mütalaası ile birlikte talebi Müsteşarlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) aktarır.
Müsteşarlıkça, ekonomik gereklilik ve dış ticaret politikaları da göz önünde bulundurularak başvurular değerlendirilir. Değerlendirme neticesinde yerinde incelemeler de yaptırılmak suretiyle, antrepo bina ve eklentileri ile tesisatının Gümrük Yönetmeliği´nde belirtilen vasıf ve şartları haiz olduğu görüldüğü takdirde antrepo açma izni verilir.
Gümrük antreposunun işletilmesine ilişkin şartlar verilen izinde gösterilir.
Gümrüğe karşı sorumluluk
Madde 9– Antrepo açan gerçek ve tüzel kişiler, antrepolarına alınan eşyanın girerken gümrük idaresince tespit edilen miktarı üzerinden ve eğer bu tespit yapılmamışsa, konşimento, fatura veya menşe şahadetnamesi gibi kanuni belgelerinde yazılı miktarları üzerinden 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere gümrük idaresine karşı mali bakımdan sorumludur.
Antreponun devri
Madde 10– Müsteşarlığın izni ile antrepo işleticisinin hak ve yükümlülükleri aynı şartları haiz başka bir kişiye devredilebilir.
Sahiplerinin isteği üzerine antreponun kapatılması
Madde 11– (Değişik:30/10/2001-2001/3402 K.)
Açtıkları genel ve özel antrepoları tamamen veya kısmen kapatmak isteyenler, bu isteklerini yazılı olarak ilgili gümrük idaresine bildirir.
Gümrük idaresince ilgili Gümrükler Başmüdürlüğüne, Başmüdürlükçe de Müsteşarlığa aktarılan bu istekler; kapatma dilekçesinin gümrük idaresinin kayıtlarına giriş tarihi esas alınarak Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) sonuçlandırılır.
Tamamıyla kapatılacak antrepolara yeniden eşya konmasına izin verilmez ve varsa buradaki eşya, her türlü masrafı antrepo sahiplerine ait olmak üzere gümrük idaresince gösterilen diğer antrepolara nakil veya yabancı memleketlere ihraç olunur ya da 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 74 üncü maddesi çerçevesinde serbest dolaşıma sokulur.
Bu işler tamamlanıncaya kadar antrepo sahiplerinin taahhüt ve sorumluluğu devam eder.
İznin geri alınması
Madde 12– Gümrük İdaresi, taahhütlerine uymayan ve Gümrük Yönetmeliği ile bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen antrepo sahiplerine duyuru yaparak tayin edeceği uygun bir süre içinde bu ödevlerini yerine getirmelerini, aksi halde verilen süre sonunda iznin geri alınacağını bildirir.
Antrepo sahipleri bu yükümlülüklerini belirlenen sürede yerine getirmedikleri takdirde, konu Gümrükler Başmüdürlüğü kanalıyla Müsteşarlığa intikal ettirilir ve Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) tarafından verilmiş izin geri alınır.
Antrepo açma izni verilmesinden sonraki sürede de 5 ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartları kaybeden işletmelerin antrepo açma izinleri geri alınır.
Müsteşarlık tarafından verilmiş iznin geri alındığı hallerde de antrepolardaki eşya için 11 inci maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları hükümleri uygulanır.
Antrepolarda, Gümrük müfettiş ve muavinleri, Gümrükler Genel Müdürlüğü kontrolörleri ve Stajyerleri ile gümrük amirleri veya yetkili kılınacak gümrük memurları tarafından yapılacak denetleme neticesinde suiistimal ve kaçakçılık dahil yolsuzluk hallerinin tespiti halinde antrepo işletme müsadesi, Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) süre verilmeksizin iptal edilebilir.
Yönetmeliğin 11 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sahiplerinin isteği ile kapatılma hali hariç, antrepo açma izni iptal edilen gerçek ve tüzel kişilere, iznin iptal edildiği tarihten itibaren 5 yıl süre ile yeniden antrepo açma izni verilmez.
Yetki
Madde 13– Ekonomik gereklilikler ve dış ticaret politikaları dikkate alınarak bu Yönetmelikte yer alan hususlarda düzenleme yapmaya, bu Yönetmelikte öngörülmeyen sorunların ortaya çıkması halinde bunları inceleyerek sonuçlandırmaya Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) yetkilidir.
Yetki devri
Madde 14– Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) sınırlarını açık olarak belirtmek kaydıyla, bu Yönetmelik çerçevesinde antrepo açma ve işletme izni verme yetkisini Gümrükler Başmüdürlüklerine devredebilir.
Geçici Madde 1– Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar antrepo açma ve işletme izni almış olanlar ve antrepo işletenler bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ve (c) bentleri hariç olmak üzere 1 yıl içerisinde antrepo işletmelerini bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmek üzere Müsteşarlığa (Gümrük Genel Müdürlüğü) müracaat eder.
Bu süre içerisinde başvurmayan veya şartları yerine getirmeyen antrepo işletmeleri Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) kapatılır. Ancak, mücbir sebepler ve beklenmeyen hallerin varlığı halinde yukarıda belirtilen süre Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) uzatılabilir.
Yürürlük
Madde 15– Bu Yönetmelik 5/2/2000 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 16– Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
(1) Bu madde başlığı “Başvuru içinin aranan şartlar” iken 9/6/2006 tarihli ve 2006/10604 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 1 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
7/2/2000 TARİHLİ VE 2000/186 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARIYLA YÜRÜRLÜĞE KONAN YÖNETMELİĞE İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER
1- 30/10/2001 tarihli ve 2001/3402 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konan Yönetmeliğin hükmüdür:
Geçici Madde 1- Antrepo işletmelerini 2/3/2000 tarihinden itibaren Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmek üzere Müsteşarlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) müracaat etmeyen antrepo işleticilerinin, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen suçlardan mahkum olmadıklarını tevsik eden belgelerle birlikte antrepo işletmeciliği faaliyetine devam etmek istediklerini belirten bir dilekçe ile bağlı bulundukları gümrük idaresine başvurmaları ve antrepo tipi belirlemesi yapmaları şarttır. Bu süre içinde başvurmayan antrepo işletmeleri Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) re’sen kapatılır.
2- 9/6/2006 tarihli ve 2006/10604 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konan Yönetmeliğin hükmüdür:
MADDE 2– Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki başvurular, müracaatların yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan hükümlere göre sonuçlandırılır.
7/2/2000 TARİH VE 2000/186 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE YÜRÜRLÜĞE KONULAN YÖNETMELİĞE EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN YÖNETMELİKLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTEREN ÇİZELGE
|
|||
Ek ve Değişiklik Getiren Yönetmeliği Yürürlüğe Koyan Kararnamenin
|
|||
Tarihi
|
Numarası
|
Farklı Tarihte Yürürlüğe Giren Maddeler
|
Yürürlüğe Giriş Tarihi
|
30/10/2001
|
2001/3402
|
__
|
27/12/2001
|
9/6/2006
|
2006/10604
|
Madde 6, İşlenemeyen hüküm Madde 2
|
8/7/2006
|
Resmi Gazete Tarihi ve Sayısı: 02.07.2004, 25510
TASFİYE İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ AMBAR YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç ve Kapsam
Madde 1- Bu Yönetmelik, İşletme Bölge Müdürlüklerine bağlı birimler tarafından işletilmekte olan geçici depolama yerleri, antrepolar, yolcu beraberi eşya ambarları, tasfiye ambarları ve kaçak eşya ambarlarına eşya alınması, muhafazası ve teslimine ilişkin esas ve usulleri, kullanılacak defter ve belgeleri göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
Dayanak
Madde 2- Bu Yönetmelik 3007 sayılı Gümrük Mevzuatına Göre Tasfiye Edilecek Eşya Hakkında Döner Sermaye Kanunu’nun 3 üncü maddesi ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 17 ve 39 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık; Maliye Bakanlığını,
Genel Müdürlük; Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünü,
İşletme; İşletme Bölge Müdürlükleri, İşletme Şube Müdürlükleri ve İşletme Şefliklerini,
Tüzük; Tasfiye Tüzüğünü,
Tarife; Tasfiye İşletme Bölge Müdürlükleri Terminal ve Tesis Hizmetleri Tarifesini,
Geçici Depolama Yeri; Gümrüğe sunulmuş olup, henüz gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmamış eşyayı, her türlü dış etken ve müdahalelerden koruyacak şekilde yapılmış kapalı, yarı açık ve açık alanları,
Antrepo; Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla kurulan ve kuruluşunda aranılacak koşul ve nitelikleri Gümrük Yönetmeliğinde belirlenen yerleri,
Kaçak Eşya Ambarı; 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri ile kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen diğer kaçak eşyanın konulduğu yerleri,
Yolcu Beraberi Eşya Ambarı; Yolcu beraberinde getirilen veya götürülen ve ilgili gümrük idaresine sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem ve kullanıma tabi tutuluncaya kadar eşyanın konulduğu geçici depolama yerlerini,
Tasfiye Ambarı; Gümrük denetimi dışında, tasfiyelik hale gelen her türlü eşyanın konulduğu kapalı, yarı açık ve açık alanları,
Ambar; yukarıda belirtilen geçici depolama yeri, antrepo ve tüm ambarları,
Ambar Memuru; Bu Yönetmelik kapsamına giren ambarlardaki eşyanın sorumluluğunun verildiği kefalete tabi memurları,
Sundurma; Gümrük işlemleri tamamlanana kadar ithal, ihraç, geçici, terk olarak, kaçak zannıyla yakalanarak ya da kamu kurum ve kuruluşlarınca tasfiye edilmek üzere teslim edilen ya da Devlete intikal eden araçların konulduğu geçici depolama yerleri, antrepo ve diğer depolama yerlerini,
Eşya; her türlü madde, ürün ve değeri,
Eşya Sahibi; kendisi, yetkili kılınan kişi veya kişileri,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Geçici Depolama Yerleri
Eşyanın Geçici Depolama Yerine Alınması
Madde 4- (Değişik birinci cümle: RG-09/05/2006-26163) Eşya, geçici depolama yerlerine buralarda görevli ambar memurlarının sorumluluğu ve gümrük idaresi memurlarının gözetim ve denetimi altında geliş belgeleri ile karşılaştırılarak teslim alınır. Eşya, dış görünümleri, kap adetleri ve ambalajları itibariyle teslim alınır ve teslim edilir. Bu tür eşyanın muhteviyatından veya ağırlığından işletme sorumlu değildir.
Gümrük memuru, geçici depolama yerine alınan eşya için, kendisine verilen ve üzerinde özet beyan numarasının yer aldığı ve nakliyeci firma (acenta) tarafından düzenlenen boşaltma listesi ile ilgisine göre, tır karnesi, konşimento, CMR, özet beyan gibi belgelerdeki bilgileri karşılaştırarak geçici depolama yeri giriş işlemlerini onaylar. Eşyanın, söz konusu belgelere uygunluğu (muhteviyatı ve ağırlığı hariç) ambar memurunca da kontrol edildikten sonra eşya, geçici depolama yerine alınır. Boşaltma Listesinin bir nüshası dosyasında saklanır. Geçici depolama yerine getirilen eşyanın boşaltma listesine uygun olmaması halinde, ambar memurunca boşaltma listesi imzalanmayıp, durum gümrük idaresine bildirilerek alınacak cevaba göre işlem yapılır.
Geçici kabul, transit ve bunun gibi diğer gümrüklerden gelen, işletmenin görev yaptığı gümrükçe teslim alınması istenilen eşya için üç nüsha “Diğer Eşya Boşaltma Tutanağı” (EK:1) düzenlenerek eşya teslim alınır. Tutanağın aslı dosyasında saklanır. Diğer nüshalar gümrük memuru ve eşyayı teslim edene verilir.
(Değişik birinci cümle: RG-09/05/2006-26163) Geçici depolama yerine alınan ihracat tırları için ambar memuru, gümrük idaresi görevlisi ve eşya sahibi tarafından imzalanacak üç nüsha “İhraç Eşya Giriş Formu” (EK:2) düzenlenir. Formun bir nüshası ilgili gümrük idaresine, bir nüshası eşyayı teslim edene verilir. Aslı dosyasında saklanır. İşletme sahasına alınan ihracat eşyası taşıyan tırlar “İhracat Aracı Giriş Defteri”ne (EK:3) kaydedilir.
Geçici depolama yerlerine alınan eşya, “Geçici Depolama Yeri Giriş Defteri”ne (EK:4), ambara boşaltılan ihracat eşyası ise “Geçici Depolama Yeri Giriş Defteri (İhraç Eşya İçin)”ne (EK:5) kaydedilir.
Bu defterlere, yılbaşında birden başlayarak birbirini takip eden sıra numarası verilir. Bir konşimento muhteviyatı eşyanın bölünmesine ilişkin liste geldiğinde, defter kaydının altındaki satıra, eşyaya ilk kayıtta verilen kayıt numarası/sıra numarası şeklinde numara verilmek suretiyle kayıt yapılır.
Eşyanın Geçici Depolama Yerinden Çıkışı
Madde 5- Gümrük işlemleri tamamlanan eşyanın gümrük idaresince çıkışına izin verilmesini ve eşyanın gümrük işlemlerinin tamamlandığına ilişkin belgenin bir örneğinin alınmasını müteakip, eşya “Geçici Depolama Yeri Çıkış Defteri”ne (EK:6), çıkan ihracat eşyası ise “Geçici Depolama Yeri Çıkış Defteri (İhraç Eşya İçin)”ne (EK:7) kaydedilir. İşletme sahasından eşyasını boşaltmadan işlem görerek çıkan ihracat eşyası taşıyan tırlar, “İhracat Aracı Çıkış Defteri”ne (EK:8) kaydedilir.
Gümrük idaresince düzenlenen ve gümrük memurunca imzalanan çıkış kontrol fişi, eşyayı teslim alan kişiye imzalattırıldıktan sonra ambar memurunca da imzalanır ve fişin birer nüshası eşyayı teslim alana ve gümrük idaresine verilir, bir nüshası da dosyasında saklanır. Eşya kapıdan çıkarken, gerekli kontroller gümrük muhafaza memuru tarafından yapılır. Bir gün içinde düzenlenen bu fişler ayrı bir listeye kaydedilir, liste gümrük ve ambar memurunca imzalanarak gümrük idaresine verilir. Fişlerin ve listenin bir nüshası dosyasında saklanır.
Geçici depolama yerine boşaltılan ihracat eşyası ile eşya boşaltmayan tırların işletme sahasından çıkışında, ambar memuru, gümrük memuru, gümrük muhafaza memuru ve eşya sahibi tarafından imzalanacak üç nüsha “İhraç Eşya Çıkış Formu” (EK:9) düzenlenir. Formun bir nüshası ilgili gümrük idaresine, bir nüshası eşyayı teslim alana verilir. Aslı dosyasında saklanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Antrepolar
Eşyanın Antrepoya Alınması
Madde 6- (Değişik birinci cümle: RG-09/05/2006-26163) Eşya, antrepolara buralarda görevli ambar memurlarının sorumluluğu ve gümrük idaresi memurlarının gözetim ve denetimi altında geliş belgeleri ile karşılaştırılarak teslim alınır. Eşya, dış görünümleri, kap adetleri ve ambalajları itibariyle teslim alınır ve teslim edilir. Bu tür eşyanın muhteviyatından veya ağırlığından işletmeler sorumlu değildir.
(Değişik birinci cümle: RG-09/05/2006-26163) Gümrük memuru, antrepolara alınan eşya için kendisine verilen ve üzerinde özet beyan veya antrepo beyanname numarasının yer aldığı ve nakliyeci firma (acenta) tarafından düzenlenen boşaltma listesi ile ilgisine göre; tır karnesi, konşimento, CMR, özet beyan gibi belgelerdeki bilgilerle karşılaştırarak antrepo giriş işlemlerini onaylar. Boşaltma listesi, gümrük memuru, sürücü veya nakliyeci şirket temsilcisi ve ambar memurunca imzalanmak suretiyle üç nüsha düzenlenir. Listenin birer nüshası imzalayanlara verilir. Eşyanın, söz konusu belgelere uygunluğu (muhteviyatı ve ağırlığı hariç) ambar memurunca da kontrol edildikten sonra eşya antrepoya alınır ve boşaltma listesinin bir örneği ambar memuru tarafından saklanır. Antrepoya getirilen eşyanın boşaltma listesine uygun olmaması halinde, ambar memurunca boşaltma listesi imzalanmayıp, durum gümrük idaresine bildirilerek alınacak cevaba göre işlem yapılır.
Geçici kabul, transit ve bunun gibi diğer gümrüklerden gelen, işletmenin görev yaptığı gümrükçe teslim alınması istenilen eşya için üç nüsha Diğer Eşya Boşaltma Tutanağı düzenlenerek eşya teslim alınır. Tutanağın aslı dosyasında saklanır. Diğer nüshalar gümrük memuru ve eşyayı teslim edene verilir.
Yukarıda belirtilen şekilde antrepoya alınan eşya, “Antrepo Giriş Kayıt Defteri”ne (EK:10) kaydedilir.
Eşyanın Antrepodan Çıkışı
Madde 7- Gümrük işlemleri tamamlanan eşyanın gümrük idaresince çıkışına izin verilmesini ve eşyanın gümrük işlemlerinin tamamlandığına ilişkin belgenin bir örneğinin alınmasını müteakip, eşya “Antrepo Çıkış Kayıt Defteri”ne (EK:11) kaydedilir. Gümrük idaresince düzenlenerek, eşyayı teslim alan ve gümrük memurunca imzalanan çıkış kontrol fişi, ambar memurunca da imzalanarak bir nüshası muhafaza edilir. Eşya kapıdan çıkarken, gerekli kontroller gümrük muhafaza memuru tarafından yapılır. Çıkış kontrol fişi düzenlenmeksizin gümrük idaresince düzenlenen tutanakla antrepodan teslim edilen eşyanın tutanağı, girişte düzenlenen belgeleriyle birlikte dosyasında saklanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yolcu Beraberi Eşya Ambarları
Eşyanın Yolcu Beraberi Eşya Ambarına Alınması
Madde 8– Yolcu beraberi eşya ambarlarına eşya alınırken, “Yolcudan Alınan Eşyaya Ait Ambar Makbuzu”ndan (EK:12) üç nüsha düzenlenir. Makbuzun aslı eşya sahibine verilir. Bir nüshası ilgili gümrük idaresine gönderilir. Bir nüshası da dosyasında saklanır. Teslim alınan eşya, “Geçici Depolama Yeri Giriş Defteri (Yolcu Beraberi Eşya İçin)” ne (EK:13) kaydedilir. Bu defterde her yolcu için bir giriş sıra numarası verilir ve o yolcuya ait eşya kalemler itibariyle aynı girişe alt sıra numarası verilmek suretiyle kaydedilir. Bir yolcuya ait eşya, diğerleri ile karışmayacak ve birbirine zarar vermeyecek şekilde, üzerine defter sıra numarası ve eşya sahibini gösteren etiketler takılarak muhafaza edilir.
Eşyanın Ambardan Çıkışı
Madde 9– İlgili gümrük idaresince eşyanın teslimine ilişkin düzenlenen çıkış kontrol fişi, gümrük memuru, eşyayı teslim alan ve ambar memuru tarafından imzalanır ve fişin bir nüshası eşyayı teslim alanda, bir nüshası gümrük idaresinde ve bir nüshası da ambarda kalır. Eşya kapıdan çıkarken, gerekli kontroller gümrük muhafaza memuru tarafından yapılır. Bu şekilde teslim edilen eşya, “Geçici Depolama Yeri Çıkış Defteri (Yolcu Beraberi Eşya İçin)” ne (EK:14) kaydedilir. Bir gün içinde düzenlenen bu fişler ayrı bir listeye kaydedilir, liste gümrük ve ambar memurunca imzalanarak gümrük idaresine verilir. Fişlerin ve listenin bir nüshası dosyasında saklanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Antrepolara, Geçici Depolama Yerlerine ve Yolcu Beraberi Eşya Ambarlarına İlişkin Ortak Hükümler
Hasarlı Eşya
Madde 10- Daha önce düzenlenmiş hasar tutanağı yoksa, kırık veya tamire muhtaç kaplar ile dağınık ve ambalajı orijinal olmayan eşya, ambar memurunca teslim alınmadan önce muayene memuru tarafından, varsa eşya sahibi, boşaltma ile ilgili kuruluş yetkilisi, ambar memuru ve gümrük memuru huzurunda muayene edilerek, eşyanın durumu tutanakla belirlenir. Bir nüshası dosyasında saklanır.
Eşya ambara alındıktan sonra hasara uğrarsa durum, olaya tanık olanlarla birlikte düzenlenecek tutanakla saptanarak hasarlı eşya için ayrılmış yere kaldırılmakla birlikte yukarıdaki işlemin yapılması için ilgili gümrük idaresine bildirilerek, sonucuna göre sorumlular tespit edilip, haklarında yasal işlem yapılır.
Hasarlı eşya, tutanağın düzenlenmesinden sonra, ambar ve gümrük memurlarınca ambarda ayrılmış kapalı ve muhafazalı yere konulur. Bu yerler gümrük ve ambar memurlarınca çift kilit altında tutulur.
Değersiz, Bekletilmeyecek ve Özelliğini Kaybetmekte Olan Eşya
Madde 11- Değeri, verilecek hizmet ücretlerini karşılamayacak eşya ile bekletilmeyecek ve çabuk bozulacak cinsten eşya, Tarife uyarınca depozito alınması ve “Taahhütname” (EK:15 ) düzenlenmesinden sonra ambarlara alınır. Bu şekilde teslim alınan eşya ve ambarda bozulan veya bozulmakta olan eşya ile kapları dağılan, delinen ve kırılan eşya ambar memuru tarafından derhal işletmeye bildirilerek, Tüzük hükümleri uyarınca işlem yapılması için ilgili gümrük idaresine bildirimde bulunulur. Ayrıca, eşya teslim alınırken, sahibi veya temsilcisinin, nakliyecisinin bulunmaması veya diğer nedenlerle depozitonun alınamadığı durumlarda ve eşyanın bozulması halinde ise Gümrük Kanunu hükümleri uyarınca imha masrafları eşya sahibinden alınır. Bu tür eşya, diğer eşyaya zarar vermeyecek şekilde veya muhafazaları için uygun ambarlara konulur.
Eşyanın Geçici Olarak Çıkışı
Madde 12- (Değişik birinci fıkra: RG-09/05/2006-26163) Gümrüğün izniyle geçici olarak bir kısmı ambardan çıkacak eşya için üç nüsha “Eşyanın Geçici Çıkış Tutanağı” (EK:16) düzenlenir. Numune alan kurum ve kuruluşlarca düzenlenen bir tutanak bulunması hâlinde bu tutanağın bir örneği alınır ve “Eşyanın Geçici Çıkış Tutanağı” düzenlenmez. Tutanağın aslı dosyasında muhafaza edilir. Bir nüshası gümrük memuruna, diğer nüshası numuneyi alan ya da muayeneyi yapan memura verilir. Eşyanın çıkışı, giriş defterinde eşyayla ilgili açıklama kısmına not olarak yazılır.
Tahlil, ölçüm yapılması gibi nedenlerle geçici olarak ambardan tamamı çıkacak eşyanın, tarifeye göre ücretleri alındıktan sonra çıkışına izin verilir. Bu eşyanın ambara tekrar getirilmemesi halinde ilgili gümrük idaresine sorularak işlemlerinin tamamlandığı anlaşılanlar, ilgili çıkış defterine kaydedilir. Söz konusu eşyanın Devlet malı olması halinde ilgilinin müracaatı üzerine tahsil edilen ücret iade edilir.
Tamamı Çıkmayan Eşya
Madde 13- Eşyanın bir kısmının ambardan çıkışına izin verilmediği durumlarda, eşyanın tamamı için ilgili deftere çıkış kaydı yapılmakla birlikte, kalan kısmı, gümrükçe düzenlenecek tutanağa göre giriş defterine ilk kayıt numarası belirtilmek suretiyle kaydedilir. Gümrükçe düzenlenen tutanağın bir nüshası dosyasında muhafaza edilir.
Gümrük işlemleri tamamlanarak çeşitli nedenlerle aynı günde tamamı ambardan çekilemeyen eşya için eşya sahibi, gümrük memuru ve ambar memurunca üç nüsha tutanak düzenlenerek birer nüshası imzalayanlara verilir.
Tasfiyelik Hale Gelen Eşya
Madde 14- Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve Tüzük hükümlerine göre tasfiyelik hale gelen eşya için dörder nüsha “Tasfiye Listesi” (EK:17) düzenlenir. İki nüshası gümrük idaresine gönderilir. Bir nüshası dosyasında saklanırken bir nüshası işletmeye verilir. Listenin sıra no bölümüne her ambar için yıllık olarak birden başlanmak suretiyle numara verilir. Sayfa no bölümüne ise düzenlenen listenin sayfa sayısına göre numara verilir.
Gümrükten gelen tespit tahakkuk kağıtları, “Tespit ve Tahakkuk Kağıdı Kayıt Defteri” ne (EK:18) kaydedilir.
Satış, tahsis ve perakende satılmak suretiyle tasfiye edilecek eşya, tespit ve tahakkuk kağıtları beraberinde, üç nüsha düzenlenecek “Eşya Teslim-Tesellüm Belgesi” (EK:19) ile tasfiye ambarına teslim edilir. Belgenin aslı teslim eden ambar memurunda, bir nüshası teslim alan ambar memurunda kalır. Bir nüshası da eşyayı teslim eden ambar memurunca işletmeye teslim edilir. Eşya Teslim-Tesellüm Belgelerine, her ambar için yıllık olarak birden başlanmak suretiyle numara verilir. Diğer işletmeci kuruluş ambarlarından eşya teslim alınmasında, örneğine uygun ve işletme şube müdürlüğünce sıra numarası verilerek bastırılmış eşya teslim – tesellüm belgeleri kullanılır. Bu belgeler zimmetle ambar memurlarına verilir.
İmha edilmesi gerektiği anlaşılan eşya için üç nüsha “Yoketme Formu” (EK:20) düzenlenerek, eşyaya ilişkin tespit ve tahakkuk kağıdı, varsa analiz raporu ve diğer belgelerin birer örneği ile birlikte ilgili gümrük idaresine intikal ettirilir. Gümrük idaresince imha kararı alınan eşyanın, işletme ambar memurunun katılımıyla imhası gerçekleştirilir. İmhanın gerçekleştirilmesine müteakip imha kararı ve tutanağının bir nüshası dosyasında saklanır.
Eşya Üzerinde Gümrükçe Yapılacak İşlemler
Madde 15- Eşyadan numune alınması, eşyanın muayene edilmesi, sigorta uzmanlarınca ekspertiz yapılması, elleçleme yapılması gibi eşya üzerinde herhangi bir işlem yapılması halinde ambar memuru hazır bulunur.
ALTINCI BÖLÜM
Kaçak Eşya Ambarları
Kaçak Eşyanın Ambara Alınması
MADDE 16– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında kaçak zannıyla el konularak ilgili gümrük müdürlüğünün yazısıyla kaçak eşya ambarına getirilen eşya, zapta ilişkin tutanaktaki bilgilerle karşılaştırılarak üç nüsha “Kaçak Eşya Teslim Tutanağı” (EK:20/A) düzenlenir ve bu belgede eşyanın her birinin, tüm ayırt edici özellikleri (adet, marka, ağırlık, model, seri numarası, IMEI numarası, tip, hasar durumu, kutudaki eşya adedi gibi) belirtilerek teslim alınır. Ambar memuru ile eşyayı teslim eden görevli ve varsa eşya sahibi belgeyi imzaladıktan sonra, birer nüshası imzalayanlara verilir, aslı dosyasında saklanır. Kaçak tutanakları ile ambara getirilen eşya arasında farklılık olması durumunda, Kaçak Eşya Teslim Tutanağına buna ilişkin şerh düşülmekle birlikte, farklılığa ilişkin ayrıntılı tutanak düzenlenerek eşya teslim alınır. Ancak, farklılığa ilişkin tutanak ile Kaçak Eşya Teslim Tutanağının, eşyayı getiren görevli tarafından imzalanmaması hâlinde, eşya teslim alınmaz. Teslim alınan eşyadaki farklılık veya görevlinin imzadan kaçınması hâlinde bu durum, eşyayı getiren görevlinin dairesine ve ilgili gümrük idaresine yazı ile bildirilerek alınacak cevaba göre işlem yapılır. 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa Göre El Konulan Eşyanın Teslimi ve Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde ilgili kuruluşlarca muhafaza edilmesi öngörülen eşya ile miktar bakımından fazla olan veya ambardaki tertibat ve koşullardan dolayı niteliği korunamayacak olan eşya ambara alınmaz.
Ambara alınan eşya, Kaçak Eşya Teslim Tutanağındaki bilgilere uygun olarak “Kaçak Eşya Giriş Defteri”ne (EK:21) kaydolunur. Yılbaşından itibaren teselsül etmek üzere her kaçak olayına bir giriş sıra numarası verilir ve o olaya ait eşya, kalemler itibarıyla aynı girişe alt sıra numarası verilmek suretiyle kaydedilir. Bir olaya ait kaçak zannı ile el konulan eşya başka olaylara ait olanlarla karışmayacak ve birbirine zarar vermeyecek surette üzerlerine defter sıra numaraları ve eşya sahipleri yazılı etiketler takılarak muhafaza edilir.
Ambara alınan eşya için, sahipleri itibariyle “Alfabetik Fihrist Defteri” (EK:22) tutulur.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilmek istenen eşyalar, ambarda yeterli alan bulunması hâlinde Genel Müdürlükten izin alınarak ambara alınır. Bu tür eşya için de yukarıda belirtilen işlemler yapılmakla birlikte, ambarda ayrı bir bölüme konulur veya diğer eşyalarla karışmayacak şekilde yerleştirilir ve “Diğer Eşya Giriş Defteri”ne (EK:23) kaydolunur. Bu tür eşya için ayrı bir Alfabetik Fihrist Defteri tutulur.
Kaçak Eşya Ambarında Yapılacak İşlemler
Madde 17– Eşyadan çabuk bozulma ve telef olma tehlikesine maruz bulunan, saklanması masraflı ve külfetli olanlarla son kullanma tarihleri yakın zamanda dolacak olanlar için ambara alınmalarını takiben, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve Tüzük hükümlerine göre ivedilikle tasfiye edilmek üzere, tasfiye listesi düzenlenerek ilgili gümrük idaresine gönderilir ve takibi yapılarak tasfiyesi sonuçlandırılır.
Ambarda imhalık hale gelen eşya, ilgili gümrük idaresine bildirilerek mahkemesinden imha için karar alınması istenir. Karar verilen eşya, ambar memurunun da katılımıyla ilgili gümrük idaresince oluşturulan komisyonca imha edilir. Eşyanın imhalık hale geliş sebebi araştırılır ve gerekli durumlarda ilgililer hakkında yasal işlem yapılır. İmha işlemine ilişkin tutanağın ve yoketme formunun bir örneği dosyasında, bir örneği işletmede muhafaza edilir. Eşyanın çıkış defterine kaydı bu tutanağa göre yapılır.
(Değişik birinci cümle: RG-09/05/2006-26163) Eşya ambara alındıktan sonra iki ay içerisinde eşya ile ilgili olarak dava açılıp açılmadığı açılmış ise dava açılış tarihi, mahkemesi, dosya numarası ilgili gümrük idaresine sorulur. Dava açılış tarihinden itibaren bir yıl geçen eşya için Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilmek üzere, dört nüsha tasfiye listesi düzenlenerek iki nüshası ilgili gümrük idaresine, bir nüshası işletmeye gönderilir, bir nüshası da dosyasında saklanır. Eşyanın tasfiyesine ilişkin mahkemeden alınmış kararla, tespit ve tahakkuk kağıdı düzenlenen eşya, Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilir. Satış suretiyle tasfiye edilen eşya, ambarda diğer eşyadan ayrı olarak görüşe sunulur.
Eşyadan numune alınmasının gerektiği hallerde, üç nüsha “Numune Alma ve Analiz Tutanağı” (EK:24) düzenlenir. Tutanağın bir örneği dosyasında muhafaza edilir. Eşya, gümrük ve işletme mührüyle mühürlenmek suretiyle teslim edilir. Bu durum, giriş defteri açıklama bölümüne not olarak yazılır. (Ek cümle: RG-09/05/2006-26163) Ayrıca, mahkeme heyeti tarafından yapılan keşiflere ilişkin düzenlenen tutanağın bir örneği işletmece alınarak dosyasında saklanır.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen diğer eşyadan, çabuk bozulma telef olma tehlikesine maruz bulunan, saklanması masraflı, külfetli ve son kullanma tarihleri yakın zamanda dolacak olan veya imhalık hale gelenler için işletmece, mahkemesiyle irtibata geçilerek yapılacak işlemin bildirilmesi istenir ve alınacak cevaba göre işlem yapılır. Bu kapsamdaki diğer eşya, ilgili mahkemenin karar vermesine kadar muhafaza edilir.
Hasarlı Eşya
Madde 18- Ambara getirilen eşyanın hasar durumu, Eşya Teslim Tesellüm Belgesi ile giriş defterine ayrıntılı olarak yazılır. Eşya ambara alındıktan sonra hasara uğrarsa, diğer eşyaya zarar vermeyecek önlemler alınarak durum, olaya tanık olanlarla birlikte düzenlenecek tutanakla belirlenir.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olanlar, gerekli işlemin yapılması için ilgili gümrük idaresine bildirilir. Eşya, ambar memuru, gümrük memuru ve hazır bulunması halinde eşya sahibi huzurunda muayene edilerek eşyanın durumu bir tutanakla belirlenir. Tutanağın bir örneği ambar memurunca muhafaza edilir.
Yapılacak inceleme sonucunda eşyanın hasara uğramasında kasıt, kusur veya ihmali olduğu anlaşılan görevliler hakkında gerekli yasal işlemler yapılır.
Kaçak Eşyanın Ambardan Çıkışı
Madde19- Mahkemece iadesine karar verilen eşyadan, işlemleri Gümrük Kanununda belirtilen sürede tamamlananlar, ilgili gümrük idaresince düzenlenecek çıkış kontrol fişinin, eşya sahibi, gümrük memuru ve ambar memurunca imzalanmasından sonra teslim edilir. Eşya kapıdan çıkarken, gerekli kontroller gümrük muhafaza memuru tarafından yapılır. Fişin birer örnekleri imzası olanlara verilir. Eşyanın çıkış defterine kaydı bu fişe göre yapılır. Mahkemece iadesine karar verilen eşyanın gümrük işlemlerinin, ilgili gümrük idaresince yapılacak tebligattan sonra, Gümrük Kanununda belirtilen sürede tamamlanmaması halinde, tasfiye listesi ile tespit ve tahakkuk kağıdı düzenlenmesini müteakip, tasfiye ambarına Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle devredilir.
Kaçak eşya ambarındaki eşyadan, ilgili gümrüğünden zoralımına ilişkin mahkeme kararı gelenler, Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle tasfiye ambarına teslim edilir. (Ek cümle: RG-09/05/2006-26163) Eşyanın çıkış defterine kaydı bu belgeye göre yapılır. Bu tür eşyadan imhalık hale gelenler, tasfiye ambarına teslim alınmadan ilgili gümrük idaresince imha edilir.
Mahkemece eşyanın bir kısmının iadesine bir kısmının zoralımına karar verilmesi halinde, iadesine karar verilen eşyanın çıkış işlemleri, zoralımına karar verilenlerin de tasfiye ambarına teslim işlemleri yapılır.
Bu şekilde ambardan çıkarılan eşya ile mahkeme kararı kesinleşmeden tasfiye edilenler, “Kaçak Eşya Çıkış Defteri”ne (EK:25) kaydedilir.
(Değişik beşinci fıkra: RG-09/05/2006-26163) 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen diğer eşyadan mahkemece iadesine karar verilenler, giriş kayıtlarına uygun olarak eşya sahibine, Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle teslim edilir. Bu eşyalardan iadesine karar verilenlerle müsaderesine karar verilenler “Diğer Eşya Çıkış Defteri”ne (EK:26) kaydedilerek, müsaderesine karar verilenler 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği kapsamındaki eşya ambarından sorumlu memura Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle teslim edilir. 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamındaki Eşya Giriş Defterine kaydedilir ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca tasfiyeleri sağlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Tasfiye Ambarları
Tasfiye Ambarına Eşya Alınması
Madde 20– İşletmelere veya diğer işletmecilere ait geçici depolama yeri, antrepo ve kaçak eşya ambarındaki eşyadan tasfiyelik hale gelenler, tespit tahakkuk kağıtları beraberinde, üç nüsha Eşya Teslim-Tesellüm Belgesi düzenlenerek tasfiye ambarına alınır. Başka yerdeki eşyadan, sadece aynı gün işletme ambarına çekimi yapılacak olanlar için teslim alma belgesi düzenlenir. Ambara çekilmeyecek eşya için, yerinde teslim alındığına ilişkin belgeler imzalanmaz. Belgenin aslı dosyasında, bir nüshası eşyayı teslim eden görevlide kalır. Bir nüshası da işletmeye verilir. Ambara alınan eşyanın her biri, tüm ayırt edici özellikleri (adet, marka, ağırlık, model, seri numarası, IMEI numarası, tip, hasar durumu, kutudaki eşya adedi gibi) belirtilerek bu belgeye yazılır.
Teslim alınan eşya, “Tasfiye Ambarı Giriş Defteri”ne (EK:27) kaydedilir. 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre, ilgili kurumla yapılan yazışmalar sonucunda teslim alınan eşya ile 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen diğer eşyadan mahkemece müsaderesine karar verilen eşya, Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle teslim alınarak “193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamındaki Eşya Giriş Defteri”ne (EK:28) kaydedilir.
Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddeler, muhafazası özel tertip ve tesis gerektiren eşya, bir arada bulunduğu eşya için tehlike ve zarar doğuran eşya ile imhalık eşya tasfiye ambarına alınmadan bulunduğu yerde tasfiye edilir.
Hasarlı eşyanın durumu belge ve defterde ayrıntılı olarak belirtilir.
Tasfiye Ambarında Yapılacak İşlemler
Madde 21- Ambara alınan eşyanın özelliklerine göre tasfiye usulleri belirlenir.
Satış suretiyle tasfiye edilecek eşya, ambar memurunca idareye bildirilir. Eşyanın tespit ve tahakkuk kağıdı ile varsa diğer belgelerine uygun olup olmadıkları, düzenlenecek “Ayniyat Tutanağı” ile belirlenir. Belgelerinde yazılı bilgilere uygun olmayan eşya hakkında gerekli inceleme yapılarak, sonucuna göre işlem yapılır. Satışa sunulan eşya, ambarda diğer eşyadan ayrı bir yerde görüşe sunulur. Görüşe gelenlere nezaret etmek üzere yeterli sayıda personel görevlendirilir.
(Değişik üçüncü fıkra: RG-09/05/2006-26163) Perakende satılacak eşya, Perakende Satış Talimatına göre karar alınarak, perakende satış mağazasına Eşya Teslim – Tesellüm Belgesiyle teslim edilir. Teslim alınan eşya “Perakende Ambarı Giriş Defteri”ne (EK:28/A) kaydedilir.
Tasfiyelik hale gelen eşyadan Tasfiye Tüzüğü hükümleri uyarınca kamu kurum ve kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere bedelli veya bedelsiz tahsisi düşünülenler için, İşletme Müdürlüklerince “İcmal Listesi” (EK:29) düzenlenerek onay için bölge müdürlüğüne gönderilir. Genel Müdürlük ve Bakanlığın onay yetkisindeki tahsis kararları, gereği yapılmak üzere Genel Müdürlüğe gönderilir. Tahsis kararı alınan eşya ilgili kurum ve kuruluş yetkilisine Eşya Teslim-Tesellüm Belgesiyle teslim edilir. Teslim alınmayan eşyanın tahsis kararı iptal edilerek, Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilir.
Gümrük denetimindeki ambarlarda, imhalık hale gelmiş eşya tasfiye ambarlarına alınmaz. Tasfiye ambarlarına alınan eşyadan imhalık hale gelenler ise, imhalık hale geliş nedeni araştırıldıktan sonra işletme şube müdürü başkanlığında işletme şefi ve ilgili ambar memurundan oluşan heyet huzurunda eşyanın tespiti yapılır. Giriş kayıtları ile karşılaştırılır. Eşyanın imhalık hale geldiğine ilişkin analiz raporu gerekiyorsa, ilgili kurumdan analiz raporu alınır. İmhalık olması halinde üç nüsha Yoketme Formu düzenlenir. Eşyaya ilişkin tespit ve tahakkuk kağıdı, varsa analiz raporu, mahkeme kararı ve tutanakların birer örneği eklenerek, imha izni istenir. İznin alınmasını müteakip, eşya nitelik ve özelliklerine göre 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren yönetmelik hükümleri çerçevesinde yakılmak, denize atılmak, gömülmek, kimyasal maddeler eklenerek bozulmak, suda eritilerek dökülmek veya kamu kuruluşlarına ait fabrikaların ocaklarında yakılmak gibi eşyanın tamamen değersiz veya yararlanılamaz hale sokulması suretiyle yokedilir. Belediye ve sağlık kuruluşlarına bilgi verilerek yoketme sırasında, çevre sağlığı yönünden gerekli önlemlerin alınması sağlanır. Yoketme işlemi, hazır bulunanlarca dört nüsha düzenlenecek “Yoketme Tutanağı” ile belgelendirilir. Yoketme tutanakları ve belgelerin asıl nüshaları işletmede, birer nüshası ambarda saklanır. Birer nüshası da bölge müdürlüğüne gönderilir.
Tasfiye Ambarından Eşya Çıkışı
Madde 22- Alıcısına teslim edilen eşya için üç nüsha “Teslim Fişi” (EK:30), tahsis edilen kurum ve kuruluş görevlilerine teslim edilmesi ya da başka ambar ve perakende satış mağazasına gönderilmesi gereken eşya, üç nüsha Eşya Teslim-Tesellüm Belgesi, tahlil, ölçüm gibi sebeplerle ambardan çıkarılan eşya için üç nüsha “Tasfiyelik Eşya Geçici Çıkış Tutanağı” (EK:31) düzenlenerek eşyayı teslim alacak alıcı veya görevliye teslim edilir. Bu belgelerin asılları dosyasında, nüshaları eşyayı teslim alanda kalır ve birer nüshaları işletmeye verilir. Eşya, alıcılara satış listesine uygun olarak teslim edilir. Satış listesindeki miktardan eksik veya fazla çıkan eşya hakkında, Tüzük ve satışa ilişkin şartname hükümleri uygulanır.
(Değişik son fıkra: RG-09/05/2006-26163) Bu şekilde teslim edilen eşya, ilgisine göre “Tasfiye Ambarı Çıkış Defteri”ne (EK:32) veya “193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamındaki Eşya Çıkış Defteri”ne (EK:33), perakende satış mağazası ambarından teslim edilen eşya ise “Perakende Ambarı Çıkış Defteri”ne (EK:33/A) kaydedilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Sundurma İşlemleri
Sundurmaya Araç Alınması
MADDE 23– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
Araçlar, sundurmaya aşağıda belirtildiği şekilde ve geliş türlerine göre ayrı ayrı yerlere alınırlar. Araçların üzerine defter kayıtlarına göre düzenlenen etiketler yapıştırılır.
A) İthal edilmek üzere yurt dışından, gümrüğün yazısı ile birlikte sundurmaya getirilen veya yurt içi gümrüklerden aktarma yoluyla gelen araçlarla ilgili olarak gümrük memuru, kendisine verilen ve üzerinde özet beyan veya antrepo beyanname numarasının yer aldığı ve nakliyeci firma (acenta) tarafından düzenlenen boşaltma listesi ile ilgisine göre, fatura, tır karnesi, konşimento, CMR, özet beyan gibi belgelerdeki bilgileri karşılaştırarak sundurma giriş işlemlerini onaylar. Boşaltma listesi, gümrük memuru, sürücü veya nakliyeci şirket temsilcisi ve ambar memurunca imzalanmak suretiyle üç nüsha düzenlenir. Listenin birer nüshası imzalayanlara verilir. Bu tür araçlar sundurmaya alınırken ayrıca, üç nüsha “Teslim-Tesellüm Tutanağı (İthal Araç İçin)” (EK:34) düzenlenir. Teslim Tesellüm Tutanağının aslı acenta yetkilisine verilir, bir nüshası ilgili gümrük idaresine gönderilir, bir nüshası da araca ilişkin dosyasında saklanır. Aracın, boşaltma listesine uygunluğu ambar memurunca da kontrol edildikten sonra araç sundurmaya alınır. Sundurmaya getirilen aracın boşaltma listesine uygun olmaması hâlinde, boşaltma listesi imzalanmayıp, durum gümrük idaresine bildirilerek alınacak cevaba göre işlem yapılır.
Bu şekilde sundurmaya alınan araçlar ilgisine göre, “Geçici Depolama Yeri Giriş Defteri (İthal, Geçici Bırakılan Araçlar İçin)” (EK:35) veya “Antrepo Araç Giriş Defteri”ne (EK:36) kaydedilir.
B) Geçici olarak sundurmaya bırakılan araçlar, ilgili gümrük idaresinin yazısıyla birlikte gelen “Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı” (EK:37) imzalanarak teslim alınır. Araç sahibinden mevcut ise araca ilişkin mülkiyet belgesinin bir örneği istenir. Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağının bir nüshası araç sahibine verilir. Bu şekilde teslim alınan araçlar, Geçici Depolama Yeri Giriş Defterine (İthal, Geçici Bırakılan Araçlar İçin) kaydedilir.
C) Kaçak zannıyla yakalanarak ilgili gümrük müdürlüğünün yazısıyla sundurmaya getirilen araçlar için düzenlenen Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı, zapta ilişkin tutanaktaki bilgilerle karşılaştırılarak imzalanır ve bir örneği aracı teslim edene verilir, bir örneği ilgili gümrüğüne gönderilir, bir örneği de dosyasında saklanır. Araca ilişkin trafik ve tescil belgelerinin ve zaptetme tutanağının örnekleri alınır. Bu şekilde sundurmaya alınan araçlar, “Kaçak Araç Giriş Defteri”ne (EK:38) kaydedilir. Sundurmaya alınan araçlar için, sahipleri itibariyle Alfabetik Fihrist Defteri tutulur.
Bu şekilde sundurmaya alınan araçların, sundurmaya alınışlarından itibaren iki ay içerisinde, araç ile ilgili olarak dava açılıp açılmadığı, açılmış ise dava açılış tarihleri, ilgili gümrük idaresine sorulur. Dava açılış tarihinden itibaren bir yıl geçen araç için Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilmek üzere, dört nüsha tasfiye listesi düzenlenerek iki nüshası ilgili gümrük idaresine, bir nüshası işletmeye gönderilir, bir nüshası dosyasında saklanır. Mahkemeden aracın tasfiyesine ilişkin alınmış kararla, tespit ve tahakkuk kağıdı düzenlenen araç, Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilir. Satış suretiyle tasfiye edilen araç, sundurmada diğer araçlardan ayrı olarak görüşe sunulur.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilmek istenen araçlar, sundurmada yeterli alan bulunması hâlinde Genel Müdürlükten izin alınarak el koyma tutanağı veya ilgili kurumun yazısına istinaden üç nüsha Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek sundurmaya alınır. Tutanak, ambar memuru varsa araç sahibi ve aracı getiren ilgili kuruluş yetkilisi tarafından imzalanır ve birer nüshası imzalayanlara verilir. Araca ilişkin trafik ve tescil belgelerinin ve zaptetme tutanağının örnekleri alınır. Sundurmaya alınan araç, Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağındaki bilgilere uygun olarak “Diğer Araç Giriş Defteri”ne (EK:39) kaydolunarak kaçak araç sundurmasının ayrı bölümünde muhafaza edilir. Bu araçlar için ayrı bir Alfabetik Fihrist Defteri tutulur.
D) İlgili gümrük idaresince, Devlete terk edildiği bildirilen araç gümrük idaresince düzenlenen araç tespit ve teslim tesellüm tutanağı, terk dilekçesi ve araca ilişkin mülkiyet belgesinin bir örneği ile birlikte sundurmaya alınır. Bu şekilde sundurmaya alınan araçlar, “Tasfiyelik Araç Giriş Defteri”ne (EK:40) kaydedilir. Tutanağın aslı araç sahibine verilir ve bir örneği dosyasında saklanır. Birer örneği işletmeye ve ilgili gümrük idaresine gönderilerek tespit ve tahakkuk kâğıdının düzenlenmesi istenir. Bu araçlar Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilir.
Sahipsiz kalan taşıtların Türkiye’de trafikte tescil edilmiş olması hâlinde Gümrük Müsteşarlığınca veya Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından trafik kaydı silindikten ve vergi yükümlülüğü kaldırıldıktan sonra işletme tarafından teslim alınır.
İşletmelere veya diğer işletmecilere ait ithal, ihraç, geçici ve kaçak araç sundurmasındaki araçlardan tasfiyelik hale gelenlerle sahipsiz araçlar, tespit ve tahakkuk kağıtları beraberinde, üç nüsha Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek tasfiyelik araç sundurmasına alınır. Sundurmaya alınmayan araç için yerinde teslim alındığına ilişkin belgeler imzalanmaz. Tutanağın aslı dosyasında, bir nüshası aracı teslim eden görevlide kalır. Bir nüshası da işletmeye verilir.
Bu şekilde teslim alınan araçlar, Tasfiyelik Araç Giriş Defterine kaydedilir.
E) 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği kapsamında ve diğer yollarla Devlete intikal eden kamu kurumlarının yazısı, taşıt muayene ve kontrol raporu ve trafik tescil kaydının silindiğini belirtir şerhi içeren tescil belgesiyle birlikte gelen araçlar, üç nüsha Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek sundurmaya alındıktan sonra, tutanağın bir örneği aracın ön camının iç kısmına, dışarıdan okunacak şekilde yapıştırılır. Tutanağın bir nüshası aracı teslim eden görevliye, bir nüshası da işletmeye verilir. Teslim alınan araçlar, “Tasfiyelik Araç Giriş Defteri (193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamı) ” ne (EK:41) kaydedilir. Bu tür araçlar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre satılır.
Sundurmada Yapılacak İşlemler ve Araç Çıkışı
Madde 24– Gümrük işlemleri tamamlanarak, tarifeye göre ücretleri ilgilisi tarafından ödenenlerden;
A) İthal edilmek üzere sundurmaya getirilen veya gümrüklerden aktarma beyannamesiyle gelen araçlar için, gümrükçe düzenlenen çıkış kontrol fişinin araca ve diğer belgelere uygunluğu anlaşıldıktan ve fişe imzası alındıktan sonra, sahibine teslim edilir. Fişin bir nüshası aracı teslim alana, bir nüshası ilgili gümrük idaresine verilir.
Bu şekilde sundurmadan çıkan araçlar, ilgisine göre, “Geçici Depolama Yeri Çıkış Defteri (İthal, Geçici Bırakılan Araçlar İçin)” (EK:42) veya “Antrepo Araç Çıkış Defteri”ne (EK:43) kaydedilir.
B) Geçici olarak bıraktıkları araçlarını teslim almak isteyen kişilere ait araçlar, gümrük işlemlerinin tamamlandığının anlaşılması üzerine, çıkış kontrol fişi gümrük memuruyla birlikte imzalanıp aracı teslim alanın imzası da alınır. Fişin bir nüshası aracı teslim alana, bir nüshası ilgili gümrük idaresine verilir. Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek ambar memuru ve eşya sahibi tarafından imzalandıktan sonra araç teslim edilir. Teslim edilen bu araçlar, Geçici Depolama Yeri Çıkış Defterine (İthal, Geçici Bırakılan Araçlar İçin) kaydedilir.
(A) ve (B) bentlerinde belirtilen araçlardan, Gümrük Kanununda belirtilen sürede işleme tabi tutulmayanlar için dört nüsha tasfiye listesi düzenlenir. İki nüshası, tespit ve tahakkuk kağıdı düzenlenmek üzere ilgili gümrük idaresine, bir nüshası işletmeye gönderilir. Bir nüshası dosyasında muhafaza edilir. Tespit tahakkuk kağıdı gelenler, tasfiyelik araç sundurmasından sorumlu ambar memuruna, Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağıyla teslim edilir. Teslim edilen araçlar Geçici Depolama Yeri Çıkış Defterine (İthal, Geçici Bırakılan Araçlar İçin) kaydedilir.
(Değişik paragraf: RG-09/05/2006-26163) (A) ve (B) bentlerine göre, sundurmadan çıkan araçların, gerekli kontrolleri gümrük muhafaza memuru tarafından yapılır. Bu bentlerde belirtilen araçlardan, tasfiyelik hale gelerek ilgili çıkış defterine kaydedilenler aynı zamanda Tasfiyelik Araç Giriş Defterine kaydedilir.
C) Mahkemelerce iadesine karar verilen araçlar, gümrük müdürlüğünün yazısına istinaden mahkeme kararının bir örneği alındıktan sonra, Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek ambar memuru ve eşya sahibi tarafından imzalandıktan sonra teslim edilir. Teslim edilen araçlar “Kaçak Araç Çıkış Defteri”ne (EK:44) kaydedilir.
Mahkemelerce zoralımına karar verilenlere ilişkin mahkeme kararının bir örneği alınarak, dört nüsha tasfiye listesi düzenlenir. İki nüshası tespit ve tahakkuk kağıdı düzenlenmek üzere ilgili gümrük idaresine gönderilir. Tespit tahakkuk kağıdı gelenler, tasfiyelik araç sundurmasından sorumlu ambar memuruna Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağıyla teslim edilir. Teslim edilen araçlar Kaçak Araç Çıkış Defterine kaydedilir. (Değişik son cümle: RG-09/05/2006-26163) Teslim alan ambar memurunca da Tasfiyelik Araç Giriş Defterine kaydedilir.
Dava açılış tarihinden itibaren bir yılını dolduranlar için dört nüsha tasfiye listesi düzenlenerek ikisi ilgili gümrük idaresine, birisi işletmeye gönderilir. Bir nüshası dosyasında saklanır. Tespit tahakkuk kağıtları gelenler Tüzük hükümlerine göre tasfiye edilir ve Kaçak Araç Çıkış Defterine kaydedilir.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında olmayan, kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen diğer araçlardan iadesine karar verilenler Araç Tespit ve Tesellüm-Teslim Tutanağı düzenlenerek araç sahibine teslim edilir. Bu araçlar ile müsaderesine karar verilenler “Diğer Araç Çıkış Defteri”ne (EK:45) kaydedilir. Müsaderesine karar verilenler, 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği kapsamındaki araç sundurmasına bakan memura Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağıyla teslim edilerek Tasfiyelik Araç Giriş Defteri (193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamı) ne kaydedilir ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca (mer-i mevzuata) uygun olarak tasfiyeleri sağlanır.
D) Devlete terk edilen araçlar ile tasfiyelik hale gelen diğer araçlardan tahsis yapılanlar üç nüsha Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek ilgili görevliye, satışı yapılanlar ise Teslim Fişi ile Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek alıcısına teslim edilir ve “Tasfiyelik Araç Çıkış Defteri” ne (EK:46) kaydedilir. Belgelerin bir nüshası aracı teslim alana verilir.
E) 193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği kapsamında ve diğer yollarla Devlete intikal eden araçlardan, satışı yapılan araçlar üç nüsha Teslim Fişi ile Araç Tespit ve Teslim-Tesellüm Tutanağı düzenlenerek alıcısına teslim edilir. Belgelerin bir nüshası aracı teslim alana, bir nüshası da işletmeye verilir. Bir nüshası dosyasında saklanır. Teslim edilen araçlar, “Tasfiyelik Araç Çıkış Defteri (193 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği Kapsamı)” ne (EK:47) kaydedilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Diğer İşlemler
Tam Beyanlı Yaygın Basitleştirilmiş Usul (Supalan) İşlemleri
Madde 25– Tam Beyanlı Yaygın Basitleştirilmiş Usul (Supalan) işlemi yaptırmak üzere işletme sahasına giren taşıtlar için iki nüsha “Supalan Giriş Formu” (EK:48) düzenlenir. Bir nüshası nakliyeci şirket temsilcisine verilir. Tarifeye göre ücret alınmasını takiben “Supalan Giriş Defteri”ne (EK:49) kaydedilir. İşlemleri tamamlanarak sahadan çıkan araçlar için ise, birisi nakliyeci şirket temsilcisine verilmek üzere iki nüsha “Supalan Çıkış Formu” (EK:50) düzenlenerek “Supalan Çıkış Defteri”ne (EK:51) kaydedilir. Giriş ve çıkış formlarının birer nüshası dosyasında saklanır. Fiziki muayene nedeniyle boşaltılan bu usule tabi araçlardan, yapılan işlem için Tarifeye göre ücret alınmadıkça, aracın çıkışına izin verilmez.
Ro Ro İşlemleri
Madde 26- Ro Ro gemileriyle eşya taşıyacak araçlar için iki nüsha “Ro Ro Giriş Formu” (EK:52) düzenlenerek bir nüshası nakliyeci şirket temsilcisine verilir. Bu şekilde işletme sahasına giren tırlar, “Ro Ro Giriş Defteri”ne (EK:53) kaydedilir. Gümrük işlemleri bitirilen tırlar için birisi nakliyeci şirket temsilcisine verilmek üzere iki nüsha “Ro Ro Çıkış Formu” (EK:54) düzenlenir ve sahadan çıkan tırlar “Ro Ro Çıkış Defteri”ne (EK:55) kaydedilir. Giriş ve çıkış formlarının birer nüshası dosyasında saklanır.
Akaryakıt İşlemleri
MADDE 27– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
Akaryakıtlar için özel tesisi bulunan işletmelerde mutat depo fazlası olarak veya diğer suretlerle işletmeye teslim edilen akaryakıtlar için üç nüsha “Sayaç Fişi” (EK:56) düzenlenir. Fişin birer nüshası teslim edene ve ilgili gümrük müdürlüğüne verilir. Bir nüshası dosyasında saklanır. Bir gün içinde düzenlenen fişler için “Günlük Akaryakıt Giriş Listesi” (EK:57) düzenlenir. Liste, günlük fişlerle birlikte dosyasında saklanır. Bu şekilde teslim alınan akaryakıtlardan tasfiyelik halde olanlar, “Tasfiye Ambarı Giriş Defteri (Akaryakıt)”ne (EK:58), kaydedilir. Kaçak zannıyla el konularak rafineri şirketlerine teslim edilemeyen akaryakıtlar mülki amirin talebi üzerine kaçak eşya teslim tutanağı ile teslim alınabilir. Teslim alınan kaçak akaryakıtlar “Kaçak Eşya Giriş Defteri (Akaryakıt)”ne (EK:59) kaydedilir. Satış, tahsis veya sahibine iade suretiyle teslim edilecek akaryakıtlar, ilgisine göre, Teslim Fişi veya Eşya Teslim Tesellüm Belgesiyle teslim edilir. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. tarafından belirlenen fire oranları düşüldükten sonra teslim edilen akaryakıtlar, mahiyetine göre “Tasfiye Ambarı Çıkış Defteri (Akaryakıt)”ne (EK:60) veya “Kaçak Eşya Çıkış Defteri (Akaryakıt)”ne (EK:61) kaydedilir.
Kaçak ve kaçak zannı ile el konulan akaryakıt ve türevleri, bu tür eşyayı muhafaza edebilecek özel tertip ve tesisi bulunmayan işletmelerce teslim alınmaz.
ONUNCU BÖLÜM
Ambarlara İlişkin Ortak Hükümler
Ambarların Açılıp Kapatılması
Madde 28– Ambarlarda hiç kimsenin kalmadığı, içerde yangın çıkartabilecek bir durum olmadığı anlaşıldıktan ve elektrik devreleri kapatıldıktan sonra, kapı kapatılıp kilitlenerek gümrüğün denetim ve gözetimi altındaki ambarlar, işletmenin ve gümrüğün mührüyle, tasfiye ambarları ise işletmenin mührüyle mühürlenerek “Ambar Açma Kapama Tutanağı”nın (EK:62) “Mühürleme Tutanağı” bölümü, tutanakta yer alan görevlilerce düzenlenir. İşletmeye ait anahtarlar, dikişsiz bir torba içinde, mühürlenmiş olarak tutanakla güvenlik görevlilerine teslim edilir. Güvenlik görevlileri bu anahtarları kendilerinde bulunan kilitli güvenlik yerlerinde saklarlar. Ambar memurları, mesai başlangıcında torbadaki mührü kontrol ettikten sonra güvenlik görevlilerinden tutanakla anahtarları alırlar. Ambar kapısındaki mührü de kontrol edip, şüpheli bir durumun olmadığı anlaşıldıktan sonra, Ambar Açma Kapama Tutanağının “Mühür Bozma Tutanağı” bölümü tutanakta yer alan görevlilerce düzenlenerek, gümrük denetimindeki ambarları, gümrük memuruyla birlikte, tasfiye ambarını ise kendileri açarlar. Ambarların açılması sırasında, şüpheli bir durum olması halinde kapı açılmaksızın ilgili amirlere haber verilir.
Ambarın kapalı bulunduğu zamanlarda, yangın, su baskını ve müdahale edilmediğinde eşyanın daha çok zarar görebileceği bu gibi zorunlu nedenlerle anahtarların kullanılmasına ve ambarların açılmasına gerek duyulması halinde, durum ve eşya ayrıntılı olarak görevlilerce bir tutanakla saptanır. Durum, işletmeye ve ilgisine göre gümrük idaresine derhal bildirilir.
Defter Kayıtları
Madde 29- Defterlere, her yıl birden başlamak üzere sıra numarası verilir. Defterlerin günlük olarak işlenmesi esas olup, işletme tarafından iş yoğunluğu dikkate alınarak belirlenecek sürelerde, en az haftada bir defa olmak üzere, bilgisayardan iki nüsha defter çıktısı alınır. Bu defterlerin her sayfası işletme mührüyle mühürlendikten sonra, bir nüshası ambarda bir nüshası işletmede muhafaza edilir. Yıl sonlarında, bir yıl içerisinde alınan defterler birleştirilerek son sayfaya defterin sayfa ve kayıt sayısı yazılarak işletme amirince imzalanır ve mühürlenir. Defterlere, bir önceki yıl kayıtları yazılmaz.
Bu Yönetmelikte adı geçen defterlerde belirtilen bilgiler, ambar memurlarınca ilgili bölümlere eksiksiz olarak kaydedilir.
Düzenlenen ve alınan tüm belgeler, ambar memurunca konularına göre, kaçak eşya ve yolcu beraberi eşya ambarında ise eşya sahibine göre, ayrı dosyalarda muhafaza edilir.
Defter ve belgelerle bilgisayar kayıtları on yıl süreyle muhafaza edilir. İhtilaf konusu işlere ait defter ve belgeler, ihtilafın çözümüne kadar saklanır.
Ambarların Düzeni
MADDE 30– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
Ambara alınan eşya, birbirine zarar vermeyecek ve karışmayacak şekilde raflara, raflara sığmayanlar veya özelliğinden dolayı raflara yerleştirilemeyenler paletlerin üzerine yerleştirilir. Raflarla paletlerin konulduğu yerler harf ve rakam verilmek suretiyle numaralandırılır. Eşyanın konulduğu yer ambar giriş defterinde belirtilir. Ayrıca eşyanın üzerine eşyaya ait bilgileri içerir “Etiket”ler (EK:63) yapıştırılır. Sundurmaya alınan araçlar birbirine zarar vermeyecek, sahanın gözetimini engellemeyecek şekilde ve uygun olması şartıyla geliş türlerine göre farklı alanlara yerleştirilerek araç tespit ve teslim-tesellüm tutanağının bir örneği, aracın iç kısmına yapıştırılır ve aracın konulduğu yer giriş defterinde belirtilir.
Altın, gümüş ve platin gibi kıymetli madenlerden yapılmış her türlü eşya ile mücevherat, antika, müze ve sanat eşyası, işletme şube müdürü veya şefi ile ambar memuru ve teslim eden kişi tarafından yapılacak sayım ve tartım sonuçları ile özelliklerini belirten üç nüsha tutanak düzenlenerek teslim alınır ve ihtiyaç duyulması hâlinde bilirkişi istenir. Düzenlenen tutanağın aslı dosyasında, bir nüshası işletmede, bir nüshası da teslim edende kalır. Ayrıca bu tür eşyalar içerisinden eşya çıkartılamayacak bir kaba konularak mühür tatbik edilir ve muhafazalı özel bir yere konur. Geçici depolama yeri veya antrepoya teslim edilmek üzere getirilen değerli madenlerden yapılmış her türlü eşya teslim alma aşamasında geliş belgeleri ile karşılaştırıldıktan sonra gümrük idaresiyle müşterek mühür altına alınarak özel muhafazalı bir yere konulur.
Bu tür eşyadan devlet malı haline gelenler Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğüne bildirilerek teslim alınması istenir. Teslim alınmayan eşyalar ise bilirkişi marifetiyle her eşya için ayrı ayrı fiyat tespitlerinin yaptırılmasını müteakip Tüzük hükümleri uyarınca tasfiyeye tabi tutulur.
Tasfiye ve yolcu beraberi eşya ambarlarına dağınık ve ambalajsız olarak gelen eşya, gerekli koruyucu tedbirler alınarak raflara yerleştirilir.
Ambarların daima düzenli ve temiz olması sağlanır.
Ambarlara Alınmayacak Eşya
Madde 31- Gümrük Yönetmeliğinin 16 nolu ekinde yer alan; yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddeler, muhafazası özel tertip ve tesis gerektiren eşya, bir arada bulunduğu eşya için tehlike ve zarar doğuran eşya, ancak bunların muhafazasına uygun ambarlara alınabilir.
Genel Müdürlükten izin alınmadan, canlı hayvanlar ve dökme eşya ambara alınmaz.
Ambarlara Girebilecek Kişiler
Madde 32- Ambarlara, Gümrük Yönetmeliğinin 345 inci maddesinde belirtilenler dahil görevli memur, hizmetli ve işçilerle, gümrük ve tasfiye idaresi amir ve denetim elemanlarından, ilgili gümrük müşaviri ve yardımcılarından, eşya sahibi, gümrük ve tasfiye idaresince izin verilenlerden başkası giremez. Ambarlara, sorumlu ambar memuru olmadan girilemez.
Hasara Uğrayan, Bulunamayan ve Değiştirilen Eşya
MADDE 33– (Başlığıyla birlikte değişik: RG-09/05/2006-26163)
Eşyanın kaybolması, hasara uğraması, değiştirilmesi, çalınması ve benzeri durumlarda, tutanak düzenlenerek işletme amirine bilgi verilir. Konu incelenerek gerekli yasal işlemler yapılır.
Yıllık Sayımlar
MADDE 34– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
Ambarların sayımını yapmak üzere, her yılbaşında, başkanlığını şube müdürü veya şefin yapacağı, birisi sayımı yapılacak ambar veya sundurmadan sorumlu memur olmak üzere, üç kişilik sayım komisyonu oluşturulur.
Gümrüğün denetimi altında bulunan ve gümrük idaresince sayımı yapılmayan antrepo, geçici depolama yeri, kaçak eşya ambarı, yolcu beraberi eşya ambarı ve sundurmanın sayımlarından önce komisyona bir gümrük memuru verilmesi ilgili gümrük idaresinden yazılı olarak istenir. Yukarıda anlatıldığı şekilde oluşturulan komisyona gümrükçe görevlendirilen memur da dâhil edilir. Gümrükçe 15 gün içerisinde memur görevlendirilmemesi hâlinde, sayım yukarıda belirtilen komisyonca yapılır ve tutanağın bir örneği ilgili gümrük idaresine gönderilir.
Ambar ve sundurmalardaki eşyanın tamamı sayılır. Ancak eşyası sayılamayacak kadar çok olan ambarlarda veya zorunlu hallerde örnekleme yöntemiyle sayım yaptırmaya Genel Müdürlük yetkilidir. Örnekleme yöntemiyle yapılacak sayımlarda, eşyanın ambara giriş tarihi esas alınarak her yıl için en az % 20’si sayılır. Eşyanın belgelerinde yazılı bilgilere uygun olduğu belirtilerek düzenlenen sayım tutanaklarının asılları Mayıs ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe gönderilir. Bu sürede tamamlanamayacağı anlaşılan sayımlar için, gerekçesi belirtilerek Genel Müdürlükten süre istenir ve alınacak talimata göre işlem yapılır.
Komisyon tarafından, bilgisayardan ilgisine göre, “Stok Defteri” (EK:64), “Araç Stok Defteri” (EK:65) veya “Perakende Ambarı Stok Defteri” (EK:65/A) alınır. Eşya ve araçların giriş belgeleri, giriş defteri ile stok defteri bilgileri karşılaştırılarak, eksiklik ve fazlalığa ilişkin bilgiler stok defterinin ilgili sütunlarına işlenir. Ayrıca, ambara teslim alındıktan sonra değişik çıkan, akarlı, hasarlı veya imhalık olduğu anlaşılan eşyalar için, geçerli sebep bulunmadığı takdirde durum tutanak altına alınarak, stok defteri ve sayım tutanağı ile birlikte Genel Müdürlüğe gönderilir. Eksiklik çıkması veya belgelerinde yazılı özelliklerine göre eşyanın değişik olması hâlinde, sebepleri araştırılarak ambar memuruna tazmin ettirilir. Fazla çıkan eşyanın daha önce deftere kaydedilmeme sebebi araştırılarak eşya ilgili giriş defterine kaydedilir. Defter kayıtları eksiklik ve değişikliklere göre düzeltilerek düzeltme nedeni defterde belirtilir. Eksiklik, fazlalık ve değişikliğin geçerli nedenlerden ileri geldiğini ispat edemeyen görevliler hakkında yasal işlem yapılır. Yapılacak denetim, inceleme ve soruşturma sonucunda çıkan eksiklik, fazlalık ve değişiklikler için de yukarıdaki hükümler uygulanır.
Denetleme
Madde 35- Ambarlarda, ilgili gümrük ve tasfiye idaresi denetim elemanları, amirleri ya da yetkili kılacakları memurları, görev ve yetki sınırları içinde, gümrük haklarını korumaya, suiistimalleri önleyecek tedbirleri almaya, kayıt ve belgeleri tetkik etmeye ve her zaman eşyayı kayden veya fiziken incelemeye yetkilidirler. İşletmeler, kayıtları, belgeleri ve eşyayı bunlara göstermeye, ambarları açmaya ve yapılacak denetimleri kolaylaştırmaya mecburdurlar.
İşletme şube müdürlerince en geç iki ayda bir ambarlar kontrol edilir. Bu kontrollerde, ambarların fiziki durumuna, örnekleme yöntemiyle sayım yapılarak eşyanın belgelere uygunluklarına, ambar ve tasfiye işlemleri aksatılan eşya olup olmadığına bakılır. Yapılan örnekleme sayım sonuçları bir tutanakla belgelendirilir ve bu tutanaklar ayrı bir dosyada muhafaza edilir. Bölge Müdürlerince, bu kontrollerin yapılıp yapılmadığı takip edilir.
Memurların Görevlendirilmesi ve Memurlar Arasında Devir
MADDE 36– (Değişik: RG-09/05/2006-26163)
İşletmelerce, ambarlarla ilgili tüm görevlendirmeler yazılı olarak yapılır.
Görev veya görev yeri değişikliği ve emeklilik gibi sebeplerle, sorumlu olduğu ambarı devretmesi gereken memur, devreden ve devralan memurun da yer aldığı, şube müdürü veya şefin başkanlığında oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından yapılacak tam sayımla ambardaki eşyaları, defter ve belgeleri devretmedikçe görevinden ayrılamaz.
Ayrıca görevden uzaklaştırılma, tutukluluk ve ölüm gibi memurun görev yerine gelmesine engel bir durumun ortaya çıkması hâlinde, memurun sorumlu olduğu ambar, şube müdürü veya şefin başkanlığında devralacak memurun da katılımıyla oluşturulacak en az üç kişilik bir komisyon tarafından müştereken açılıp kapatılarak yapılacak sayımla defter ve belgelerle birlikte devredilir.
Ambar memurunun izin ve rapor gibi sebeplerle geçici olarak görevi başında olmadığı zamanlarda, ambarlar şube müdürü veya şefin başkanlığında üç kişilik komisyon tarafından iki örnek “Sorumlu Ambar Memuru Olmadan Açma Kapama Tutanağı” (EK:66) düzenlenerek açılıp kapatılır. Tutanağın bir örneği işletmede muhafaza edilir, bir örneği de sorumlu ambar memuruna teslim edilir.
Eşya giriş ve çıkışı yoğun olan ambarlarda sorumlulukları müşterek olmak üzere, birden fazla ambar memuru görevlendirilebilir.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
Ambar Memurları
Ambar Memurlarının Görevleri
Madde 37- Ambar Memurları;
a) Antrepo ve geçici depolama yerine alınan eşyanın, dışından anlaşılabilen kap adeti, ambalaj ve menşei gibi özelliklerine göre belgeleriyle karşılaştırarak, bakmak ve saymak suretiyle teslim alınması,
b) Tasfiye, kaçak ve yolcu beraberi eşya ambarına alınan eşyanın cinsi, türü, markası, modeli, seri numarası, IMEI numarası, hasar durumu gibi tüm ayırt edici özelliklerinin defter ve belgelere kaydedilerek, belgeleriyle teslim alınması,
c) Ambardaki eşya ve araçların muhafazası ve eksiksiz olarak ilgilisine teslim edilmesi,
d) Ambardaki rafların, harf ve rakam verilmek suretiyle numaralandırılması,
e) Ambarda tutulan defterlere tüm bilgilerin yazılması, işlemlerin günlük olarak kaydedilmesi ve belgelerin eksiksiz düzenlenmesi,
f) Eşyanın raflara düzenli ve birbirine zarar vermeyecek ve karışmayacak şekilde yerleştirilmesi,
g) Eşyanın tasfiyelik hale gelip gelmediğinin günlük olarak izlenerek zamanında tasfiye listesi düzenlenip ilgili gümrük müdürlüğüne intikalinin sağlanması,
h) Bozulan veya bozulmakta olan eşya ile ambalajları kırılan, dağılan ve delinen eşyanın, bu durumun meydana geldiği tarihten itibaren, çabuk bozulmak, akmak, sızmak tehlikesine maruz bulunan, süreli ve saklanması masraflı, külfetli, tehlikeli veya sakıncalı eşyanın ambara alınmasını müteakip ilgili gümrük ve işletme amirliğine bildirilmesi,
ı) Eşyanın tesliminden önce, tahsil edilmesi gerekli olan hallerde, Tarifedeki ücretlerin tahsil edilip edilmediğinin kontrol edilmesi,
j) Eşyanın imhalık hale gelmemesi için gerekli tedbirlerin alınması,
k) Diğer mevzuatla ve amirlerce verilen görevlerin yapılması,
ile görevlidirler.
Ambar Memurlarının Sorumlulukları
Madde 38- Ambar memurları, her türlü ambardaki eşyanın eksilme, kaybolma, değiştirilme, değerini yitirme ve bu gibi nedenlerden dolayı meydana gelen zararlardan birinci derecede mali yönden sorumludurlar.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Diğer Hükümler
Amirlerin Sorumlulukları
Madde 39- Her kademedeki yönetici, kendisine bağlı birimlerde, bu yönetmelik kapsamındaki işlerin, yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak, zamanında yapılmasını takip etmek ve sağlamakla görevli ve sorumludur.
Tahmil, Tahliye, Nakliye, Aktarma ve Hamallık İşleri
Madde 40- İşletmelerin faaliyet gösterdikleri ambar ve sundurmalardaki her türlü tahmil, tahliye, nakliye, hamallık ve aktarma işleri, mevcut şartlar dikkate alınarak işletmelerce yapılır.
İşletmeler, söz konusu işlerin aksamadan yürütülmesi için gerekli tedbirleri alırlar.
Yapılan İşlerin, Verilen Hizmetlerin Ücretleri
Madde 41- İşletmelerde gerçekleştirilen ambarlama, tahmil, tahliye, nakliye, aktarma, bakım, onarım ve hamallık iş ve hizmetlerinin karşılığında ilgililerden ücret alınır.
Bu iş ve hizmetlerin ücretleri, eşyanın muhafaza edildiği yerin özellikleri de dikkate alınarak ağırlık, adet veya kıymet üzerinden, Genel Müdürlükçe hazırlanıp, Bakanlıkça onaylanan tarifeye göre alınır.
Hüküm Bulunmayan Hallerde Yapılacak İşlemler
Madde 42– Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, yürürlükteki ilgili diğer mevzuata göre işlem yapılır.
Bu Yönetmeliğin uygulanması sırasında ortaya çıkacak tereddütlerin giderilmesine Genel Müdürlük yetkilidir.
EKMADDE 1– (Ek: RG-09/05/2006-26163)
Bu Yönetmelik kapsamına giren İşletme Bölge Müdürlüklerine bağlı birimlerde görevlendirilmiş gümrük memuru ya da gümrük muhafaza memuru bulunmaması hâlinde bu Yönetmelik gereğince bunların yapmaları gereken görevleri gümrük idaresinin diğer görevlileri yerine getirir.
Yürürlükten Kaldırılan Hükümler
Madde 43- 26/12/1986 tarihli ve 19323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Tasfiye İşletmeleri Ambarlarının Açılması, İşletilmesi ve Denetlenmesine İlişkin Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmıştır.
02/01/1985 tarihli ve 18623 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişik “Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmelerinin Mali ve İdari İşlemleri Yönetmeliği”nin bu Yönetmeliğe aykırı hükümleri uygulanmaz.
Yürürlük
Madde 44- Bu yönetmelik 01/08/2004 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 45- Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
Resmi Gazete Tarihi ve Sayısı: 28.07.2003, 25182
ORTAK TRANSİT YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam
Madde 1- 1. Bu Yönetmeliğin amacı, ortak transit rejimini düzenlemek ve uygulamaya yön verecek hususlara açıklama getirmektir.
2. Bu Yönetmelik’te öngörülen transit, eşyanın cinsine ve menşeine bakılmaksızın ortak transit rejimini uygulamaya koyarak, gerektiğinde aktarma yapılan, yeniden gönderilen veya depolanan eşya dahil olmak üzere, eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde transit olarak bir gümrük idaresinden diğer bir gümrük idaresine taşınmasında uygulanır.
Bu Yönetmelik, transit rejimine ilişkin uluslararası anlaşmaların uygulanmasını, eşyanın bir geçici ithalat rejimi kapsamında hareketlerini ve sınır ticaretine ilişkin anlaşmaların uygulanmasını engellemez.
3. Bu Yönetmelik, posta sevkıyatlarına (posta kolileri dahil) uygulanmaz.
Hukuki Dayanak
Madde 2- (Değişik: RG-31/10/2003-25275)
Bu Yönetmelik, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 71, 73, 84 ve 202-204 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3- Bu Yönetmelikte:
a) Transit beyanı, kişinin belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyayı ortak transit rejimine tabi tutma arzusunu gösterdiği tasarruf,
b) Transit beyannamesi nüshaları, transit beyannamesi olarak kullanılan belge(ler)in nüshaları,
c) Topluluk eşyası,
i) Topluluğun gümrük bölgesinin bir bölümünü oluşturmayan ülkeler veya bölgelerden gelen eşya ilave edilmeden tamamen Topluluğun gümrük bölgesinde elde edilen,
ii) Topluluğun gümrük bölgesinin bir bölümünü oluşturmayan ülkelerden veya bölgelerden gelen ve Topluluk üyesi bir ülkede serbest dolaşıma girmiş olan ve
iii) Sadece ikinci bentte veya birinci ve ikinci bentlerde belirtilen eşyadan Topluluğun gümrük bölgesi içinde elde edilen eşya,
d) (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Topluluk, Avrupa Topluluğu,
e) Asıl sorumlu, şahsen veya yetkili temsilcisi aracılığı ile eşyayı ortak transit rejimine tabi tutan kişi,
f) Kefil, teminat tutarına kadar doğabilecek gümrük yükümlülüğünü asıl sorumlu ile birlikte müştereken ve müteselsilen ödemeyi yazılı olarak üstlenen gerçek veya tüzel üçüncü kişi,
g) (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Gümrük yükümlülüğü, ortak transit rejimine tabi tutulan eşya için ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yükler,
h) Yükümlü, gümrük yükümlülüğünü yerine getirmekle sorumlu gerçek veya tüzel kişi,
i) Yerleşik kişi,
– gerçek kişi durumunda, Türkiye’de ikamet eden kişi ve
– Tüzel kişi veya kişiler ortaklığı durumunda, Türkiye’de kayıtlı bürosu, merkezi veya daimi işyeri olan kişi,
j) Eşyanın serbest bırakılması, yetkili makamların, eşyayı ortak transit rejiminde öngörülen amaçlara uygun bularak sevkıyata izin verdikleri tasarruf,
k) Armonize Sistem (AS) kodu, 14 Haziran 1983 tarihli Sözleşme ile belirlenen Armonize Eşya Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşme Eki’nde yer alan ve GTİP’in ilk altı rakamını oluşturan kod,
l) (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Yetkili makam, ortak transit rejiminin uygulanmasından sorumlu gümrük makamı (Gümrükler Genel Müdürlüğü, Muhabere ve Elektronik Dairesi Başkanlığı, Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlükleri ve Gümrük Müdürlükleri),
m) Hareket idaresi, eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulduğu gümrük müdürlüğü,
n) Varış idaresi, ortak transit rejimine tabi tutulan eşyanın, rejimin sonlandırılması için sunulması gereken gümrük müdürlüğü,
o) Teminat idaresi, fişli bireysel teminat ve kapsamlı teminat için Gümrükler Genel Müdürlüğü ve bireysel teminat için Gümrük Müdürlükleri,
p) Merkez idare, Gümrükler Genel Müdürlüğü,
r) İzin makamı, Gümrükler Genel Müdürlüğü,
s) Bilgisayar sistemi, gümrük idarelerinde gümrük işlemlerinin yürütüldüğü yerel veya geniş alan ağı ile birbirine bağlı entegre bilgisayar sistemi,
t) Veri işleme teknikleri,
– Yetkili makamlarla standart elektronik veri değişimi (EDI) mesajlarının değişimi veya
– İlgili işlemlerin tamamlanması için gerekli bilgilerin yetkili makamların veri işleme sistemlerine girilmesi,
u) Standart mesaj, verilerin elektronik iletimi için kabul edilen önceden tanımlanmış yapı,
v) Kişisel veri, tanınan veya tanınabilir gerçek veya tüzel bir kişi ile ilgili her türlü bilgi ve
y) NCTS, bilgisayarlı transit sistemi
anlamını taşır.
İKİNCİ BÖLÜM
Ortak Transit Rejimi
T1 ve T2 Rejimi
Madde 4- 1.Ortak transit rejimi, duruma göre T1 rejimi veya T2 rejimi olarak tanımlanmaktadır.
2.T1 rejimi, 1 inci maddenin 2 nci fıkrasına uygun olarak taşınan her türlü eşyaya uygulanabilir.
3.T2 rejimi, 1 inci maddenin 2 nci fıkrasına uygun olarak taşınan ve Türkiye Gümrük Bölgesi’ne T2 rejimi kapsamında gelen Topluluk eşyasının, 8 inci maddede belirtilen özel koşullar çerçevesinde yeniden gönderilmesi durumunda uygulanır.
Sevkıyatın Birleştirilmesi
Madde 5- Birden fazla sevkıyatın birleştirilerek, 18 inci madde kapsamında tek bir taşıma aracına yüklenmesi ve bir hareket idaresinden bir varış idaresine tek bir alıcıya teslim edilmek üzere bir asıl sorumlu tarafından tek bir ortak transit işlemi ile birleştirilmiş bir yük olarak gönderilmesi halinde, hareket idaresi, bu sevkıyatların istisnai ve tam olarak gerekçelendirilmiş durumlar dışında ilgili kalem listeleri ile birlikte tek bir transit beyannamesine dahil edilmesini isteyebilir.
Ortak Transit Rejiminin Uygulanmayacağı Durumlar
Madde 6- Bir sınır gümrük idaresinde ihracat işlemleri tamamlanan eşya, komşu sınır gümrük idaresinde tabi tutulacağı gümrük rejimi dikkate alınmaksızın, ortak transit rejimine tabi tutulmaz.
İlave, Çıkarma veya Değiştirme
Madde 7- Ortak transit rejimi kapsamında gönderilen eşya, bölündüğünde, aktarma yapıldığında veya bir araya getirildiğinde ilave, çıkarma veya değiştirme işlemine tabi tutulmaz.
T2 Rejimi
Madde 8- 1. T2 rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi’ne getirilen ve bu rejim çerçevesinde yeniden gönderilebilecek eşya, tanımı ve durumunda değişiklik olmamasını sağlamak için her zaman gümrük makamlarının denetimi altında kalır.
2. Bu tür eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi’nde transit veya antrepo rejimi dışında bir gümrük rejimine tabi tutulduktan sonra yeniden gönderilmesi durumunda, T2 rejimi uygulanamaz.
Bununla birlikte, sergi, fuar veya benzeri kamuya açık bir etkinlikte sergilenmek üzere geçici olarak kabul edilen ve ilk durumlarında muhafaza edilmesi veya sevkıyatların bölünmesi için gerekli olanın dışında bir işlemden geçmemiş eşya için T2 rejimi uygulanır.
3. Eşyanın antrepo rejimi kapsamında depolandıktan sonra Türkiye Gümrük Bölgesi’nden yeniden gönderilmesi durumunda, T2 rejimi, ancak aşağıdaki koşullarla uygulanabilir:
– Eşyanın beş yıldan fazla bir süre için antrepoya konmamış olması (Eşyanın Gümrük Tarifelerinde Sınıflandırılması Nomanklatürü’nün (14 Haziran 1983 tarihli Armonize Eşya Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşme) Fasıl 1 ila 24 kapsamına giren eşya için bu süre altı ayla sınırlıdır),
– eşyanın özelliğine uygun yerlerde depolanmış olması ve ilk durumlarında muhafaza edilmesi veya sevkıyatların kap değiştirilmeden bölünmesi için gerekli olanın dışında hiç bir işlemden geçmemiş olması ve
– tüm işlemlerin gümrük gözetiminde gerçekleştirilmiş olması.
4. Yetkili bir idare tarafından kabul edilen T2 beyannamesinde, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi’ne getirilmesinde kullanılan ilgili T2 beyannamesinin referansı belirtilmeli ve bunların üzerinde yer alan tüm özel deyimler bulunmalıdır.
Teminat Gerekliliği
Madde 9- 1. 2 nci fıkrada veya bu Yönetmelik’te başka şekilde öngörülmesi dışında, bir ortak transit işlemi için geçerli bir teminat gerekir.
2. Bununla birlikte, serbest dolaşımda bulunan eşyaya ilişkin hareket idaresi ile varış idaresi arasındaki bir ortak transit işlemi için teminat istememe hakkına 1 inci fıkra hükmü halel getirmez.
Mühürleme
Madde 10- 1. Genel bir kural olarak, eşyanın ayniyeti, mühürleme yoluyla sağlanır. Bu amaçla:
a) taşıma aracının diğer düzenlemeler çerçevesinde daha önceden onaylanmış olması veya hareket idaresi tarafından mühürlenmeye uygun bulunması halinde eşyanın bulunduğu yer veya
b) diğer durumlarda her bir kap
mühürlenir.
2. Taşıma aracı:
a) mühürlerin kolay ve etkili bir şekilde takılabilmesi,
b) görünür darbe izi bırakmadan veya mühürler bozulmadan herhangi bir eşyanın çıkarılamayacak veya konulamayacak şekilde imal edilmiş olması,
c) eşyanın saklanabileceği gizli yerlerinin bulunmaması ve
d) yük için ayrılan yerlere yetkili makamlar tarafından muayene için kolayca ulaşılabilmesi
koşuluyla mühürleme için uygun kabul edilir.
3. Hareket idaresi, ayniyet için alınan diğer önlemleri dikkate alarak, eşyanın transit beyannamesi veya tamamlayıcı belgelerdeki (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) 31 no.lu kutudaki tanımı, bunların hemen tanınmasını mümkün kılıyorsa ve mühürleme ve örtü çekilmesi mümkün olmuyorsa mühürlemeden vazgeçebilir. Ancak, bu hüküm 1 no.lu ekte yer alan eşyayı kapsamaz.
Yüksek Kaçakçılık Riski İçeren Eşya
Madde 11- Yüksek kaçakçılık riski içeren eşya 1 no.lu ekte yer almaktadır. Yönetmeliğin bir hükmü, bu Ek’e atıfta bulunduğunda, bu eşya ile ilgili herhangi bir önlem, sadece miktarın, karşılık gelen asgari miktarı aşması durumunda uygulanır. 1 no.lu ek, en az yılda bir kez gözden geçirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
NCTS’de Uygulanan İlave Hükümler
Kapsam
Madde 12- 1. Yetkili makamlar, bu Yönetmelik’te tanımlanan bilgi değişimi için bilgi teknolojisi ve bilgisayar ağlarını kullanır.
2. NCTS’ye ilişkin hükümler, 33 üncü maddenin f bendinde belirtilen taşıma şekillerine özgü basitleştirmelere uygulanmaz.
Güvenlik
Madde 13- 1. İşlemlerin veri işleme tekniği ile gerçekleştirilmesi amacıyla belirlenen koşullar, diğerlerinin yanı sıra, veri kaynağının kontrol edilmesi için ve kaza sonucu veya yasal olmayan yollarla yok olmasına veya kaza sonucu kaybolmasına veya yetkisiz olarak girilmesine karşı verilerin korunması için önlemleri kapsamaktadır.
2. 1 inci fıkrada tanımlanan güvenlik gereklerine ilave olarak, yetkili makamlar, tüm transit sisteminin etkili, güvenilir ve güvenli işlemesi için uygun güvenlik düzenlemelerini oluşturur ve sürdürür.
3. Yukarıda belirtilen güvenlik düzeyini sağlamak için, her veri girişi, değişikliği ve silinmesi, bu tür işlemin gerekçesini, tam zamanını ve işlemi gerçekleştiren kişiyi belirleyecek şekilde kaydedilir. Ayrıca, asıl veri veya bu tür işleme tabi herhangi bir veri, ilgili yılın sonundan itibaren en az beş yıl saklanır.
4. Yetkili makamlar, güvenliği düzenli olarak izler.
5. Yetkili makamlar, şüphelenilen tüm güvenlik ihlallerini birbirlerine bildirir.
İKİNCİ KISIM
Ortak Transit Rejimi
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Transit Beyannamesi
Madde 14- 1. Eşya, 2 no.lu ekte örneği yer alan transit beyannamesi (transit refakat belgesi) ile ortak transit rejimine tabi tutulur.
2. Transit beyannamesine gerektiğinde 4 no.lu ekte örneğe uygun kalem listesi eklenebilir. Kalem listesi, 5 no.lu eke uygun olarak kullanılır. Kalem listesi, beyannamenin ayrılmaz parçasıdır.
3. Transit beyannamesi ve kalem listesi, 3 ve 6 no.lu eklerde yer alan hükümlere göre, gümrük idarelerinde bulunan veri giriş salonlarındaki terminaller aracılığıyla yerel alan ağı veya elektronik veri değişimi veya internet aracılığıyla geniş alan ağı kullanılarak doldurulur.
4. NCTS kapsamında EDI standart mesajlarının değişimi yoluyla sunulan transit beyannamesi, 12 no.lu ekteki yapı ve bilgilere uygun olur.
5. Hareket idaresi, beyannameye ilişkin işlemlerin tamamlanmasından sonra eşyanın serbest bırakılmasına izin verir.
6. Transit beyannamesine taşıma belgesi eşlik eder.
Hareket idaresi, gümrük işlemlerinin tamamlandığı tarihte taşıma belgesinin sunulması şartından vazgeçebilir. Ancak, taşıma belgesi taşıma sırasında yetkili makamlar tarafından istenildiğinde sunulmalıdır.
7. Transit beyannamesi, asıl sorumlunun bilgisayar sisteminden bastırılabilir.
8. Bir gümrük idaresinden gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak üzere bir başka gümrük idaresine sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, bir gümrük idaresinden sınır gümrük idaresine yurtdışı edilmek üzere sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın ve ihraç eşyasının transiti için ayrı ayrı beyanname verilir.
9. (Ek: RG-06/05/2006-26160) Hareket gümrük idaresinde bilgisayar sisteminin çalışmaması halinde, eşya, Gümrük Yönetmeliğinin Ek 20’sinde belirtilen transit beyannamesi ile ortak transit rejimine tabi tutulur.
Transit beyannamesine gerektiğinde Gümrük Yönetmeliğinin Ek 20’sinde belirtilen devam formları eklenebilir. Devam formları, Gümrük Yönetmeliğinin Ek 20’sine uygun olarak kullanılır. Devam formları, beyannamenin ayrılmaz parçasıdır.
Transit beyannamesine taşıma belgesi eşlik eder.
İstatistik Amaçlı Bilgi Sağlama Yükümlülüğü
Madde 15- Asıl sorumlu veya yetkili temsilcisi, istatistiklerin derlenmesi için yetkili makamların talebi üzerine transit istatistiklerinden transit beyannamesine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi sağlar.
Transit Beyannamesinin İmzalanması ve Asıl Sorumlunun Sorumlulukları
Madde 16- Transit beyannamesi, asıl sorumlu tarafından imzalanır ve asıl sorumlu:
a) beyanda yer alan bilgilerin doğruluğundan,
b) ekli belgelerin gerçekliğinden ve
c) eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulması ile ilgili tüm yükümlülükleri yerine getirmekten
sorumludur.
Asıl Sorumlunun Yükümlülükleri
Madde 17- 1. Asıl sorumlu:
a) öngörülen süre sınırı içinde, yetkili makamlar tarafından alınan ayniyet önlemlerine gerekli şekilde uyarak varış idaresine gerekli belgeler ile birlikte eşyayı tam ve sağlam olarak sunmaktan,
b) bu Yönetmelik kapsamında öngörülen ortak transit rejimi ile ilgili diğer hükümlere uymaktan ve
c) talep üzerine ve verilen süre içinde gerekli tüm belge ve bilgilerin kontrollerinden sorumlu yetkili makamlara bu belge ve bilgileri sunmaktan ve gerekli tüm yardımı sağlamaktan
yükümlüdür.
2. Asıl sorumlunun 1 inci fıkra kapsamındaki yükümlülükleri saklı kalmak kaydı ile, bu Yönetmelik’te öngörülen ortak transit rejimi kapsamında taşındığını bilerek eşyayı kabul eden taşıyıcı veya varış idaresine sunulmadan eşyayı doğrudan teslim alan ve izinli alıcı statüsü bulunmayan alıcı da öngörülen süre sınırına kadar ve yetkili makamlarca ayniyetin sağlanması için alınan önlemlere gerekli şekilde uyarak varış idaresinde gerekli belgeler ile birlikte eşyanın tam ve sağlam olarak sunulmasından yükümlüdür.
Yükleme
Madde 18- 1. Her transit beyanı, sadece bir hareket idaresinden bir varış idaresine taşınmak üzere tek bir taşıma aracına yüklenen veya yüklenecek eşyayı kapsar. Bu amaçla, taşınan eşyanın birlikte sevk edilecek olması koşuluyla:
a) römork(lar)ı veya yarı-römork(lar)ı ile birlikte bir karayolu taşıtı,
b) demiryolu yolcu veya yük vagonları,
c) tek bir zincir oluşturan tekneler ve
d) bu Madde anlamı çerçevesindeki tek bir taşıma aracına yüklenmiş konteynerler
tek bir taşıma aracı olarak kabul edilir.
2. Tek bir taşıma aracı, eşyanın birden fazla hareket idaresinde yüklenmesi ve birden fazla varış idaresinde boşaltılması için kullanılabilir.
Yasaklama ve Kısıtlamalar
Madde 19- Bu Yönetmelik hükümleri eşyanın ithali, ihracı veya transiti konusunda:
a) kamu ahlakı, düzeni ve güvenliği,
b) insan, hayvan ve bitki sağlığı ile yaşamının korunması,
c) sanatsal, tarihi ve arkeolojik değeri bulunan ulusal varlıkların korunması ve
d) sınai ve ticari mülkiyetin korunması
amacıyla getirilen yasaklama veya kısıtlamaları engellemez.
Karışık Sevkıyat
Madde 20- T1 rejimi kapsamında taşınması gereken eşya ve T2 rejimi kapsamında taşınması gereken eşyayı içeren sevkıyat olduğunda, asıl sorumlu, transit beyannamesinin 1 no’lu kutusunun üçüncü alt bölümüne ‘T-’ sembolünü yazar ve bu beyannameye duruma göre, 1/3 no’lu kutularında “T1”, “T2” veya “T2F” sembolü bulunan kalem listelerini ekler.
T1 Rejimi Varsayımı
Madde 21- Transit beyannamesinin 1 no’lu kutusunun üçüncü alt bölümünde T1, T2 veya T2F sembollerinin bulunmaması durumunda veya T1 rejimi kapsamında taşınan eşya ve T2 rejimi kapsamında taşınan eşyayı içeren bir sevkıyat olduğunda, 20 nci madde hükümlerine uyulmamışsa, eşyanın, T1 rejimi kapsamında taşındığı varsayılır.
Transit İşlemleri Gerçekleştirmeye Yetkili Gümrük İdareleri Listesi
Madde 22- Ortak transit işlemleri gerçekleştirmeye yetkili gümrük idareleri listesinde her bir idarenin referans numarası ve görevleri ve açık oldukları gün ve saatleri yer alır.
İKİNCİ BÖLÜM
Teminat
BİRİNCİ AYIRIM
Genel Hükümler
Teminat Verme Yükümlülüğü
Madde 23- Asıl sorumlu, eşya ile ilgili doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin ödenmesinin sağlanması için teminat verir.
Teminat Türleri
Madde 24- Teminat:
a) tek bir ortak transit işlemini kapsayan bireysel teminat veya
b) 33 üncü madde anlamında bir basitleştirme kullanılması durumunda, birden fazla işlemi kapsayan kapsamlı teminat
olur.
Farklı teminat türleri birlikte kullanılabilir.
Teminat Şekilleri
Madde 25- 1. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun’un 10 uncu maddesinde sayılanlardan aşağıda gösterilenler, teminat olarak kabul edilir:
a) Tedavülde olan nakit Türk Lirası,
b) Bankaların verecekleri teminat mektupları,
c) İşlem tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilecek değerler üzerinden kabul edilen hazine tahvil ve bonoları ve
d) T.C. Merkez Bankası tarafından kabul edilen ve bu Bankanın belirlediği efektif alış kuru üzerinden hesaplanan dövizler.
2. Hareket idaresi, verilen teminat ile transit rejiminin usulüne göre uygulanmasını mümkün bulmuyorsa, sunulan teminat şeklini reddedebilir.
3. Kefil, Türkiye’de yerleşik ve teminat vermeye yetkili banka ve finans kurumları olmalıdır.
Ancak, fişli bireysel teminatta kefil, banka ve finans kurumları dışında taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren dernek, oda veya birlik olabilir. Bu kefil, Türkiye’de yerleşik ve teminat idaresince onaylanmış olmalıdır.
Kefil ve asıl sorumlu, aynı kişi olamaz. Bağlı firmanın, ana firmadan ayrı bir tüzel kişiliği olmalıdır.
Yetkili makamlar, doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin öngörülen süre içinde azami teminat tutarına kadar ödenmesini sağlaması kesin görünmeyen bir kefili onaylamayı reddeder.
Fişli bireysel teminatta, kefilden tutarı teminat idaresince belirlenecek olan banka teminat mektubu alınır. Teminat mektubu tutarının artışı, her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı esas alınarak hesaplanır. Ayrıca, fişli bireysel teminat kefilinin onaylanmasında, kefil tarafından düzenlenen fişlerin kaydedilmesi, her ay düzenlenecek fiş sayısı ve fişlerin geçerlilik süresi ve teminat idaresinin belirleyebileceği diğer koşullar öngörülebilir.
Kefilin yükümlülüğü, taahhüdünün teminat idaresince kabul edilmesine dayanır ve hareket idaresinin eşyayı bu teminat kapsamında serbest bıraktığı tarihte başlar. Kefilin yükümlülüğü, teminat belgesinde belirtilen maksimum tutarla sınırlıdır.
Teminat Aranmayacak Haller
Madde 26- 1. (Değişik fıkra: RG-31/10/2003-25275) a) Havayolu,
b) Boru hattı,
c) Demiryolu ve
d) Denizyolu
ile taşımalar için teminat aranmaz.
2. 83 ve 84 üncü maddeler kapsamında havayolu ile taşıma için basitleştirilmiş usuller kullanılarak karayoluyla taşınan havayolu eşyası için 1 inci fıkra hükmü uygulanmaz.
Teminat Belgesinde Düzeltme
Madde 27- Teminat belgesinde hiç bir silinti veya kazıntı yapılmaz. Düzeltmeler, doğru olmayan bilgilerin üzeri çizilerek ve uygun olduğunda gerekli olanların eklenmesi ile yapılır. Düzeltmeler, kefil tarafından yapılarak imzalanır.
İKİNCİ AYIRIM
Bireysel Teminat
Bireysel Teminatın Hesaplanması
Madde 28- 1. Bireysel teminat, aynı tür eşyanın ithal edilerek yurtiçi kullanıma girmiş olması durumunda, tercihli oranlar veya kota dikkate alınmaksızın uygulanabilir ithalat vergileri dahil en yüksek oranlar esas alınarak hesaplanmak suretiyle doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tam tutarını kapsar.
2. Bununla birlikte, 1 no.lu ekin üçüncü sütununda belirtilen asgari miktarın aşılması durumunda, bu eşya için hesaplanarak bulunan tutar, listede belirtilen asgari orana göre hesaplanarak bulunan tutarla karşılaştırılır ve bu tutarlardan büyük olanı, teminat tutarının belirlenmesinde esas alınır.
Bireysel Teminatın Şekli
Madde 29- Bireysel teminat:
a) Tedavülde olan nakit Türk Lirası, işlem tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilecek değerleri üzerinden kabul edilen hazine tahvil ve bonoları ve T.C. Merkez Bankası tarafından kabul edilen ve bu Bankanın belirlediği efektif alış kuru üzerinden hesaplanan dövizler veya
b) kefilin:
i. asıl sorumlu olarak hareket etmek isteyen kişiler için veya
ii. asıl sorumlu olarak hareket etmek isteyen kişilere verilecek 7.000 EUR tutarındaki teminat fişleri için
düzenlediği teminat belgesi şeklinde
olabilir.
Bireysel Teminat Belgesi
Madde 30- 29 uncu maddenin b bendinin (i) alt bendinde belirtilen durumda, bireysel teminat, 24 no.lu ekte yer alan örneğe uygun banka teminat mektubu olur.
Fişli Bireysel Teminat Belgesi
Madde 31- 1. 29 uncu maddenin b bendinin (ii) alt bendinde belirtilen durumda, bireysel teminat, 25 no.lu ekte yer alan örneğe uygun taahhütname olur.
2. Bireysel teminat fişi (Ek 26), 12 no.lu eke uygun olarak düzenlenir. Kefil, düzenlenme tarihinden itibaren bir yılı aşmamak üzere, belgenin kullanılabileceği son tarihi belge üzerinde belirtir.
Bireysel teminat fişi, önyüzleri fiş ile aynı, arka yüzleri biri boş diğeri örneği 32 no.lu ekte yer alan “TC 11 Alındı” bulunan iki nüsha ekli olarak düzenlenir.
Bireysel teminat fişinin üzerinde asıl sorumlunun imzasının bulunmaması, fişin geçerliliğini etkilemez.
3. Kefil, Ek 1 eşyası için geçerli olmayan bireysel teminat fişleri de düzenleyebilir. Bu durumda kefil, bireysel teminat fişine “sınırlı geçerli” deyimini çapraz olarak yazar.
4. Teminat idaresinin bilgi teknolojisi ve bilgisayar ağları kullanarak teminat verilerini hareket idaresi ile değişimi durumunda, kefil, düzenlediği bireysel teminat fişleri ile ilgili olarak asıl sorumlu adı, düzenlenme tarihi, geçerlilik tarihi, “sınırlı geçerli” olup olmadığı ve adet bilgilerini içerecek şekilde ve teyidi gönderilmek suretiyle resmi yazı ekinde faks ile teminat idaresine bildirir.
5. Asıl sorumlu, doğabilecek gümrük yükümlülüğünün tamamını kapsamak üzere 7.000 EUR’nun gerekli katına karşılık gelen sayıda bireysel teminat fişini hareket idaresine verir. Bu fişler, hareket idaresinde saklanır.
Kefil, her bir fiş için 7.000 EUR’ya kadar yükümlüdür.
Bireysel Teminatın İptali veya Feshi
Madde 32- 1. Teminat idaresi, düzenleme tarihinde öngörülen koşulların sürdürülememesi halinde, kefilin teminatının kabulünü iptal eder.
Aynı şekilde, kefil de teminatını herhangi bir zamanda fesh edebilir.
2. İptal veya fesih, kefilden teminat idaresine veya teminat idaresinden kefile bildirildiği tarihten sonraki onaltıncı günden itibaren geçerli olur. Bu tarihten önce başlatılan transit işlemlerinden doğabilecek gümrük yükümlülüğünden dolayı kefilin sorumluluğu, devam eder.
İptal veya feshin geçerli hale geldiği tarihten önce düzenlenen bireysel teminat fişleri, bu tarihten itibaren eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulması için kullanılamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Basitleştirilmiş Usuller
BİRİNCİ AYIRIM
Basitleştirilmiş Usullere İlişkin Genel Hükümler
Kapsam
Madde 33- İzin makamı, asıl sorumlu veya alıcının başvurusu üzerine, duruma göre aşağıdaki basitleştirmelere izin verebilir:
a) kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme,
b) özel yükleme listeleri,
c) özel tip mühürler,
d) izinli gönderici,
e) izinli alıcı ve
f) belirli taşıma şekillerine özgü usuller:
i) demiryolu ile taşınan eşya,
ii) havayolu ile taşınan eşya ve
iii) boru hattı ile taşınan eşya.
İzin İçin Genel Koşullar
Madde 34- 1. 33 üncü maddede belirtilen izinler sadece:
a) Türkiye’de yerleşik bulunan,
b) i) bir önceki ve başvuru yılı içinde takvim yılı itibariyle işlem gören beyanname sayısının % 2’sini aşan ve asgari 5 defadan fazla sayıda vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle ceza uygulanmayan,
ii) bir önceki ve başvuru yılı içinde takvim yılı itibariyle işlem gören beyanname sayısının % 5’ini aşan ve asgari 10 defadan fazla sayıda gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle usulsüzlük cezası uygulanmayan ve
iii) ödenmemiş her hangi bir gümrük vergileri, ceza ve usulsüzlük cezası bulunmayan,
c) 33 üncü maddenin a, d ve e bentlerinde belirtilen basitleştirilmiş usuller için ödenmemiş her hangi bir vergi, ceza ve gecikme faizi bulunmayan,
d) (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Yönetim Kurulu Üyeleri ile şirket sermayesinin % 10’undan fazlasına sahip olanların hırsızlık, emniyeti suistimal, dolandırıcılık, yalan yere şehadet, yalan yere yemin, cürüm tasnii, iftira, irtikap, irtişa, ihtilas ve kaçakçılık cürümlerinden biri dolayısıyla hapis cezası veya aynı derecede cezayı gerektiren bir suçtan veya 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’a muhalefetten mahkum olmayan,
e) başkası adına ve namına hareket etmeyen ve
f) ticaret sicil kaydı aslı veya onaylı fotokopisini sunan
kişilere verilir.
2. Basitleştirmelerin usulüne uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere, izin sadece başvuru sahibinin:
a) i) yetkili makamların rejimi gözetim altında tutabilmeleri ve kontrolleri gerçekleştirebilmeleri amacıyla faaliyet gösterdiği amacına uygun tesisinin bulunması ve faaliyet gösterdiği tesisinde kayıtlarının düzenli tutulması ve
ii) bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı takvim yılı içinde en az 500 ortak transit beyannamesi kapsamı ve her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle gümrük vergileri ile (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) diğer yükler toplamı asgari 5 trilyon Türk Lirası Tutarında olmak üzere eşya transit etmesi veya
iii) bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı takvim yılı içinde en az 1.000 transit beyannamesi (TIR Karnesi dahil) eşya transit etmesi ve
b) kayıtlarını yetkili makamların etkili kontroller gerçekleştirmesine olanak sağlayacak şekilde tutması
halinde verilir.
Başvurunun İçeriği
Madde 35- 1. Bundan sonra “başvuru” olarak anılacak olan, basitleştirmelerin kullanılmasına yönelik izin başvurusu, talep edilen basitleştirme belirtilerek, yazılı olarak yapılır. Tarih yazılır ve imzalanır.
2. Başvuru, izin makamının basitleştirmeleri kullanma izni verme koşullarının yerine getirildiğini kontrol etmesine olanak verecek her türlü bilgiyi içermelidir. Bu amaçla, özellikle bulunduğu yer, kayıtlarını tutma şekli, transit rejiminin kullanılma sıklığı ve yükümlülüklerin ne ölçüde yerine getirilebileceğinin belirlenmesi için gerekli diğer bilgiler başvuruda yer almalıdır.
Başvuranın Sorumluluğu
Madde 36- Basitleştirmeler için başvuruda bulunan kişiler, yürürlükte bulunan mevzuat kapsamında ve cezai hükümlerin uygulanması saklı kalmak üzere:
a) verilen bilgilerin doğruluğundan ve
b) ekli belgelerin gerçekliğinden
sorumludur.
Başvuruya İlişkin İşlemler
Madde 37- 1. Başvuru, izin makamına yapılır.
2. İznin verilmesi ve başvurunun reddedilmesi, yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılır.
3. Başvurunun reddedilmesine ilişkin kararlar, yazılı olur ve red gerekçelerini içerir.
İznin İçeriği
Madde 38- 1. İznin tarihli ve imzalı aslı ile bir veya birden fazla sureti, izin sahibine verilir.
2. İzin, basitleştirmelerin kullanılmasına ilişkin koşulları belirtir, işlem ve kontrol yöntemlerini içerir. Düzenlenme tarihinden itibaren geçerli olur.
3. 33 üncü maddenin c ve f bendinde belirtilen basitleştirmeler durumunda, hareket idaresi, talep ettiğinde izin sunulur.
İznin İptali ve Düzeltilmesi
Madde 39- 1. İzin sahibi, izin verildikten sonra ortaya çıkan ve iznin devam etmesini veya içeriğini etkileyebilecek her türlü unsuru izin makamına bildirir.
2. İzin makamı:
a) verilmesi için belirtilen bir veya birden fazla koşulun yerine getirilmemiş veya getirilmiyor olması veya
b) iznin verilmesinden sonra ortaya çıkan bir unsurun, iznin devam etmesini veya içeriğini etkilemesi
halinde izin belgesini iptal eder veya düzeltir.
3. İzin makamı, izin sahibinin, izin kapsamında öngörülen bir yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, izin belgesini iptal eder veya düzeltir.
4. İzni düzelten veya iptal eden herhangi bir karar, gerekçeli olur ve izin sahibine bildirilir.
5. İznin iptali veya düzeltilmesi, bildirim tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Bununla birlikte, izin sahibinin meşru çıkarlarının gerektirdiği durumlarda, izin makamı, iptal veya düzeltmenin yürürlüğe giriş tarihini erteleyebilir. Bu durumda, kararın yürürlüğe gireceği tarih belirtilir.
İKİNCİ AYIRIM
Kapsamlı Teminat ve Teminattan Vazgeçme
Başvurunun İçeriği ve Koşulları
Madde 40- 1. 34 ve 35 inci maddelere ek olarak, kapsamlı teminat kullanma izni için başvuran asıl sorumlu, ticari faaliyette bulunan gerçek kişi veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre şirket statüsünü haiz tüzel kişi olmak koşuluyla:
a) Hesaplanmış referans tutarı veya referans tutarın hesaplanması için, en az bir hafta içinde gerçekleştirilecek transit işlemi adedi ve her ortak transit işlemi kapsamında taşınacak eşyanın türü, ağırlığı ve kıymeti,
b) Ek 1 eşyası için kapsamlı teminatın kullanılmasını düzenleyen koşullara uyulmasını kontrol ve teminat tutarında indirim yapılmasından önceki kontroller için 20 no.lu ekte yer alan koşullar ve
c) Talep edilen TC 31 – Kapsamlı Teminat Sertifikası veya TC 33 – Teminattan Vazgeçme Sertifikası adedi
bilgi ve belgelerini sağlar.
2. İzin başvurusu örneği, 22 no.lu ekte yer almaktadır.
Referans Tutar
Madde 41- 1.Referans tutar, asıl sorumlunun en az bir hafta süresince ortak transit rejimine tabi tutacağı eşya ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin toplam tutarına eşit olur.
Referans tutarın hesaplanması için dikkate alınacak dönem, asıl sorumlunun olağan transit işlemlerini göstermelidir. Referans tutar, yoğun dönemlerdeki eşya taşımacılığını da kapsamalıdır.
Teminat idaresi, referans tutarı, asıl sorumlu ile işbirliği içinde belirler.
Bu çerçevede asıl sorumlu:
a) ticari belgeleri, muhasebe kayıtları ve diğer belgelerle kanıtlayacağı geçmişte taşıdığı eşyaya ilişkin bilgileri ve
b) ticari belgeleri, muhasebe kayıtları ve diğer belgelerle kanıtlayacağı gelecekte ortak transit kapsamında taşımayı tasarladığı eşyaya ilişkin bilgileri
sunar.
Teminat idaresi, bu bilgilerin ışığında referans tutarı:
a) aynı tür eşyanın ithal edilerek yurtiçi kullanıma girmiş olması durumunda uygulanabilir ithalat vergileri dahil en yüksek vergi ve yük oranını,
b) transit süresindeki değişimleri ve
c) transit işlemlerinin dönemsel dalgalanmalarını
dikkate alarak belirler.
Birden fazla eşya türü için yapılan başvurularda, en az bir hafta süresince ortak transit rejimine tabi tutacağı her bir eşya için uygulanabilir ithalat vergileri dahil en yüksek vergi ve yük oranı için hesaplanacak referans tutarlarının toplamı esas alınır.
2. İzin makamı, özellikle hareket idaresi veya idarelerinden sağlanan bilgiler ışığında referans tutarı yıllık olarak gözden geçirir ve gerekirse ayarlar.
3. Asıl sorumlu, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçmeyi referans tutara kadar kullanabilir.
Referans tutarın aşılıp aşılmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan hesaplamada, her bir transit işlemi için ortaya çıkabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarı dikkate alınır. Gerekli bilgilerin bulunmaması durumunda ise, hareket idaresi tarafından bilinen diğer bilgilerle farklı bir rakama ulaşılmadığı sürece, her bir transit işlemi için ortaya çıkabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarının 7.000 EUR olduğu varsayılır.
Asıl sorumlu, henüz sonlandırılmamış ortak transit işlemleri kapsamındaki eşya ile ilgili olarak doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin toplam tutarının referans tutarı aşmamasını sağlar. Asıl sorumlu, bu tutarın referans tutarı aşacak olması durumunda, teminat idaresine bilgi verir.
Asıl sorumlu, kayıtlarının referans tutarın aşıldığını göstermesi durumunda, bu teminatı kullanarak başka transit işlemi başlatamaz. Bu durumda asıl sorumlu başka bir teminat kullanabilir veya referans tutarının yeniden hesaplanması amacıyla bu tutarın ne kadar aşıldığı veya aşılacağını izin makamına bildirir.
Asıl sorumlu, her bir işlem için en azından:
a) transit işleminin başlatılma tarihi ve transit beyannamesinin tescil tarihi,
b) hareket ve varış idarelerinin adı,
c) eşyanın tanımı (AS kodunun en az 6 rakamı),
d) brüt ağırlık ve
e) gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarı
ile ilgili bilgileri kolayca okunabilir bir çizelge haline getirerek referans tutarı izler.
Asıl sorumlu, talep edildiğinde kontrol amacıyla sunmak üzere, önceki yılın transit beyannamelerinin fotokopilerini ve hareket idaresinin sonlandırılmayan transit işlemleri ile ilgili bildirimlerini ve bu işlemlerle ilgili diğer belgeleri saklar.
Asıl sorumlu, transit işlemi sonlandırıldığında bu transit işlemi ile ilgili gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarını serbest bırakır. Bu amaçla varış idaresine alternatif kanıt olarak onaylanmak üzere transit beyannamesinin B nüshasının bir fotokopisini sunabilir.
Kapsamlı Teminat Tutarı ve Teminattan Vazgeçme
Madde 42- 1. Kapsamlı teminat tutarı, 41 inci maddede belirtilen referans tutara eşit olur.
2. İzin makamı, mali yapılarının sağlam olduğunu gösteren kanıtı sunan ve 3 ile 4 üncü fıkralarda tanımlanan güvenilirlik standartlarını karşılayan kişilere, indirilmiş tutarda kapsamlı teminat kullanma veya teminattan vazgeçme için izin verebilir.
Asıl sorumlunun mali yapısına ilişkin kontrol, gelecekteki faaliyetlerini tehlikeye sokacak veya bu faaliyetlere zarar verecek mali güçlük içinde olup olmadığını ortaya koymalıdır. Bu çerçevede sağlam mali yapının tespitinde:
a) izin makamınca ödenmemiş her hangi bir gümrük vergileri, ceza ve usulsüzlük cezası bulunmadığının belirlenmesi,
b) Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız denetim yetkisi verilen bağımsız denetçi tarafından firmanın son üç yılı esas alınmak üzere mali tabloları incelenerek Sermaye Piyasası Kurulu’nun belirlediği Denetim İlke ve Kuralları ile Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine göre hazırlanan ve firmanın mali yapısının sağlam olduğunu gösteren rapor ve
c) başvuru sahibinin ödenmemiş her hangi bir vergi, ceza ve gecikme faizinin bulunmadığına ve 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca takibata uğramadığına ilişkin vergi dairelerinden alacağı belge
dikkate alınır.
3. Kapsamlı teminat tutarı:
a) Asıl sorumlunun yeterli ortak transit rejimi deneyimi bulunduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 50’sine ve
b)asıl sorumlunun yeterli ortak transit rejimi deneyimi bulunduğunu ve yetkili makamlarla çok yakın işbirliği yaptığını kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 30’una
indirilebilir.
4. Teminattan vazgeçme, asıl sorumlunun yeterli ortak transit rejimi deneyimi bulunduğunu, yetkili makamlarla çok yakın işbirliği yaptığını, taşıma işlemlerini yönetim altında bulundurduğunu ve yükümlülüklerini karşılayacak yeterli mali kaynağa sahip olduğunu kanıtlaması durumunda tanınabilir. Asıl sorumlunun yükümlülüklerini karşılayacak yeterli mali kaynağa sahip olması, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız denetim yetkisi verilen bağımsız denetçi tarafından firmanın son üç yılı esas alınmak üzere mali tabloları incelenerek Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen Denetim İlke ve Kuralları ile Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine göre hazırlanan ve ve referans tutarın beş katını karşılayacak kadar öz sermayesinin bulunduğunu gösteren rapor ile kanıtlanır.
(Ek: RG-31/10/2003-25275) Teminattan vazgeçme, referans tutarın % 10’u ile sınırlı olmak üzere uygulanır.
5. 3 ve 4 üncü fıkralar çerçevesinde, 20 no.lu ekin hükümleri dikkate alınır.
Yüksek Risk İçeren Eşya için Özel Hükümler
Madde 43- 1. Ek 1 eşyası için kapsamlı teminat vermeye izin alabilmek için, asıl sorumlu, 34 ve 40 ıncı maddelerdeki koşulları karşıladığını kanıtlamasının yanısıra 42 nci maddenin 2 nci fıkrası kapsamında sağlam mali yapısı olduğunu, yeterli ortak transit rejimi deneyimi bulunduğunu ve ayrıca yetkili makamlarla çok yakın işbirliği yaptığını veya taşıma işlemlerini yönetim altında bulundurduğunu kanıtlamalıdır.
2. Bu tür eşya söz konusu olduğunda, kapsamlı teminat tutarı:
a) asıl sorumlunun yetkili makamlarla çok yakın işbirliği yaptığını ve taşıma işlemlerini yönetim altında bulundurduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın %50’sine ve
b) yetkili makamlarla çok yakın işbirliği yaptığını, taşıma işlemlerini yönetim altında bulundurduğunu ve 42 nci maddenin 4 üncü fıkrası kapsamında yeterli mali kaynağa sahip olduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın %30’una
indirilebilir.
3. 1 ve 2 nci fıkralar çerçevesinde, 20 no.lu ekin hükümleri dikkate alınır.
4. Yukarıdaki fıkralar, aynı kapsamlı teminat sertifikası kapsamında Ek 1 eşyası ile bu Ek’te yer almayan eşya için kapsamlı teminat kullanılması durumunda da uygulanır.
5. 1 no.lu ekte yer alan eşyayı içeren ortak transit işlemleri için teminattan vazgeçme kullanılmasına izin verilmez.
6. Kapsamlı teminat ve teminat tutarında indirimin kullanılmasına yönelik izni düzenleyen ilkeler dikkate alınarak, özel hallerde, indirilmiş tutarda kapsamlı teminat kullanılması, geçici olarak yasaklanabilir.
7. Teminat tutarının indirilmesini düzenleyen ilkeler dikkate alınarak, kapsamlı teminatın kullanılması, bu teminat kullanılarak büyük ölçekli kaçakçılığa konu olduğu belirlenmiş 1 no.lu ekte yer alan eşya türleri için geçici olarak yasaklanabilir.
8. 6 ve 7 nci fıkraların uygulanmasına ilişkin kurallar, 21 no.lu ekte yer almaktadır.
Kapsamlı Teminat Belgesi
Madde 44- 1. Kapsamlı teminat, kefil tarafından verilir.
2. Kapsamlı teminat belgesi, 27 no.lu ekte yer alan örneğe uygun banka teminat mektubu olur.
Kapsamlı Teminat Sertifikası ve Teminattan Vazgeçme Sertifikası
Madde 45- 1. İzni esas almak üzere, teminat idaresi, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme kanıtı olarak kullanılmak üzere 30 no.lu eke uygun olarak düzenlenmiş, bundan sonra “sertifika” olarak anılacak olan, asıl sorumlunun talebi doğrultusunda, bir veya birden fazla kapsamlı teminat sertifikası (Ek 28) veya teminattan vazgeçme sertifikasını (Ek 29) asıl sorumluya verir.
2. Bu sertifikalar, hareket idaresine sunulur. Sertifika bilgileri, transit beyannamesinde yer almalıdır.
Bununla birlikte, teminat verilerinin, teminat idaresi ve hareket idaresi arasında bilgi teknolojisi ve bilgisayar ağları kullanılarak değişimi durumunda, sertifikalar, hareket idaresine sunulmaz.
3. Sertifikanın geçerlilik süresi, iki yılı aşamaz. Bununla birlikte, bu süre, teminat idaresi tarafından iki yılı aşmayan bir süre için bir kez uzatılabilir.
İptal ve Fesih
Madde 46- 1. 32 nci maddenin 1 ve 2 nci fıkrasının ilk bendi, gerekli değişiklikler yapılarak, kapsamlı teminatın iptal ve feshine de uygulanır.
2. Kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçmenin kullanılmasına ilişkin iznin, izin makamı tarafından iptalinin yürürlüğe girdiği, kefilin teminatının teminat idaresi tarafından iptalinin yürürlüğe girdiği veya kefilin teminatını feshinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren eşyayı ortak transit rejimine tabi tutmak için daha önce düzenlenmiş sertifikalar kullanılamaz. Asıl sorumlu, bu sertifikaları teminat idaresine gecikmeksizin iade eder.
3. Kapsamlı teminat belgesinin iptali veya feshi durumunda, yeni bir kapsamlı teminat belgesinin teminat idaresine verilmemesi, kapsamlı teminat kullanılmasına ilişkin iznin iptalini gerektirir.
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Özel Yükleme Listeleri
Özel Yükleme Listeleri Kullanma İzni
Madde 47- 1.İzin makamı, asıl sorumluların 12 no.lu ekin gereklerine tümüyle uymayan yükleme listelerini kullanmalarına izin verebilir. Bu izin kapsamında kullanılacak yükleme listelerinin:
a) kayıtlarını tutmak için bütünleşik elektronik veya otomatik veri işleme sistemi kullanan firmalar tarafından düzenlenmeleri,
b) yetkili makamlar tarafından zorlanmadan kullanılabilecek şekilde tasarlanmaları ve doldurulmaları ve
c) her kalem için 9 no.lu ek kapsamında gerekli bilgileri içermeleri
gerekir.
2. Kayıtlarını tutmak için bütünleşik elektronik veya otomatik veri işleme sistemi kullanmayan firmalar tarafından düzenlenmeleri halinde dahi sevk/ihraç işlemlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla düzenlenmiş olan tanımlayıcı listelerin, 1 inci fıkra kapsamındaki yükleme listeleri olarak kullanılmasına izin verilebilir.
3. Kayıtlarını tutmak için bütünleşik elektronik veya otomatik veri işleme sistemi kullanan ve 1 ve 2 nci fıkralar kapsamında özel tipte yükleme listesi kullanmasına izin verilmiş firmalara, bilgisayar programlarının bu kolaylığı gerektirmesi halinde, bu listeleri sadece bir tür eşyayı içeren ortak transit işlemleri için de kullanma izni verilebilir.
DÖRDÜNCÜ AYIRIM
Özel Tipte Mühürlerin Kullanılması
Özel Tipte Mühür Kullanma İzni
Madde 48- 1. İzin makamı, mühürlerin 13 no.lu ekte belirtilen özelliklere uygun olduğunu onaylaması koşuluyla, asıl sorumlunun taşıma aracı veya kaplarda özel tipte mühür kullanmasına izin verebilir.
2. Özel tipte mühür kullanmasına izin verilmesi halinde, asıl sorumlu, transit beyannamesinin “D. Hareket Gümrük İdaresi Kontrolü” kutusundaki “takılan mühürler” başlığının karşısına takılan mühürlerin kimliği, tipi ve adedini yazar.
Asıl sorumlu, mührü eşyanın serbest bırakılmasından önce takar.
BEŞİNCİ AYIRIM
İzinli Gönderici Statüsü
İzinli Gönderici
Madde 49- Veri işleme tekniği kullanarak transit beyanı sunan ve ilgili hareket idaresi ile iletişim kuran kişilere, eşyayı hareket idaresine sunmaksızın ortak transit işlemleri gerçekleştirmek üzere izinli gönderici statüsü verilebilir.
Bu basitleştirme, sadece kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izni verilen kişilere tanınır.
Başvurunun İçeriği
Madde 50- Başvuruda:
a) haftalık sevkıyat adedi,
b) kullanılacak taşımacılık şekli ve
c) eşyanın tabi tutulduğu önceki gümrük rejimi
ile ilgili bilgiler ve
d) değişiklikler dahil şirket sözleşmesinin onaylı fotokopisi ve
e) varsa ekonomik etkili gümrük rejimleri ile ilgili izin nüshası
yer alır.
İznin İçeriği
Madde 51- İzinde özellikle:
a) başlatılacak ortak transit işlemlerinden sorumlu olacak hareket idare(ler)i,
b) transit beyanı sunulması ile birlikte hareket idaresinin nasıl bilgilendirileceği ve eşyanın serbest bırakılmasından önce hareket idaresinin gerekli görmesi halinde, ne zamana kadar kontrolleri gerçekleştireceği,
c) yetkili makamların, taşıma aracı veya kap veya kapların, 13 no.lu ekte belirtilen özelliklere uygun olduğu yetkili makamlarca onaylanmış ve izinli gönderici tarafından takılmış özel mühürle taşınmasını öngörebileceği durumda, alınacak ayniyet önlemleri ve
d) yasaklanmış eşya türleri veya hareketleri
belirtilir.
Önceden Onay ve Hareketteki İşlemler
Madde 52- 1.İzin, transit beyannamesi formlarının “C. Hareket Gümrük İdaresi” kutusunun 15 no.lu ekteki örneğe uygun olan ve yetkili makamlar tarafından uygun bulunan özel metal bir mühür ile izinli gönderici tarafından mühürlenmesini öngörebilir.
İzinli gönderici tarafından bu kutu doldurulur ve bilgisayar sistemi tarafından transit beyannamesine tarih ve tescil numarası verilir.
2. İzin makamı, tanıtma aracı olarak ayırt edici bir işaret taşıyan formların kullanılmasını öngörebilir.
Mühür için Güvenlik Önlemleri
Madde 53- 1. İzinli gönderici, özel mührün korunmasına yönelik gerekli tüm önlemleri alır.
İzinli gönderici, bu amaçla aldığı güvenlik önlemlerini hareket idaresine bildirir.
Hareket idaresi, izinli göndericinin özel mührün korunması için gerekli önlemleri alıp almadığını belirlemek amacıyla sonradan kontrol gerçekleştirebilir.
2. Özel mührün herhangi bir kişi tarafından kötüye kullanılması durumunda, izinli gönderici, 1 inci fıkra kapsamında kendisinden istenilen önlemleri aldığı konusunda izin makamını ikna edemediği sürece, her türlü cezai takibat saklı kalmak üzere, bu özel mühür kapsamında taşınan eşya için ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yüklerin ödenmesinden sorumlu olur.
Beyanın Sunulması ve Beyannameye Yazılacak Bilgiler
Madde 54- 1. İzinli gönderici, transit beyanını yetkili makamların veri işleme sistemine girerek, eşyanın serbest bırakılmasından önce sunar.
2. İzinli gönderici, hareket idaresinin eşyanın serbest bırakılmasından önce kontrol etmemesi durumunda, eşyanın sevkinden önce transit beyannamesinin “D. Hareket Gümrük İdaresi Kontrolü” kutusuna 94 üncü maddeye göre belirlenen ve eşyanın varış idaresine sunulması için öngörülen süre sınırını, uygulanan ayniyet önlemlerine ilişkin bilgileri ve “İzinli gönderici” deyimini yazar.
3. Hareket idaresi, eşyanın serbest bırakılmasından önce 95 inci madde çerçevesinde kontrol yapması durumunda, sonucu transit beyannamesinin “D. Hareket Gümrük İdaresi Kontrolü” kutusuna kaydeder.
4. İzinli gönderici, sevkıyatı takiben A nüshasının fotokopisini izinde belirtilen süre sınırı içinde hareket idaresine gönderir. İzin makamı, izinde, A nüshasının fotokopisini hareket idaresine transit beyannamesine ilişkin işlemler tamamlanır tamamlanmaz gönderilmesini öngörebilir. A ve B nüshaları, eşyaya refakat eder.
İmzadan Vazgeçme
Madde 55- 1. İzinli göndericinin, bütünleşik elektronik veya otomatik veri işleme sistemi ile düzenlenen ve 15 no.lu ekte belirtilen özel mühür taşıyan transit beyannamesinin 50 no’lu kutusunu imzalamamasına izin verilebilir. Bu vazgeçme, izinli göndericinin, izin makamına özel mühür bulunan transit beyannameleri kapsamında gerçekleştirilen tüm transit işlemleri için asıl sorumlu olduğunu bildiren bir yazılı taahhüdü önceden vermesi koşuluna bağlıdır.
2. Bu izin durumunda, izinli gönderici, düzenlediği transit beyannamesinin 50 no’lu kutusuna “İmzadan vazgeçme” deyimini yazar.
NCTS’de İzinli Göndericiler
Madde 56- Transit beyanı NCTS’de yer alan hareket idarelerine sunulduğunda, izin, diğerlerinin yanısıra, hareket idaresinin gerektiğinde eşyanın serbest bırakılmasından önce kontrolleri (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) gerçekleştirebilmesi için izinli göndericinin sunulan transit beyanı konusunda bilgi vereceği süre sınırını da gösterir.
ALTINCI AYIRIM
İzinli Alıcı Statüsü
İzinli Alıcı
Madde 57- 1. Ortak transit rejimine tabi eşyayı ve transit beyannamesinin A ve B nüshalarını varış idaresine sunmaksızın eşyayı tesislerinde veya belirlenmiş bir başka yerde teslim almayı isteyen kişilere izinli alıcı statüsü verilebilir.
2. Ayniyet önlemlerine tam uyularak, sevkıyata refakat eden transit beyannamesinin A ve B nüshaları ile birlikte eşya tam ve sağlam olarak öngörülen sürede izinli alıcıya izinde belirlenmiş tesislerinde veya yerde teslim edildiğinde, asıl sorumlu, 17 nci maddenin 1 inci fıkrasının a bendi kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmiş olur ve ortak transit rejiminin sona erdiği kabul edilir.
3. 2 nci fıkraya uygun olarak teslim edilen her bir sevkıyat ile ilgili olarak taşıyıcının talebi üzerine, izinli alıcı, 115 inci maddede öngörülen alındıyı düzenler.
Başvurunun İçeriği
Madde 58- Başvuruda:
a) haftalık alınan sevkıyat adedi,
b) eşya türü,
c) kullanılacak taşımacılık şekli ve
d) eşyanın tabi tutulacağı sonraki gümrük rejimi
ile ilgili bilgiler ve
e) değişiklikler dahil şirket sözleşmesinin onaylı fotokopisi ve
f) varsa ekonomik etkili gümrük rejimleri ile ilgili izin nüshası
yer alır.
İznin İçeriği
Madde 59- 1. İzinde özellikle:
a) izinli alıcı tarafından teslim alınan eşyadan sorumlu varış idare(ler)i,
b) varış idaresinin, eşyanın varması üzerine gerekli her kontrolü gerçekleştirebilmesi için izinli alıcının eşyanın varışını bu idareye nasıl ve ne zamana kadar bildireceği ve
c) yasaklanmış eşya türleri veya hareketleri
belirtilir.
2. İzin makamı, izinde, izinli alıcının teslim alınan eşya ile ilgili bir tasarrufta bulunabilmesinden önce varış idaresinin bir işleminin gerekli olup olmadığını belirler.
Yükümlülükler
Madde 60- 1.Eşya, izinli alıcının izinde belirtilen tesislerine veya yerlere geldiğinde, bekleme süresi sonuna kadar varış idaresinin eşyayı kontrol etmemesi durumunda izinli alıcı:
a) izinde belirtilen usule uygun olarak her türlü fazlalık, noksanlık veya değiştirmeler veya kırılmış mühürler gibi diğer usulsüzlükleri derhal varış idaresine bildirir ve
b) bir veri işleme tekniği kullanılarak iletişim kurulması hariç olmak üzere, 113 üncü maddeyi dikkate alarak, varış tarihini, transit beyannamesinin A ve B nüshalarına ilişkin bilgileri ve takılı her mührün durumunu bu nüshaların “I” kutusunun ilk kısmında belirtir ve transit beyannamesinin A ve B nüshalarını ve sökülen mühürleri gecikmeksizin varış idaresine gönderir.
2. Varış idaresi, transit beyannamesinin belirtilen nüshalarının “I” kutusunun ikinci kısmında 113 üncü maddede öngörülen kayıtları yapar ve B nüshasını 119 uncu maddeye uygun olarak hareket idaresine gönderir.
NCTS’de İzinli Alıcılar
Madde 61- 1. Varış idaresinin NCTS’de yer alması durumunda, 34 üncü maddede yer alan koşullara uyulmasının yanı sıra yetkili makamlarla iletişim amacıyla veri işleme tekniği kullanan kişilere izinli alıcı statüsü verilebilir.
2. İzinli alıcı, varış idaresine eşyanın varışını boşaltmadan önce bildirir.
3. İzinde, 117 nci madde çerçevesinde izinli alıcının varış idaresinden “beklenen varış kaydı” verisini nasıl ve ne zaman alacağı gösterilir.
YEDİNCİ AYIRIM
Eşyanın Demiryolu ile Taşınması için Basitleştirilmiş Usul
BİRİNCİ ALT AYIRIM
GENEL HÜKÜMLER
İşbirliği Düzenlemelerinin Kapsamı
Madde 62- 1. 33 üncü maddenin f bendinin (i) alt bendinde belirtilen basitleştirilmiş usule uygun olarak CIM taşıma belgesi kapsamında ortak transit işlemleri gerçekleştirme izni, işbirliği düzenlemeleri kapsamında çalışan demiryolu işletmesine verilebilir.
2. Demiryolu işletmesinin Uluslararası Demiryolları Birliği’nin uluslararası eşya ve ekspres koli işlemlerine uygulanan muhasebe kurallarını öngören 304V bildirisine (UIC 304V bildirisi) uygun olarak:
– her sevkıyat için ayrı maliyet hesapları oluşturma,
– gerektiğinde eşya veya CIM taşıma belgeleri için araştırma yapma,
gibi amaçlar için diğer demiryolu işletmeleri ile işbirliği yapması durumunda işbirliği düzenlemeleri kapsamında çalıştığı kabul edilir.
3. Basitleştirilmiş usul, CIM taşıma belgesi kapsamındaki demiryolu işlemlerinin dışındaki taşıma işlemlerine de uygulanır.
Düzenlemelerin Kullanılmasına İzin Verme
Madde 63- Basitleştirilmiş usul tanınmış bir kişiye, sadece bu kişinin:
a) Türkiye’de demiryolu ile eşya taşıma izni bulunması,
b) 62 nci maddenin 2 nci fıkrasındaki koşullara uyması ve
c) başvurusunda:
– yetkili makamların önceden mutabakatı olmaksızın CIM taşıma belgesi modelini değiştirmemeyi,
– basitleştirilmiş usul kapsamında başlatılan her işlemden önce, işbirliği düzenlemeleri kullanmaya izinli demiryolu işletmeleri ile gerçekleştirilmesini sağlamayı ve
– taşıma işlemini, yetkili makamlara bildirmeksizin, basitleştirilmiş usul kapsamında taşınan eşya için işbirliği düzenlemeleri kullanmaya izinli olmayan demiryolu işletmesine devretmemeyi
üstlenmesi
durumunda, işbirliği düzenlemelerini kullanmasına izin verilebilir.
İKİNCİ ALT AYIRIM
BASİTLEŞTİRİLMİŞ USULÜN İŞLEYİŞİ
CIM Taşıma Belgesinin Hukuki Geçerliliği
Madde 64- Basitleştirilmiş usul çerçevesinde, COTIF Sözleşmesi Ek B’de belirtilen CIM taşıma belgesi, ortak transit beyannamesine eşdeğer kabul edilir.
Asıl Sorumlu
Madde 65- 1. Taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesi’nde başlaması durumunda, eşyayı, ortak transit beyannamesi olarak kullanılan CIM taşıma belgesi kapsamında taşıma amacıyla kabul eden izinli demiryolu işletmesi, bu işlem için asıl sorumlu olur.
2. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında CIM taşıma belgesi kapsamında taşıma amacıyla kabul edilen eşya, Türkiye Gümrük Bölgesi’ne girdiğinde, eşya, bir başka gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma girmedikçe, Türkiye Gümrük Bölgesi’nde eşyayı taşıyan izinli demiryolu işletmesi, transit işlemi için asıl sorumlu olur.
3. 1 ve 2 nci fıkralarda belirtilen durumlarda, asıl sorumlu, 76 ncı maddenin 4 üncü fıkrasına uygun olarak, CIM taşıma belgesinde hareket tarihini gösteren numaratör ve mührünü basar.
Muhasebe Merkezinde Kayıtların Kontrol Edilmesi
Madde 66- 1. Demiryolu işletmesi, kendi muhasebe merkez(ler)inde tutulan kayıtları, kontrollerin burada gerçekleştirilebilmesi amacıyla izin makamının kullanımına sunar.
2. Kayıtlar, diğerlerinin yanı sıra:
a) demiryolu işletmesinin basitleştirilmiş usul kapsamında hareket istasyonundan varış istasyonuna taşıdığı tüm eşya için CIM taşıma belgelerinin 2 ve 5 no’lu yapraklarını,
b) 304V sayılı UIC bildirisine uygun olarak sevkıyat başına düşen maliyet payını ve
c) 304V sayılı UIC bildirisine uygun olarak demiryolu işletmesinin taşıdığı eşya ile ilgili diğer demiryolu işletmelerine gönderilen veya bunlardan alınan usulsüzlük bildirimlerini
içerir.
3. Muhasebe merkezinde, CIM taşıma belgelerinin 2 ve 5 no’lu yaprakları, izin makamı tarafından belirlenen koşullar kapsamında izin makamının kullanımına sunulur.
4. İzin makamı, 2 nci fıkranın c bendinde belirtilen tüm bildirimleri kontrol eder.
5. İzin makamı, basitleştirilmiş usul dışında transit rejimi veya transit rejimi dışında bir rejim kapsamında gerçekleştirilen taşıma işlemlerini kapsayan CIM taşıma belgelerini de kontrol edebilir.
Etiket
Madde 67- 1. Demiryolu işletmesi, basitleştirilmiş usul kapsamında taşınacak eşyanın, 16 no.lu ekte gösterilen örnek piktogramı taşıyan etiketlerle tanınmasını sağlar.
2. Bu etiketler, CIM taşıma belgesine ve tam yüklü olması durumunda ilgili demiryolu vagonuna veya diğer durumlarda kap veya kaplara yapıştırılır.
3. Bu piktogramı yeşil renkte basan bir mühür, ilk fıkrada belirtilen etiketin yerine kullanılabilir.
Taşıma Sözleşmelerinin Değiştirilmesi
Madde 68- 1. Taşıma sözleşmesinde değişiklik yapılarak:
– Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sona erecek olan bir taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesi içinde sona ermesi veya
– Türkiye Gümrük Bölgesi içinde sona erecek olan bir taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sona ermesi
durumunda, demiryolu işletmesi, hareket idaresinin önceden izni olmadan değişiklik yapılmış sözleşmeyi uygulayamaz.
2. Diğer durumlarda, demiryolu işletmesi, değişiklik yapılmış sözleşmeyi uygulayabilir. İzin makamı, aksine karar vermedikçe, demiryolu işletmesi, yapılan değişiklikleri hareket idaresine derhal bildirir.
Karışık Sevkıyat
Madde 69- 1. Türkiye Gümrük Bölgesi içinde başlayan ve T1 rejimi kapsamında taşınmakta olan eşya ile T2 rejimi kapsamında taşınmakta olan eşyayı birlikte kapsayan taşıma işlemleri durumunda, sırasıyla “T1”, “T2” veya “T2F” sembollerini taşıyan ayrı yükleme listeleri kullanılır.
2. Basitleştirilmiş usul kapsamında taşınması gereken eşyayı ve bir başka transit rejimi kapsamında taşınması gereken eşyayı kapsayan sevkıyat durumunda, yükleme listelerinin ekli olduğu tek bir CIM taşıma belgesi kullanılabilir.
3. Karışık sevkıyat ile ilgili özel kurallar, 14 no.lu ekte yer almaktadır.
Yükleme Listeleri
Madde 70- Türkiye Gümrük Bölgesi içinde başlayan transit işlemleri durumunda, 8 no.lu ekteki örneğe uygun olarak düzenlenen yükleme listeleri veya 47 nci maddede belirtilen özel yükleme listeleri, CIM taşıma belgesine eklenebilir.
Yükleme listelerinin kullanılması ile ilgili kurallar, 9 no.lu ekte yer almaktadır.
İzinli Gönderici
Madde 71- 1. Altıncı Ayırım’da öngörülen izinli göndericilere ilişkin basitleştirmenin bu Ayırım’da kapsanan basitleştirilmiş usul kapsamında sevk edilecek eşyaya uygulanması halinde:
a) 51 inci maddenin b bendi, 54 üncü maddenin 3 ve 4 üncü fıkraları, 52, 53, 55 ve 56 ncı maddeler uygulanmaz.
b) 52 nci maddenin 1 inci fıkrasının ikinci bendi ve 54 üncü maddenin ikinci fıkrası, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanır. Asıl sorumlu, CIM taşıma belgesinin tüm nüshalarının gümrüğün kullanımı için ayrılmış 35 no’lu kutusuna “İzinli gönderici” deyimini yazar.
2. Hareket idaresi, CIM taşıma belgesinin tüm nüshalarının 76 ncı madde kapsamında gerekli kılınan sembolü taşıması için gerekli her türlü önlemi alır.
İzinli Alıcı
Madde 72- 1. Bu Ayırım kapsamındaki basitleştirilmiş usule uygun olarak taşınan eşyanın, bir izinli alıcıya gönderilmesi halinde, demiryolu işletmesi:
– eşyayı ve CIM taşıma belgesinin 1 ve 3 no’lu yaprakları ile birlikte izinli alıcıya teslim eder.
– eşyanın izinli alıcıya teslim edildiğini göstererek, CIM taşıma belgesi bilgilerini varış idaresi tarafından belirlenen şekilde bu idareye gönderir.
2. 1 inci fıkraya tabi olarak, 57 ve 59 uncu maddeler ile 60 ıncı maddenin 1 inci fıkrası, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanır. 60 ıncı maddenin 2 nci fıkrası uygulanmaz.
Demiryolu İşletmesinin Sağlayacağı Bilgiler
Madde 73- 63 üncü madde kapsamında izin verilmiş demiryolu işletmesinin, 62 nci maddenin 2 nci fıkrası kapsamı işbirliği düzenlemeleri kapsamında olmayan ortak transit rejimi kapsamında demiryolu ile eşya taşımayı istemesi halinde, bu işlemlerin başlamasından en az iki ay önce işlemler hakkında izin makamına bilgi verir.
Demiryolu Altyapı Yöneticisinin Sağlayacağı Bilgiler
Madde 74- Demiryolu altyapı yöneticisi, 63 üncü madde kapsamında izin verilmiş demiryolu işletmesi tarafından gerçekleştirilen uluslararası demiryolu yük işlemlerini izin makamına bildirir.
Sağlanacak bilgilerin ayrıntıları, uyulacak süre sınırı ve bu bilgilerin sağlanmasının gerekmediği durumlar, izin makamı tarafından belirlenir.
Diğer Transit Düzenlemelerinin Askıya Alınması
Madde 75- 1. Eşyanın:
– TIR karneleri kapsamında eşyanın uluslararası taşınmasına ilişkin rejim kapsamında (TIR Sözleşmesi),
– ATA karneleri kapsamında (ATA Sözleşmesi) veya
– 19 Haziran 1951 tarihinde Londra’da imzalanan Kuvvetlerin Statüsü’ne ilişkin Kuzey Atlantik Antlaşması Tarafları arasındaki Sözleşme’de öngörülen Form 302 kapsamında
taşınması durumunda, bu düzenlemeler, eşya basitleştirilmiş usul kapsamında taşınması sırasında bu Ayırım’da tanımlanan basitleştirilmiş transit usulüne tabi tutulduğunda, askıya alınır. Ortak transit rejimi, eşya Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk ettiğinde sona erer.
2. 98 inci maddenin 1 inci fıkrası, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanır.
Hareket İdaresindeki İşlemler
Madde 76- 1. CIM taşıma belgesi, basitleştirilmiş usul kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde başlayacak bir taşıma işlemi durumunda hareket idaresine sunulur.
2. Eşyanın ortak transit rejimi kapsamında taşınması halinde, T1 rejimi kapsamında taşındığı kabul edilir ve CIM taşıma belgesine “T1” sembolünün yazılması gerekmez. Bununla birlikte, eşyanın 4 üncü maddenin 3 üncü fıkrasına uygun olarak T2 rejimi kapsamında taşınması halinde, beyan sahibi, CIM taşıma belgesine “T2” veya “T2F” sembolünü yazar.
3. Semboller, 14 no.lu ekte öngörülen kurallara uygun olarak CIM taşıma belgesine yazılır.
70 inci maddede belirtilen karışık sevkıyat durumunda, Ek 14 “Yükleme Listeleri ile ilgili Kurallar” 2(b)’de belirtilen yükleme listeleri ile ilgili bilgiler, bu sembollerin yerini alır.
4. CIM taşıma belgesinin 92 no’lu kutusundaki hareket tarihini gösteren numaratör ve mühür baskısı ile imza, asıl sorumlunun transit beyannamesindeki imzasının yerini alır.
5. 38 inci maddenin 3 üncü fıkrasına istisna olarak, hareket idaresinde iznin sunulması gerekmez.
Eşyanın Tanımı
Madde 77- (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Normal ticari tanım, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan Gümrük Yönetmeliğinin 20 no.lu ekindeki (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) 31 no’lu kutuya ilişkin açıklayıcı notta belirtilen koşullara tabi olarak, CIM taşıma belgesinin eşyanın tanımı için ayrılmış (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) 31 no’lu kutusuna yazılmalıdır.
Eşya Kodu
Madde 78- İlgili eşya kodu, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan 6 no.lu ekteki 33 no’lu kutuya ilişkin açıklayıcı notta belirtilen koşullara tabi olarak, CIM taşıma belgesinin gümrük tarife kodu için ayrılmış 33 no’lu kutusuna yazılmalıdır.
Ayniyet Önlemleri
Madde 79- 1. Vagonlar ve mühürlenmeye uygun diğer taşıma araçlarının kapsadığı ve Türkiye Gümrük Bölgesi’nde yüklenen büyük konteynerler, asıl sorumlu tarafından mühürlenir. Bunun için, asıl sorumlu, 13 no.lu ekte belirtilen özelliklere uygun standart mühür kullanır. Asıl sorumlunun kullandığı mühürde, asıl sorumlu olarak hareket eden demiryolu işletmesinin kod numarası ve adı gösterilmelidir.
Mühürlere ilişkin bilgiler, CIM taşıma belgesine yazılır.
2. 1 inci fıkraya istisna olarak, 1 inci fıkrada belirtilen vagonlar, konteynerler ve diğer taşıma araçları 1 inci fıkrada belirtilen ve göndericinin adını taşıyan tipte mühür kullanılarak izinli gönderici tarafından mühürlenebilir.
Asıl sorumlu, bu şekilde takılan mühürleri kontrol eder.
3. 1 ve 2 nci fıkra hükümlerine istisna olarak, hareket idaresinin mühür takma olanağı saklıdır. Hareket idaresinin mühür takması halinde, hareket idaresi, CIM taşıma belgesinin tüm yapraklarında gümrük kullanımı için ayrılmış 35 no’lu kutusuna bu şekilde takılmış mühürlere ilişkin bilgileri yazar.
Hareket idaresi, asıl sorumlu veya izinli gönderici tarafından takılan mühürleri kontrol edebilir.
4. 1 ve 2 nci fıkralarda öngörülenlerin dışındaki koşullara tabi olarak, taşınan eşyanın, 10 ve 97 nci maddelere uygun olarak ayniyeti tespit edilir. Bu durumlarda, asıl sorumlu, 1 inci fıkrada belirtilen tipte mührü takabilir.
5. 10 uncu maddeye uygun olarak eşyanın mühürleme dışındaki yollarla belirlenmesi halinde, asıl sorumlu, CIM taşıma belgesinin tüm yapraklarında gümrük kullanımı için ayrılmış 35 no’lu kutusuna “vazgeçme” deyimini yazar.
6. Sökülmeleri için özel araçlar gerektiren yüksek güvenlikli mühürlerin bir taşıma aracının mühürlenmesi için kullanılması halinde, asıl sorumlu veya taşıma operatörü, hareket idaresinin istemesi halinde mühürleri söker.
CIM Taşıma Belgesinin Tescil Edilmesi ve Eşyanın Serbest Bırakılması
Madde 80- 1. 91 ve 92 nci maddelere istisna olarak, hareket idaresi tarafından CIM taşıma belgesinin tescili yapılmaz.
2. CIM taşıma belgesi, demiryolu işletmesi tarafından tescil edilir ve eşya, serbest bırakılır.
3. Hareket idaresi, bu idare ve hareket istasyonu arasında herhangi bir eşya taşımasının gümrük gözetiminde gerçekleştirilmesini sağlar.
Varıştaki İşlemler
Madde 81- 1. 76 ncı maddenin 2 nci fıkrası kapsamı taşıma işlemleri için, varış istasyonundan sorumlu gümrük idaresi, varış idaresi olarak hareket eder. Bununla birlikte, eşyanın bir ara istasyonda serbest dolaşım için serbest bırakılması veya bir başka rejime tabi tutulması halinde, bu istasyondan sorumlu gümrük idaresi ve eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk etmesi halinde, bu sınır istasyonundan sorumlu gümrük idaresi, varış idaresi olarak hareket eder.
2. Demiryolu işletmesi, varış idaresine CIM taşıma belgesinin 2 ve 3 no’lu yapraklarını gönderir.
3. Varış idaresi, 2 no’lu yaprağın ön yüzünü onaylar, tescil numarasını yazar ve demiryolu işletmesine belgeyi derhal iade eder.
Varış idaresi 3 no’lu yaprağı saklar.
4. Varış idaresi, mühürleri kontrol eder. Varış idaresi, demiryolu işletmesine bu kontrolü yapması ve mühürleri sökmesi iznini verebilir. Eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk etmesi halinde, demiryolu işletmesi, takılan mühürlerin sağlam olup olmadığını kontrol eder. Mühürler sağlam değilse, varış idaresine bildirir. İlgili taşıma aracı, bu idarenin izni olmadan Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk edemez.
5. Muhtelif uluslararası istasyonlarda eşya alınması durumunda, eşyanın statüsü, 14 no.lu eke uygun olarak CIM taşıma belgesine yazılan sembolle gösterilir.
6. 116 ncı maddeye istisna olarak, ortak transit rejimi, eşya Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk ettiğinde sona erer.
7. Demiryolu işletmesi, üçüncü ülke demiryolu işletmesine eşya ve ilgili CIM taşıma belgesini eşyanın bu toprağı fiilen terk etmesinden önce teslim ederse, bu işletme, eşya Türkiye Gümrük Bölgesi’ni fiilen terk edene kadar, eşyadan sorumlu olur.
Uygulanmayan Ve Gerekli Değişiklikler Yapılarak Uygulanan Hükümler
Madde 82- 1. Aşağıdaki hükümler, basitleştirilmiş usul kapsamında eşya taşınmasına uygulanmaz: Madde 12-14, Madde 20, Madde 23-25, Madde 28-32, Madde 41-46, Madde 48 fıkra 2, Madde 61, Madde 83-85, Madde 88-90, Madde 94, Madde 96, Madde 97 fıkra 7, Madde 99 fıkra 1 ve 3, Madde 100-102, Madde 104-105, Madde 109, Madde 111-112, Madde 113 fıkra 2, 3, 6 ve 7, Madde 114, Madde 117-119, Madde 121-122.
2. Aşağıdaki hükümler, basitleştirilmiş usul kapsamında eşya taşınmasına gerekli değişiklikler yapılarak uygulanır: Madde 47, Madde 48 fıkra 1, Madde 113 fıkra 1 ve Madde 115.
SEKİZİNCİ AYIRIM
Havayolu ile Taşıma için Basitleştirilmiş Usuller
Basitleştirilmiş Usul – Düzey 1
Madde 83- 1. Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi EK 9’un Ek 3’ündeki örneğin özüne uyması durumunda, havayolu şirketinin, transit beyannamesi olarak eşya manifestosunu kullanmasına izin verilebilir.
Ortak transit işlemleri için izin başvurusunda ve izinde, manifesto formu ve hareket ve varış havalimanları yer alır.
2. Taşıma işleminin, T1 rejimi kapsamında taşınması gereken eşya ve T2 rejimi kapsamında taşınması gereken eşyayı kapsaması durumunda, bunlar ayrı manifestolarda belirtilir.
3. Her manifestoda, havayolu şirketi tarafından:
– eşyanın T1 rejimi kapsamında taşınması durumunda, ‘T1’ sembolü veya
– eşyanın T2 rejimi kapsamında taşınması durumunda, manifestonun sadece ‘T2’ veya ‘T2F’ sembollerden biri ile tasdik edilebileceği dikkate alınarak, duruma göre, ‘T2’ veya ‘T2F’ sembolü
ile belirtilen tarih atılmış ve imzalanmış bir tasdik bulunur.
4. Manifesto ayrıca:
– eşyayı taşıyan havayolu şirketinin adı,
– uçuş numarası,
– uçuş tarihi ve
– yükleme (hareket) ve boşaltma (varış) havalimanının adı ve
manifestodaki her eşya için:
– hava konşimentosu numarası,
– kap adedi,
– eşyanın, belirlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren normal ticari tanımı ve
– brüt ağırlık
bilgilerini içerir.
Eşyanın gruplandırılması durumunda, uygun olduğunda, eşyanın tanımı yerine “birleştirilmiş” ifadesi kullanılır. Bu durumda, manifestodaki eşyaya ilişkin hava konşimentoları, eşyanın belirlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren normal ticari tanımını içerir.
5. Manifestonun en az iki nüshası, bunun bir nüshasını saklayacak olan hareket havalimanındaki hareket idaresine sunulur.
Hareket idaresi, kontrol amacıyla, manifestoda belirtilen eşyaya ilişkin hava konşimentolarının tamamının sunulmasını isteyebilir.
6. Manifestonun bir nüshası, bunu saklayacak olan varış havalimanındaki varış idaresine sunulur.
Varış idaresi, kontrol amacıyla, havalimanında boşaltılan eşyanın tamamına ilişkin manifesto ve hava konşimentolarının sunulmasını isteyebilir.
7. Varış idaresi, kendisine önceki ay içinde sunulan manifestoların havayolu şirketleri tarafından hazırlanmış listesini onayladıktan sonra her ay hareket idaresine gönderir.
Söz konusu listede her manifestoya ilişkin tanımlama:
– manifestonun referans numarası,
– manifestonun, 3 üncü fıkraya uygun olarak transit beyannamesi olduğunu gösteren sembol,
– eşyayı taşımış olan havayolu şirketinin adı (kısaltılabilir),
– uçuş numarası ve
– uçuş tarihi
bilgilerini içerir.
İzin, bu fıkranın ilk bendinde belirtilen bilgilerin havayolu şirketleri tarafından iletilmesini de öngörebilir.
Söz konusu listede yer alan manifestolara ilişkin bilgilerle ilgili olarak usulsüzlük yapıldığının belirlenmesi durumunda, varış idaresi, özellikle ilgili eşyaya ilişkin havayolu konşimentolarını belirterek hareket idaresine ve İzin Makamı’na bildirir.
Basitleştirilmiş Usul – Düzey 2
Madde 84- 1. Önemli sayıda uçuş gerçekleştiren havayolu şirketinin, transit beyannamesi olarak veri değişim sistemleri ile iletilen manifesto kullanmasına izin verilebilir.
34 üncü maddenin 1 inci fıkrasının a bendine istisna olarak, havayolu şirketlerinin, bölgesel bir idaresi bulunması durumunda, Türkiye’de yerleşik olması gerekli değildir.
Başvuruda:
a) ilgili havayolu şirketinin adı,
b) başvuru gerekçeleri,
c) faaliyetlerin tanımı (trafik hacmi, uçuş türü),
d) manifesto kullanımının tanımı ve koşulları ve
e) ilgili uluslararası havalimanları
belirtilir.
2. İzin makamı, izni, başvurunun alınmasından itibaren altmış gün içinde verebilir.
Bu izin, sadece izinde belirtilen havalimanları arasındaki ortak transit işlemlerine uygulanır.
3. Basitleştirme, aşağıdaki şekilde uygulanır:
a) hareket havalimanında düzenlenen manifesto, varış havalimanına elektronik veri değişimi sistemi ile iletilir,
b) manifestonun, 83 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında öngörülen bilgileri içermesinin yanı sıra havayolu şirketi, manifestodaki ilgili kalemin karşısına:
– eşya T1 rejimi kapsamında taşınıyorsa, ‘T1’ sembolünü,
– eşya T2 rejimi kapsamında taşınıyorsa, duruma göre ‘T2’ veya ‘T2F’ sembolünü ve
– halihazırda T1, T2, T2F, ATA Karnesi, TIR Karnesi, NATO Form 302 kapsamında bir transit rejimine tabi eşya için ‘TD’ harflerini (bu durumda havayolu şirketi, kullanılan rejim için bir referans, transit beyannamesinin referans numarası ve tarihi ve düzenleyen idarenin adının yanı sıra ‘TD’ harflerini de ilgili hava konşimentosuna yazar)
yazar,
c) varış idaresine veri değişimi manifestosu ulaştığında ve eşya sunulduğunda, ortak transit işleminin sona erdiği kabul edilir,
d) veri değişimi manifestosunun bir çıktısı, talep üzerine hareket ve varış idarelerine sunulur,
e) havayolu şirketinin tuttuğu kayıtlar, en az b bendinde belirtilen bilgileri içerir,
f) hareket idaresi, risk analizine dayalı kontroller gerçekleştirir ve
g) varış idaresi, risk analizine dayalı kontroller gerçekleştirir ve gerektiğinde elektronik veri değişimi sistemi ile alınan ilgili manifestoların bilgilerini teyit amacıyla “TC 21A – Doğrulama Talebi” ile hareket idaresine iletir.
4. Rejimin sonlandırılması, ibra ve gümrük yükümlülüğü ve tahsilat hükümleri saklı kalmak üzere:
– havayolu şirketi, tüm ihlal ve usulsüzlükleri yetkili makamlara bildirir ve
– varış idaresi, tüm ihlal ve usulsüzlükleri ilk fırsatta hareket idaresine ve izin makamına bildirir.
DOKUZUNCU AYIRIM
Boru Hattı ile Eşya Taşıma için Basitleştirilmiş Usul
Basitleştirilmiş Usulde Boru Hattı ile Eşya Taşınması
Madde 85- 1. Boru hattı ile eşya taşıma için ortak transit rejiminin kullanılması durumunda, usul ile ilgili işlemler, 2 ila 5 inci fıkralara uygun olarak yapılır.
2. Boru hattı ile taşınan eşyanın:
– Türkiye Gümrük Bölgesi’ne eşyanın boru hattı ile girmesi veya
– Türkiye Gümrük Bölgesi’nde bulunan eşyanın, boru hattı sistemine verilmesi
halinde ortak transit rejimine tabi tutulduğu kabul edilir.
3. 2 nci fıkrada belirtilen eşya için, Türkiye Gümrük Bölgesi’nde boru hattı yerleşik işletmecisi, asıl sorumlu olur.
4. 17 nci maddenin 2 nci fıkrası çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında başlamış olan ve Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sona erecek olan bir taşıma işlemi için Türkiye Gümrük Bölgesi’nde boru hattı yerleşik işletmecisi, taşıyıcı olarak kabul edilir.
5. Boru hattı ile taşınan eşya, alıcının tesislerine vararak veya alıcının dağıtım ağına kabul edilerek, alıcının kayıtlarına girdiğinde, ortak transit rejimi sona erer.
6. Eşyanın taşınmasına katılan işletmeler kayıtları tutar ve bu Madde’de belirtilen ortak transit işlemlerine ilişkin olarak gerekli görülen her türlü kontrolün yapılması için yetkili makamların kullanımına sunar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Gümrük Yükümlülüğü ve Yükümlü
Gümrük Yükümlülüğünün Doğması
Madde 86- 1. 3 üncü maddenin g bendi kapsamındaki gümrük yükümlülüğü:
a) eşyanın ortak transit rejiminden Gümrük Mevzuatına aykırı olarak çıkartılması veya
b) eşya ortak transit rejiminden Gümrük Mevzuatına aykırı olarak çıkartılmamakla birlikte, ortak transit rejiminin uygulanmasından doğan yükümlülüklerinden herhangi birinin yerine getirilmemesi veya eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulmasına ilişkin herhangi bir koşula uyulmaması
nedenleriyle doğar.
2. Gümrük yükümlülüğü:
a) eşyanın ortak transit rejiminden Gümrük Mevzuatına aykırı olarak çıkartıldığı tarihte veya
b) ortak transit rejiminin uygulanmasından doğan herhangi bir yükümlülüğün yerine getirilmesinin durdurulduğu tarihte veya eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulmasına ilişkin herhangi bir koşulun gerçekte yerine getirilmediğinin sonradan tespit edilmesi halinde, eşyanın ortak transit rejime tabi tutulduğu tarihte
doğar.
3. 1 inci fıkranın b bendi uyarınca, ilgili kişinin, eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulmasıyla ortaya çıkan yükümlülüklerini yerine getirememesinin, eşyanın tahrip olmasının veya tekrar yerine konulamaması şeklinde kaybının, eşyanın özelliklerine bağlı bir nedenden veya beklenmeyen hal veya mücbir sebepten ya da gümrük idarelerinin izninden kaynaklandığını kanıtlaması halinde, gümrük yükümlülüğünün doğmadığı kabul edilir.
Eşyanın tekrar yerine konulamaz şekilde kaybı, bunun kullanılamaz hale gelmiş olmasını ifade eder. Gümrük idarelerinin izninden kaynaklanmayan hallerde, eşyanın telef olması veya kaybı, idarenin taraf olduğu mahkeme kararı ile kanıtlanır.
Ancak;
a) suçüstü şeklindeki hırsızlıklar, hazırlık tahkikatı üzerine Cumhuriyet Savcılığınca verilen belge ile ve
b) hasar, telef veya kayıp herkesçe bilinen ve duyulan başka olaylar yüzünden olmuşsa o yerin en büyük mülki idare amiri tarafindan verilecek belge ile
kanıtlanır.
Yükümlü
Madde 87- 1. 86 ncı maddenin 1 inci fıkrasının a bendinde belirtilen durumlarda:
a) ortak transit rejiminden eşyayı çıkartan kişi,
b) çıkartma işlemine katılan ve eşyanın ortak transit rejiminden çıkartıldığını bilen veya bilmesi gereken tüm kişiler,
c) eşyaya sahip olan veya elinde bulunduran ve eşyaya sahip olduğunda ya da teslim aldığında bu eşyanın ortak transit rejiminden çıkartıldığını bilen veya bilmesi gereken tüm kişiler ve
d) ortak transit rejiminin kullanımından doğan yükümlülükleri yerine getirmesi gereken kişi
yükümlüdür.
2. 86 ncı maddenin 1 inci fıkrasının b bendinde belirtilen durumlarda yükümlü, ya eşyayı ortak transit rejimine tabi tutulması nedeniyle ortaya çıkan yükümlülüklerini yerine getirmesi gereken kişi ya da eşyanın ortak transit rejimine tabi tutulmasına ilişkin koşullara uyması gereken kişidir.
3. Aynı gümrük vergileri ile diğer yüklerin ödenmesinden birden fazla kişi sorumlu olursa, bu kişiler gümrük vergileri ile diğer yüklerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumludur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Gümrük İdarelerinde Yapılacak İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Teminat İdaresi
Bireysel Teminat
Madde 88- Bireysel teminatta teminat mektubu, teminat idaresi olarak hareket edecek olan hareket idaresi tarafından kabul edilir. Bununla birlikte teminat idaresi, hareket idaresinden farklı olabilir. Bu durumda, teminat idaresi, teminat mektubunun bir fotokopisini alarak saklar ve teminat mektubunun aslını ilgili hareket idaresinde ortak transit işleminde kullanılmak üzere asıl sorumluya iade eder.
Fişli Bireysel Teminat
Madde 89- 1. Teminat idaresi, fişli bireysel teminatta taahhütname ve teminat mektubunu kabule, izlemeye ve iptale yetkilidir.
2. Teminat idaresi, kefilin 25 inci maddenin 3 üncü fıkrasındaki koşullara uygunluğunu inceler ve taahhütname ve teminat mektubunu kabul eder. Teminat idaresi, kefilin düzenleyeceği fiş sayısını, taahhütnamenin “II. Teminat idaresi tarafından kabul” bölümünde belirtmek suretiyle sınırlayabilir. Taahhütnamenin aslını ve teminat mektubunun bir fotokopisini saklar. Teminat mektubunun aslını (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Ankara Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü nezdinde bulunan Saymanlık Müdürlüğü’ne gönderir.
3. Teminat idaresi, 32 nci maddenin 1 nci fıkrasına göre kefilin taahhütnamesinin kabulünü iptal etmesi durumunda, kefile taahhütnamesinin kabulünün iptal edildiğini ve bu iptalin, faks ile bildirilen tarihten sonraki onaltıncı günden itibaren geçerli olduğunu bildirir.
4. Teminat idaresi, taahhütnamenin kabul edildiğini ve 32 nci maddeye göre iptal ve feshini ve iptal ve feshin hangi tarihten itibaren geçerli olacağını derhal gümrük idarelerine bildirir.
5. Teminat idaresi, taahhütnameyi ve teminat mektubunu bu taahhütnamenin iptal ve feshinin geçerli olduğu tarihten itibaren bir yıl saklar. Bu sürenin dolması ve kefile karşı herhangi bir talebin bulunmaması durumunda, taahhütname ve teminat mektubu kefile iade edilir.
6. Teminat idaresi, 31 inci maddenin 4 üncü fıkrası uyarınca kefilin düzenlediği bireysel teminat fişlerine ilişkin gerekli bilgileri, asıl sorumlular tarafından ortak transit işlemi için verilen bireysel teminat fişlerinin kontrolünün sağlanması amacıyla, hareket idarelerinin kullanımına sunar.
Kapsamlı Teminat
Madde 90- 1. Teminat idaresi, kapsamlı teminat mektubunu kabule, izlemeye ve iptale yetkilidir.
2. Teminat idaresi, kapsamlı teminat veya indirilmiş tutarda kapsamlı teminat (Ek ibare: RG-31/10/2003-25275) veya teminattan vazgeçme iznini dikkate alarak referans tutar üzerinden teminat tutarını belirler. Asıl sorumludan bu teminat tutarını kapsayan ve örneği 27 no.lu ekte yer alan teminat mektubunun sunulmasını yazılı olarak ister.
3. Teminat idaresi, kefilin 25 inci maddenin 3 üncü fıkrasındaki koşullara uygunluğunu inceler ve belirlediği teminat tutarı üzerinden kefilin verdiği teminat mektubunu kabul eder. Teminat mektubunun bir fotokopisini saklar. Teminat mektubunun aslını (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) Ankara Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü nezdinde bulunan Saymanlık Müdürlüğü’ne gönderir.
4. Teminat idaresi, asıl sorumlunun talebi doğrultusunda 45 inci maddenin 1 inci fıkrasına uygun olarak örnekleri 28 ve 29 no.lu eklerde yer alan bir veya birden fazla kapsamlı teminat sertifikası veya teminattan vazgeçme sertifikası düzenler ve asıl sorumluya verir.
Bu sertifikaların geçerlilik süresi iki yılı aşamaz. Bununla birlikte, bu süre, teminat idaresi tarafından iki yılı aşmayan bir süre için bir kez uzatılabilir.
5. Teminat idaresi, 39 uncu maddeye uygun olarak iznin iptal edilmesi durumunda, 46 ncı maddeye göre kefilin taahhüdünün kabulünü iptal eder.
6. Teminat idaresi, 46 ncı maddeye göre kefilin taahhüdünün kabulünü iptal etmesi durumunda, kefile taahhüdünün kabulünün iptal edildiğini ve bu iptalin faks ile bildirdiği tarihten sonraki onaltıncı günden itibaren geçerli olduğunu bildirir.
7. Teminat idaresi, teminat belgesinin kabul edildiğini ve 46 ncı maddeye göre iptal ve feshini ve iptal ve feshin geçerli olacağı tarihi derhal gümrük idarelerine bildirir.
8. Teminat idaresi, iptal ve fesh edilen teminat mektuplarını 89 uncu maddenin 5 inci fıkrasına uygun olarak saklar ve kefile iade eder.
9. Teminat idaresi, 46 ncı maddenin 2 nci fıkrasına göre asıl sorumlunun iade ettiği sertifikaları beş yıl süreyle saklar.
10. Teminat idaresi, kapsamlı teminatın kullanılmasının Ek 1 eşyası için geçici olarak yasaklanması durumunda, 43 üncü maddeye uygun olarak, kapsamlı teminat sahibinin talebi üzerine bireysel teminat kapsamında düzenlenen teminat mektubunu kabul eder, teminat mektubunun bir fotokopisini alarak saklar ve teminat mektubunun aslını ilgili hareket idaresinde ortak transit işlemlerinde kullanılmak üzere asıl sorumluya iade eder.
11. 10 uncu fıkra için uygun olduğunda yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.
12. Teminat idaresi, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izninde öngörülen yükümlülük, kısıtlama veya ayrıcalıkları sertifikaların “özel gözlemler” kutusuna aşağıda belirtilen şekilde yazarak tasdik eder:
a) “Sınırlı geçerli”; kapsamlı teminatın, Ek 1 eşyasını kapsamaması halinde,
b) “Sadece … hareket idaresinde geçerli”,
c) “Sadece Fasıl … eşyası için geçerli”,
d) “Kısıtlanmamış kullanım”; kapsamlı teminatın kullanılmasının Ek 1 eşyası için geçici olarak yasaklanması durumunda, kapsamlı teminatın bu yasağın uygulandığı eşya için kullanılması halinde,
e) “Tarife pozisyonu ve eşya kıymeti beyanı zorunluluğu”.
İKİNCİ BÖLÜM
Hareket İdaresinde Yapılacak İşlemler
Transit Beyannamesinin Sunulması ve Tescil Edilmesi
Madde 91- 1. Transit beyannamesi, bilgisayar sistemine girilmesi ve sistem tarafından tescil edilmesi ile sunulur.
2. Bu beyanname, hareket idaresine, çalışma gün ve saatlerinde sunulur. Ancak hareket idaresi, asıl sorumlunun talebi üzerine ve masraflar asıl sorumluya ait olmak üzere, beyannamenin:
a) çalışma gün ve saatleri dışında ve/veya
b) bir başka yerde
sunulmasına da izin verebilir.
Transit Beyannamesinin Onaylanması
Madde 92- Tescil edilen transit beyannamesi hareket idaresi tarafından:
a) gerekli tüm bilgileri içermesi,
b) gerekli tüm belgelerin ekinde yer alması ve
c) beyanname kapsamı eşyanın gümrüğe sunulması
koşuluyla onaylanır.
Transit Beyannamesinin Düzeltilmesi
Madde 93- 1. Asıl sorumlunun yazılı talebi üzerine, tescilden sonra, eşyanın cins, nevi ve niteliği ile marka ve numaraları dışında beyannamede yer alan ağırlık, adet, ölçü yahut kıymet yönlerinden bir veya daha fazla bilginin düzeltmesine izin verilir. Düzeltme, sunulan beyanname kapsamı dışında kalan eşya için geçerli olmaz.
2. Bununla birlikte, iznin, hareket idaresinin:
a) eşyayı muayene etmek istediğini asıl sorumluya bildirmesinden veya
b) söz konusu bilgilerin yanlış olduğunu tespit etmesinden veya
c) eşyayı serbest bırakmasından
sonra talep edilmesi durumunda, düzeltme yapılmasına izin verilmez.
Süre Sınırı
Madde 94- Hareket idaresi, yürürlükteki mevzuat, hareket ve varış idareleri arasındaki uzaklık, güzergah, hava koşulları, resmi tatil durumları, uygun olması halinde asıl sorumlu tarafından verilen bilgileri, vb. dikkate alarak, eşyanın varış idaresine sunulması gereken transit süresini belirler ve bu sürenin bitim tarihini transit beyannamesinin “D” kutusunda gün, ay ve yıl olarak belirtir.
Transit Beyannamesinin Kontrolü
Madde 95- 1. Beyanın kontrolü amacıyla, beyannamenin onaylanmasından sonra bilgisayar sistemi tarafından risk kriterlerine göre muayene türü ve görevli muayene memuru otomatik olarak belirlenir. Bu çerçevede beyannamenin kontrolü;
a) beyanname ve ekli belgeleri kapsayan belge kontrolünü ve/veya
b) eşyanın muayenesi ve gerektiğinde, analiz veya ayrıntılı muayene için örnekler alınmasını
kapsar.
2. Eşya, bu amaçla belirlenmiş yer ve saatlerde muayene edilir. Bununla birlikte, hareket idaresi, asıl sorumlunun talebi üzerine ve masraflar asıl sorumluya ait olmak üzere, eşyanın muayenesini başka yer veya zamanda gerçekleştirebilir.
Teminatın Kontrol Edilmesi
Madde 96- 1. Hareket idaresi, beyan kapsamı eşyaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yüklerin tahsilinin sağlanması için teminata ilişkin kontrolleri yapar. Bu amaçla 26 ncı maddede öngörülen belirli taşıma türlerine özgü teminat aranmayacak haller hariç:
a) teminatın nakit olarak verilmesi halinde Saymanlıkça verilmiş alındı,
b) Hazine tahvil ve bonolarının verilmesi halinde bunlar için verilmiş alındı,
c) bireysel teminat belgesi,
d) yeterli sayıda bireysel teminat fişi,
e) kapsamlı teminat sertifikası veya
f) teminattan vazgeçme sertifikasının
bulunup bulunmadığını, teminatın uygunluğu, geçerliği ve yeterliğini ve teminat kodu ile sertifika veya fiş numarasının 52 no’lu kutuya doğru yazılıp yazılmadığını kontrol eder.
Hareket idaresi, teminatın uygunluğuna, 1 no.lu eki de dikkate alarak karar verir. Bu çerçevede 31 inci maddenin 3 üncü fıkrası kapsamında “sınırlı geçerli” ifadesi olan bireysel teminat fişlerini ve 43 üncü maddenin 6 ncı fıkrası kapsamında geçici yasaklanan ve “kısıtlanmamış kullanım” ifadesi olmayan indirilmiş tutarda kapsamlı teminat veya kapsamlı teminat sertifikasını 1 no.lu ekte yer alan eşya için kabul etmez.
Hareket idaresi, teminatın geçerliğine, taahhütname ve teminat mektubunun iptal veya fesh durumunu da dikkate alarak, varsa, geçerlik tarihine ve belgenin asıl sorumluya ait olup olmadığına göre karar verir.
Hareket idaresi, teminatın yeterliğine, aynı tür eşyanın ithal edilerek yurtiçi kullanıma sokulmuş olması durumunda uygulanabilir ithalat vergileri dahil en yüksek oranlar esas alınarak hesaplanmak suretiyle doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tam tutarını dikkate alarak karar verir. Bu çerçevede, eşyanın serbest dolaşımda olması, tercihli oran veya kota dikkate alınmaz. Diğer taraftan, eşyanın Ek 1 kapsamında bulunmaması ve tarife sınıflandırmasının mümkün olmaması halinde, teminat tutarı ortaya çıkabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarından az olmamak üzere tahmin edilir. Ancak, böyle bir tahminin de mümkün olmaması halinde, teminat tutarının 7.000 EUR olduğu varsayılır. Eşyanın Ek 1 kapsamında bulunması ve listede belirtilen asgari miktarın aşılması halinde, bu eşya için hesaplanarak bulunan tutar, listede belirtilen asgari orana göre hesaplanarak bulunan tutarla karşılaştırılır ve bu tutarlardan büyük olanı, teminat tutarının belirlenmesinde esas alınır.
Hareket idaresi, farklı teminat türlerinin birlikte kullanılması durumunda, her teminat türünün transit beyannamesinin 52 no’lu kutusuna kaydedilip edilmediğini kontrol eder.
2. Hareket idaresi, teminatın nakit olarak verilmesi halinde, asıl sorumluya geri ödemenin nasıl yapılmasını istediğini sorar. Asıl sorumlunun para transferini tercih etmesi durumunda, hareket idaresi, banka hesap bilgilerini alır ve asıl sorumluya transfer masraflarını üstlenmesi gerekeceğini hatırlatır.
3. Hareket idaresi, Saymanlıkça verilen alındı, bireysel teminat belgesi ve bireysel teminat fişinin aslını ve kapsamlı teminat veya kapsamlı teminattan vazgeçme sertifikasının fotokopisini saklar.
4. Hareket idaresi, bireysel teminat fişinin arka yüzüne gerekli bilgileri yazarak onaylar. Bu fişin arkasında “TC 11 – Alındı” bulunan nüshasını taşımacıya iade eder.
5. Asıl sorumlu, aynı taşıma aracında taşınan ve aynı varış yerine giden eşya için birden fazla transit beyannamesi düzenlemesi durumunda, her bir beyanname için ayrı teminat vermelidir.
6. Hareket idaresi, 43 üncü maddenin 7 nci fıkrasına uygun olarak, kapsamlı teminatın kullanılmasının Ek 1 eşyası için geçici olarak yasaklanması durumunda, 88 inci maddeye uygun olarak, teminat idaresi tarafından kabul edilen bireysel teminat kapsamında düzenlenen teminat mektubunun aslını alarak saklar. Bu teminat mektubu kapsamında gerçekleştirilen ortak transit işlemlerine ilişkin teminatın izlenmesinde, bu teminat mektubuna eklenecek örneği 31 no.lu ekte yer alan “ Madde 43 Fıkra 7 Kapsamında Teminat Mektubu (Bireysel Teminat) İzleme Çizelgesi” kullanılır.
Ayniyet Önlemleri
Madde 97- 1. Hareket idaresi, gerekli gördüğü ayniyet önlemlerini alır.
2. 10 uncu maddenin 3 üncü fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere, eşyanın 10 uncu maddenin 1 ve 2 nci fıkraları gereklerine uygun olarak mühürlenememesi durumunda, ortak transit rejimine tabi tutulacak eşyanın serbest bırakılması reddedilir.
3. Eşyanın bulunduğu yerin mühürlenmesi durumunda, hareket idaresi, taşıma aracının, mühürleme için onaylanmış olup olmadığını veya diğer hallerde mühürlemeye uygunluğunu kontrol eder.
4. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar uyarınca, gümrük mührü altında eşya taşınması için onaylanmış karayolu taşıtı, römork, yarı römork veya konteyner, 10 uncu maddenin 1 inci fıkrası anlamında diğer düzenlemeler kapsamında onaylanmış sayılır.
5. Mühürler, 13 no.lu ekte belirtilen özelliklere uyar.
6. Eşyanın ebat ve niteliğinin kolayca tanınmasına açıkça imkan vermesi durumunda, 10 uncu maddenin 3 üncü fıkrası uygulanır.
7. Hareket idaresi, transit beyannamesinin “D. Hareket Gümrük İdaresinin Kontrolü” kutusundaki “takılan mühürler” başlığının karşısına takılan mührün adedi ve numarasını veya 10 uncu maddenin 3 üncü fıkrasının uygulanması durumunda, “vazgeçme” deyimini yazar.
Demiryolu Sevkıyatları
Madde 98- 1. Kullanılan transit beyanname(ler)i referansı, CIM taşıma belgesinin tüm nüshalarının refakat belgeleri bilgileri için ayrılmış 36 no’lu kutusuna açık olarak yazılır.
Kullanılan her beyanname için bu referans, hareket idaresini, türü, tarih ve tescil numarasını belirtir.
Demiryolu işletmesi, transit beyannamesinin eşlik ettiği bir sevkıyatı kabul ettiğinde, işletme, yukarıdaki referansın CIM taşıma belgesinde yazılmış olmasını ve bu belgedeki yazılanların beyannamedekilere uygun olmasını sağlar.
2. Demiryolu yük işleminde yer alan son istasyonda, ilgili demiryolu işletmesi, CIM taşıma belgesinde belirtilen transit beyannamesinin, eşyanın bu istasyondan daha ileriye taşınmasını kapsadığını belirledikten sonra, bu CIM taşıma belgesinin 2 no’lu yaprağını onaylar. Anılan taşıma kapsanmadığında, bu istasyon durumu yetkili makamlara bildirir ve ancak bu makamların onayını aldıktan sonra eşyanın yeniden sevkıyatına izin verir.
Eşyanın Serbest Bırakılması
Madde 99- 1. Kontrol sonuçlarının beyannameye uygun olması halinde, ilgili memur transit beyannamesinin A ve B nüshalarındaki “D” kutusunun “Sonuç” satırına “UYGUNDUR” ibaresi ile birlikte adı, soyadı ve sicil numarasını yazarak imzalar. Hareket idaresi, transit beyannamesi nüshalarında “D” kutusuna tarihi kaydeder ve eşyayı serbest bırakır.
2. Transit beyannamesi üzerinde “İade nüshası aşağıdaki idareye gönderilmelidir” başlıklı yere hareket idaresinin adı ve adresinin bulunduğu kaşe basılır.
3. Transit beyannamesinin A nüshasının bir fotokopisi alınarak saklanır ve transit rejimine tabi tutulan eşya ile taşınmak üzere transit beyannamesinin A ve B nüshaları asıl sorumluya iade edilir.
Beklenen Varış Kaydı
Madde 100- Eşyanın serbest bırakılması üzerine, hareket idaresi, NCTS kapsamında ortak transit işlemine ilişkin bilgileri “beklenen varış kaydı” mesajını kullanarak beyan edilen varış idaresine iletir. Bu mesaj transit beyannamesinden elde edilen, varsa duruma göre düzeltilen ve tamamlanan verilere dayanır.
Sonradan Kontrol
Madde 101- 1. Hareket idaresi, varış idaresinde bilgilerin ve mühürlerin gerçekliğini ve doğruluğunu tespit amacı ile transit beyannamesinin B nüshasının sonradan kontrolünü gerçekleştirebilir. Bu kontrol, 36 no.lu ekte yer alan “TC 21 – Doğrulama Talebi” formu varış idaresine gönderilerek yapılır ve kontrolün nedeni söz konusu formda belirtilir.
Bu kontroller, şüphe ve kaçakçılık kuşkusu ile yapılır. Risk analizi esas alınarak veya rastlantısal seçim ile de yapılabilir:
a) kaçakçılığın belirlenmesi ve önlenmesi amacıyla, bariz bir hata veya geçerliliğinden şüphelenilmesi için bir neden bulunduğunda, transit beyannamesinin B nüshasında yer alan meşruhat kontrol edilir.
b) (a) bendinde belirtilen durumlara ilave olarak, hareket idaresi, ayda en az dört adet olmak üzere rastlantısal seçim ile her bin belgeden en az ikisinin teyit edilmesini talep ederek, iade edilen transit beyannamelerinin B nüshalarının kontrolünü gerçekleştirir.
Ek 1 kapsamı sevkıyata ilişkin bir belgenin kontrolü gerektiğinde, örneğin, sahte mühür kullanıldığından şüphelenilmesi halinde “TC 21 – Doğrulama Talebi” formu, kırmızı bir köşegen çizgiyle tükenmez veya mürekkepli kalemle, markörle veya matbu şekilde işaretlenir.
Havayolu basitleştirilmiş usul – düzey 2 çerçevesinde risk analizine dayalı kontroller için örneği 37 no.lu ekte yer alan “TC 21A – Doğrulama Talebi” formu kullanılır.
2. Sonradan kontrol, ortak transit rejimine ilişkin belgeler, formlar, izinler veya bilgiler üzerindeki kontrolleri de içerebilir.
Alternatif kanıtın sonradan kontrolünde ayda en az on adet olmak üzere bin belgeden en az onu teyit edilir.
3. Hareket idaresi, varış idaresinden gelen sonradan kontrol taleplerini form tarihinden itibaren iki ay içinde cevaplandırır. Ancak, Ek 1 eşyası içeren sevkıyata ilişkin, kırmızı bir köşegen çizgiyle işaretlenmiş sonradan kontrol formu idarenin kayıtlarına girmesini izleyen günden itibaren beş çalışma günü içinde iade edilmelidir.
4. Sonradan kontrol talebinin gönderilmesinden itibaren üç ay içinde bir yanıt alınmaması durumunda ilgili varış idaresinin bağlı bulunduğu idareye ilgili sonradan kontrol formunun ekli olduğu ve örneği 38 no.lu ekte yer alan “TC 22 – Tekit Yazısı” gönderilir.
5. Tekit Yazısı’nın gönderilmesinden itibaren üç ay içinde yeterli bir yanıt alınmaması durumunda, eldeki bilgilere dayanılarak gerekli işlemler yapılır.
İbra
Madde 102- 1. Hareket idaresi, ilgili transit beyannamesinin A nüshasının fotokopisi ile varış idaresinden gelen B nüshasını, varış idaresinin B nüshasının “I” kutusundaki açıklamalarını da dikkate alarak karşılaştırır. Yapılan karşılaştırma sonucunda:
a) uygunluğun tespit edilmesi halinde, transit rejimi ibra edilir ve bu nüshalar arşivlenir.
b) uygunluğun tespit edilmemesi halinde:
i) 104 üncü madde kapsamında asıl sorumlu bilgilendirilir ve asıl sorumludan rejimin sonlandırıldığına ilişkin alternatif kanıt sunması istenir ve
ii) 105 inci madde kapsamında araştırma usulü başlatılır.
2. Hareket idaresi, 104 üncü maddenin 1 inci fıkrası kapsamında ilgili transit beyannamesinin B nüshasının varış idaresinden gelmemesi üzerine 1 inci fıkranın b bendi hükümlerini uygular.
3. Hareket idaresi, “Araştırma yapılmaktadır” ifadesi bulunan B nüshasını aldığında, varış idaresinden olumlu araştırma sonucu alıncaya kadar transit rejimini ibra etmez.
Araştırmanın başlatılmasından itibaren bir ay içinde araştırma sonucunun alınmaması durumunda, ilgili varış idaresinin bağlı bulunduğu idareye ilgili “TC 20 – Araştırma Bildirimi”nin ekli olduğu ve örneği 38 no.lu ekte yer alan “TC 22 – Tekit Yazısı” gönderilir.
4. Hareket idaresi, şüphe ve kaçakçılık kuşkusu ile sonradan kontrol talebinde bulunduğu B nüshası ile ilgili kontrol sonucunu alıncaya kadar transit rejimini ibra etmez.
Teminatın Serbest Bırakılması
Madde 103- Hareket idaresi, rejimi ibra etmesi halinde, nakdi bireysel teminat ve teminat belgesine dayalı bireysel teminatta teminatı serbest bırakır ve fişli bireysel teminatta talep üzerine fişin arkası boş olan nüshasını onaylayarak asıl sorumluya iade eder.
Asıl Sorumlunun Bilgilendirilmesi ve Rejimin Sonlandırılmasının Alternatif Kanıtı
Madde 104- 1. Hareket idaresi, tescil tarihinden itibaren bir ay içinde transit beyannamesinin B nüshasının varış idaresinden gelmemesi veya bu süre içinde gelmekle birlikte gerekli onayların B nüshasında bulunmaması durumunda, asıl sorumludan 2 nci fıkra hükümleri çerçevesinde alternatif kanıt sunmasını ister.
NCTS’in uygulanması ve hareket idaresinin, eşyanın, varış idaresine sunulması gereken süre sınırına kadar “varış bilgisi” mesajını almaması durumunda, asıl sorumluya haber verir ve rejimin sonlandırıldığına ilişkin kanıt sunmasını ister.
Belirli taşıma şekillerine özgü basitleştirilmiş usullerin uygulanması durumunda, asıl sorumlu, aşağıda belirtilen durumlarda bilgilendirilir:
a) havayolu basitleştirilmiş usul – düzey 1 çerçevesinde, manifestoların hareket idaresine sunulduğu ayın sonundan itibaren bir ay içinde aylık manifesto listeleri hareket idaresine iade edilmediğinde veya bu liste ilgili manifestoların tamamını içermediğinde,
b) havayolu basitleştirilmiş usul – düzey 2 çerçevesinde, manifesto ve/veya kayıt denetiminin veya varış idaresinden bir ihlal veya usulsüzlük bildiriminin, manifestonun bulunmadığını veya varışa sunulmadığını gösterdiğinde ve bu nedenle rejimin sonlandırılmadığı düşünüldüğünde veya
c) boru hattı için basitleştirilmiş usul çerçevesinde, boru hattı sahibi tarafından gerçekleştirilen kayıt denetiminin, eşyanın alıcının tesislerine veya dağıtım ağına varmadığını veya alıcının eşya hakkında bir açıklama yapmadığını gösterdiğinde.
Asıl sorumluya bildirim, örneği 33 no.lu ekte yer alan yazı ile yapılır.
2. Alternatif kanıt, eşyayı belirleyen ve eşyanın varış idaresine veya 57 nci maddenin uygulanması durumunda, izinli alıcıya sunulduğunu gösteren ve hareket idaresini ikna edecek şekilde sunulan, varış idaresi tarafından onaylı bir belgedir. Bu amaçla:
a) 113 üncü maddenin 6 ncı fıkrasında belirtilen B nüshasının fotokopisi,
b) eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulduğunu gösteren ve eşyayı belirleyen bir gümrük belgesinin bir nüshası veya bir fotokopisi veya
c) eşyayı belirleyen boşaltma kayıtları, konşimento, fatura, vb. ticari belgelerin fotokopisi
kullanılabilir.
Alternatif kanıt, uygun olduğunda, birden fazla transit işlemini kapsayabilir.
Eşyanın bir başka ülkede gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma girmiş olması durumunda, yukarıda belirtilen nüshalar veya fotokopiler, ilgili ülkelerin yetkili makamları tarafından gerçek nüshalar olarak onaylanmış olmalıdır.
Araştırma Usulü
Madde 105- 1. Hareket idaresi, transit beyannamesinin tescil tarihinden itibaren iki ay içinde rejimin sonlandırıldığına ilişkin kanıtı almaması halinde, rejimin ibra edilmesi için gerek duyulan bilgileri elde etmek üzere derhal araştırma usulünü başlatır:
a) Varış idaresine örneği 34 no.lu ekte yer alan “TC 20 – Araştırma Bildirimi” gönderilir ve 35 no.lu ekte yer alan “TC 20 – Araştırma Bildirimi – Açıklayıcı Notlar” da dikkate alınarak işlem yapılır. Varış idaresinin ek bilgi talep etmesi durumunda, “TC 20 – Araştırma Bildirimi”nde “Kutu III” doldurularak iade edilir.
b) “TC 20 – Araştırma Bildirimi”nin gönderilmesinden itibaren bir ay içinde varış idaresinden bir cevap veya ek bilgi talebi alınmaması durumunda, Yetkili Gümrük İdareleri Listesi’nde yer alan ilgili varış idaresinin bağlı bulunduğu idareye ilgili “TC 20 – Araştırma Bildirimi”nin ekli olduğu ve örneği 38 no.lu ekte yer alan “TC 22 – Tekit Yazısı” gönderilir.
Hareket idaresi, transit rejiminin sonlandırılmadığına ilişkin bilgileri daha önce alması veya bundan şüphelenmesi durumunda derhal araştırma usulünü başlatır.
NCTS’in uygulanması durumunda, hareket idaresi, eşyanın, varış idaresine sunulması gereken süre sınırına kadar “varış bilgisi” mesajını veya “varış bilgisi” mesajını aldıktan sonraki altı gün içinde “kontrol sonuçları” mesajını almazsa, derhal araştırma usulünü başlatır.
2. Hareket idaresi, transit rejiminin sonlandırıldığına ilişkin kanıtın sahte olduğunun sonradan ortaya çıkması ve 1 inci fıkraya göre gerekli olması halinde de derhal araştırma usulünü başlatır.
3. Hareket idaresi, araştırmanın transit rejiminin usulüne uygun olarak sonlandırıldığını ortaya çıkarması halinde asıl sorumluyu derhal bilgilendirir.
4. Hareket idaresi, araştırma usulünün herhangi bir aşamasında transit işleminin usulüne uygun olarak gerçekleştirilmediğini tespit etmesi durumunda, ilgili transit işlemine ilişkin tahsilat işlemini başlatır.
Gümrük Yükümlülüğünün Doğması
Madde 106- Hareket idaresi, 86 ncı maddeyi dikkate alarak, gümrük yükümlülüğünün doğup doğmadığını ve gümrük yükümlülüğü doğmuşsa doğduğu tarihi belirler.
Yükümlünün Belirlenmesi
Madde 107- Hareket idaresi, 87 nci maddeyi dikkate alarak, yükümlüyü belirler.
Yükümlüye Yönelik İşlemler
Madde 108- 1. 113 üncü maddenin 5 inci fıkrası saklı kalmak kaydıyla, hareket idaresi:
a) ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarını hesaplayacak ve
b) yükümlüyü belirleyecek
durumda olur olmaz, gerekli tahsilat işlemlerini başlatır.
2. Hareket idaresi, yükümlüye ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarını bildirir.
3. 2 nci fıkra hükümleri uyarınca bildirilen gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre yükümlü tarafından ödenir.
4. Hareket idaresi, gümrük vergileri ile diğer yüklerin vadesinde ödenmemesi halinde, gümrük vergileri ile diğer yükler, teminattan irad kaydedilir. Teminatın yeterli olmaması halinde, kalan gümrük vergileri ile diğer yükler, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
Kefile Yönelik İşlemler
Madde 109- 1. 2 nci fıkra hükmü dikkate alınarak, kefilin yükümlülüğü:
a) kefilin verdiği teminat kapsamındaki bir transit işlemi sırasında doğan bir gümrük yükümlülüğü için asıl sorumlunun yükümlü olması,
b) gümrük vergileri ile diğer yüklerin ödenmesi veya ortadan kalkması, vb. nedenlerle gümrük yükümlülüğünün kalkmamış olması ve
c) ödenecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin tutarının, kefil tarafından güvence altına alınan tutarı aşmaması
koşuluyla gümrük vergileri ile diğer yükler ödeninceye kadar devam eder.
2. Hareket idaresi, ödenmesi gereken gümrük vergileri ile diğer yükler tutarını yükümlü ile aynı zamanda kefile de bildirir. Süresinde ödenmeyen gümrük vergileri ile diğer yükler, teminattan irad kaydedilir.
Yapılacak Diğer İşlemler
Madde 110- Hareket idaresi tarafından:
a) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takibat yapılması halinde, ilgililer hakkında Türk Parasının Kıymetini Koruma mevzuatına göre gerekli Kambiyo takibatının yapılması hususu, en yakın kambiyo müdürlüğüne intikal ettirilir,
b) (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) 4926 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu göre işlem yapılmasının gerekmesi halinde, a bendine ilaveten varış idaresine ibraz edilmeyen eşya ve taşıma aracı yakalandığında en yakın gümrük idaresine teslim edilmesi ve taşıma aracı sürücüsünün hudut polisince tutulan takip fişlerine geçirilmesi hususu, İçişleri Bakanlığı’na bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Taşıma Sırasındaki Usül
Transit Beyannamesi Nüshalarının Sunulması
Madde 111- Yetkili makamların talep etmesi durumunda, transit beyannamesinin A ve B nüshaları ve eşya ile birlikte gönderilen diğer belgeler sunulur.
Taşıma Sırasında Meydana Gelen Olaylar
Madde 112- 1. Taşıyıcı:
a) öngörülen güzergahın değişmesi,
b) mühürlerin taşıyıcının kontrolü dışındaki nedenlerden dolayı taşıma sırasında kırılması,
c) eşyanın yetkili makamların gözetimi altında veya izin vermeleri durumunda yetkili makamların gözetimi olmadan da bir başka taşıma aracına aktarılması,
d) taşıma aracının derhal tamamen veya kısmen boşaltılmasını gerektiren bir tehlike olması veya
e) asıl sorumlu veya taşıyıcının yükümlülüklerini yerine getirmesini etkileyen bir olay veya kaza olması
halinde, transit beyannamesinin A ve B nüshalarına gerekli bilgileri yazmak ve eşyayı bu belgelerle birlikte yetkili makamlara sunmak zorundadır.
2. Yetkili makamlar, ortak transit işleminin usulüne uygun olarak sürdürülebileceğine karar vermesi halinde, gerekli tüm önlemleri alarak transit beyannamesinin A ve B nüshalarını tasdik eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Varış İdaresinde Yapılacak İşlemler
Belgelerin ve Eşyanın Sunulması
Madde 113- 1. Eşya ve transit beyannamesinin A ve B nüshaları, varış idaresine, çalışma gün ve saatlerinde sunulur. Ancak varış idaresi, ilgi kişinin talebi üzerine ve giderleri ilgi kişi tarafından karşılanmak üzere, eşya ve transit beyannamesinin A ve B nüshalarının:
a) çalışma gün ve saatleri dışında ve/veya
b) bir başka yerde
sunulmasına da izin verebilir.
2. Eşya ile ilgili bilgiler, varış idaresinde, gümrük memuru tarafından bilgisayar sistemine girilir. Belirlenen muayene memurunun ismi, transit beyannamesinin A ve B nüshalarının “I” kutusunun “Varış Gümrük İdaresi Kontrolü” başlığının yanındaki boş alana, varış tarihi, ilgili yere ve tescil numarası, “kayıt no” için ayrılmış kısma kaydedilir.
3. Eşyanın, hareket idaresi tarafından öngörülen süre sınırının geçirilmesinden sonra varış idaresine sunulması ve bu süre sınırına uymama durumunun varış idaresini ikna edecek şekilde açıklanması ve taşıyıcı veya asıl sorumluya yüklenemeyecek koşullardan kaynaklanması halinde, asıl sorumlunun, öngörülmüş olan süreye uyduğu kabul edilir.
Bu çerçevede polisin düzenlediği kaza, hırsızlık, vb. ile ilgili belge, sağlık kuruluşunun düzenlediği tıbbi bakım, vb. ile ilgili belge, araç tamir servisinin düzenlediği araç tamiri ile ilgili belge ve grev veya öngörülemeyen herhangi bir koşula bağlı gecikme kanıtı sunulabilir.
4. Varış idaresi, transit beyannamesinin A ve B nüshalarını karşılaştırır ve bu nüshaların “I” kutusuna varış tarihini ve mühürlerin sağlam olması ve yapılan muayenenin sonucunda herhangi bir usulsüzlüğün bulunmadığının tespit edilmesi halinde, “uygundur” ifadesini yazar. Transit beyannamesi ve eşya, kontrol edilmeden kabul edilmesi halinde de “uygundur” ifadesi yazılır.
5. Yapılan muayenenin sonucunda tespit edilen farklılıklara ilişkin bilgiler, transit beyannamesinin A ve B nüshalarının “I” kutusunda “Açıklamalar” bölümüne aşağıda belirtildiği şekilde kaydedilir:
A ve B nüshalarında kap sayısı, brüt ağırlık veya her ikisinde tespit edilen fazlalık veya eksiklik durumunda:
“Farklılıklar: fazla: …
eksik: …
eşyanın tanımı: …
tarife sınıflandırması: ….”
yazılır. Tarife sınıflandırması, sadece ortak transit rejiminin öngördüğü durumda belirtilir.
Yukarıda belirtilenlerden farklı usulsüzlükler de bu kutuya kaydedilir.
Yapılan açıklamalar, ilgili memur tarafından imza ve tarih konulmak ve kaşesiyle mühürlenmek suretiyle tasdik edilir.
Muayene sonucu, eşya beyannamede belirtilen cinsine uygun olmakla birlikte miktarca noksan görülürse, (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) 4926 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak üzere, noksanlığa isabet eden gümrük vergileri ile diğer yükler mevcut teminattan mahsup etmek dahil tahsil edilerek eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılmasına izin verilir.
Noksan çıkan eşyaya ilişkin vergiler yükümlülüğün doğduğu tarihteki vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına göre belirlenir. Bu suretle vergileri alınan eşyanın menşeine göre yürürlükteki ticaret politikası önlemleri ve ticaret anlaşmaları ile Türk Parası Kıymetini Koruma Kararları hükümleri dairesinde gereği yapılır.
Yapılan muayene sonucunda, eşyanın cins ve nev’inin farklı veya miktarı eksik çıkan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine göre ithali yasak eşyadan olması halinde, sahip veya taşıyıcıları hakkında kaçakçılık kovuşturması yapılır ve eşya kovuşturma sonucuna kadar alıkonulur.
6. Varış idaresi, asıl sorumlunun talebi üzerine ve 104 üncü maddeye uygun olarak rejimin sonlandırıldığının kanıtlanması amacıyla B nüshasının fotokopisi üzerine “alternatif kanıt” şerhini düşer ve idarenin mührüyle tasdik eder.
7. Transit işlemi, mücbir sebep olması halinde, transit beyannamesinde kayıtlı varış idaresinden başka bir idarede sonlandırılabilir. Bu durumda bu idare, varış idaresi olur.
Varış Bildirimi
Madde 114- NCTS’in uygulanması durumunda, varış idaresi, transit beyannamesinin A nüshasını alıkoyar ve hareket idaresine eşyanın varışını bildirmek için “varış bilgisi” mesajını kullanır. Mesaj, eşyanın varış idaresine sunulduğu gün iletilir. Mesaj, rejimin 104 üncü maddenin 2 nci fıkrasına uygun olarak sonlandırıldığının kanıtı olarak kullanılamaz.
Alındı
Madde 115- 1. Varış idaresi, eşya ve transit beyannamesinin A ve B nüshalarını sunan kişinin talebi üzerine bir alındı düzenler.
2. “TC 11 – Alındı”nın şekli, 32 no.lu ekte yer alan örneğe uygun olur.
3. Alındı, ilgili kişi tarafından varış idaresi için ayrılan bölümü hariç önceden doldurulur. Alındı, eşyaya ilişkin diğer bilgileri kapsayabilir. Alındı, rejimin 104 üncü maddeye uygun olarak sonlandırıldığının kanıtı olarak kullanılamaz.
Rejimin Sonlandırılması
Madde 116- Ortak transit rejimine tabi tutulan eşya ve gerekli belgeler, usulüne uygun olarak varış idaresine sunulduğunda, ortak transit rejimi sona erer ve asıl sorumlunun yükümlülüğünü yerine getirdiği kabul edilir.
Beklenen Varış Kaydına Dayanan Kontroller
Madde 117- NCTS’in uygulanması durumunda, eşya muayenesi, hareket idaresinden alınan “beklenen varış kaydı” mesajı kullanılarak gerçekleştirilir.
Kontrol Sonuçları
Madde 118- NCTS’in uygulanması durumunda ve 3 no.lu eke uygun olarak, gerekçelendirildiği durumlar hariç olmak üzere, varış idaresi, “kontrol sonuçları” mesajını hareket idaresine en geç eşyanın varış idaresine sunulduğu çalışma gününü izleyen gün iletir.
B Nüshasının Hareket İdaresine Gönderilmesi
Madde 119- 1. Transit beyannamelerinin B nüshaları, her bir hareket idaresi için ayrı ayrı hazırlanan iki nüsha bordroya (Ek 40) tescil sıra numarasına göre kaydedilir. İşlemin sona erdiği tarihten itibaren en geç 7 gün içinde birinci nüsha bordro idare amirince onaylanarak bir yazı ekinde transit beyannamesi üzerinde “İade nüshası aşağıdaki idareye gönderilmelidir” başlıklı yerde kayıtlı hareket idaresine gönderilir. Beyannamelerin A nüshaları, ilgili hareket idaresine gönderilecek yazının paraf nüshası ekinde ikinci nüsha bordro ile birlikte varış idaresi tarafından saklanır.
Beşten az transit beyannamesi için bordro düzenlenmez, ilgili hareket idaresine gönderilecek yazıda tescil sıra numarasına göre liste halinde belirtilir.
2. Ek 1 eşyasını kapsayan transit beyannamelerinin B nüshaları, sunulmasından itibaren bir çalışma günü içinde hareket idaresine yukarıda belirtilen şekilde gönderilmelidir.
3. Usulsüzlükten şüphelenilmesi veya usulsüzlük belirlenmesi halinde de bu sürelere uyulur.
Alternatif Kanıt
Madde 120- 1. Varış idaresi, asıl sorumlu veya temsilcisinin eşya ve transit beyannamesi sunulduğunda veya daha sonra yaptığı talebi üzerine, gerekli kontrolleri gerçekleştirdikten sonra transit rejiminin usulüne uygun olarak sonlandırıldığına ilişkin 104 üncü maddenin 2 nci fıkrasına uygun alternatif kanıt düzenler. Eşya ve transit beyannamesi sunan kişinin, asıl sorumlunun temsilcisi olduğu kabul edilir.
2. Alternatif kanıt olarak kullanılan transit beyannamesinin B nüshasının fotokopisi veya eşyayı belirleyen boşaltma kayıtları, konşimento, fatura, vb. ticari belgelerin fotokopisi transit beyannamesi tescil numarası ve “alternatif kanıt” ifadesi yazılmak suretiyle varış idaresi tarafından onaylanmalıdır.
Araştırma Usulü
Madde 121- 1. Varış idaresi, hareket idaresi tarafından gönderilen “TC 20 – Araştırma Bildirimi” üzerine eşya ve transit beyannamesinin idaresinde sunulup sunulmadığına ilişkin araştırma başlatır. Araştırma sonucu, belgedeki “Kutu IV” doldurulmak suretiyle hareket idaresine bildirilir.
Eşya ve transit beyannamesi varış idaresine sunulmuş ve beyannamenin B nüshası hareket idaresine gönderilmekle birlikte B nüshasının hareket idaresine ulaşmaması halinde, A nüshasının fotokopisi belgeye eklenmek ve “Kutu IV” doldurulmak suretiyle belge hareket idaresine gönderilir.
Eşya ve transit beyannamesi varış idaresine sunulmuş ve beyannamenin B (Değişik ibare: RG-31/10/2003-25275) nüshasının hareket idaresine gönderilmemiş olması halinde, B nüshası belgeye eklenmek ve “Kutu IV” doldurulmak suretiyle belge hareket idaresine gönderilir.
2. Belgedeki bilgilerin araştırma yapılması için yetersiz olması halinde, talep edilen ek bilgiler için “Kutu II” doldurularak belge hareket idaresine derhal iade edilir.
3. Varış idaresi, uygun olduğunda izinli alıcı ile temasa geçer.
Sonradan Kontrol
Madde 122- 1. 101 inci madde hükümleri çerçevesinde sonradan kontrol amacı ile “TC 21 – Doğrulama Talebi” formu hareket idaresine gönderilir.
2. 101 inci madde hükümleri çerçevesinde sonradan kontrol talepleri, form tarihinden itibaren iki ay içinde cevaplandırılır. Ancak, Ek 1 eşyası içeren sevkıyata ilişkin, kırmızı bir köşegen çizgiyle işaretlenmiş “TC 21 – Doğrulama Talebi” formu, idarenin kayıtlarına girmesini izleyen günden itibaren beş çalışma günü içinde iade edilmelidir.
3. Sonradan kontrol talebinin gönderilmesinden itibaren üç ay içinde bir yanıt alınmaması durumunda, ilgili hareket idaresinin bağlı bulunduğu idareye ilgili “TC 21 – Doğrulama Talebi” formunun ekli olduğu ve örneği 38 no.lu ekte yer alan “TC 22 – Tekit Yazısı” gönderilir.
4. “TC 22 – Tekit Yazısı”nın gönderilmesinden itibaren üç ay içinde yeterli bir yanıt alınmaması durumunda, eldeki bilgilere dayanarak gerekli işlemler yapılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Merkez İdarede Yapılacak İşlemler
Gümrük İdareleri Listesi
Madde 123- Ortak transit işlemlerini yürütmeye yetkili idarelerin kod numaralarını, görevlerini, çalışma gün ve saatlerini belirten bir liste, merkez idare tarafından hazırlanır ve gümrük idarelerine duyurulur.
Belge Göndermede Kullanılacak Zarflar
Madde 124- Transit beyannamesinin B nüshası, “TC 20 – Araştırma Bildirimi”, “TC 21 – Doğrulama Talebi” ve “TC 22 – Tekit Yazısı”nın gönderilmesi amacıyla, sol üst köşesinde Gümrük Müsteşarlığı’nın matbu logosunun ve ilgili idarenin adresinin olduğu 175×250 mm boyutlarında küçük ve 250×350 mm boyutlarında büyük özel zarflar (Ek 39) kullanılır.
ALTINCI BÖLÜM
İzin Makamı Tarafından Yapılacak İşlemler
İzin Başvurusunun Kabulü
Madde 125- İzin makamı, asıl sorumlu veya alıcının 33 üncü maddede belirtilen basitleştirmelerden yararlanma başvurusunu 35 ila 37 inci maddelere uygun olarak kabul eder veya reddeder.
İzin makamı, basitleştirmeye ilişkin bir başvuru aldığında, ilk önce başvurunun tam olup olmadığını kontrol eder. Eksik başvurular, gerekli düzeltmelerin yapılması için açıklama yapılarak başvuru sahibine iade edilir.
İzin koşullarının yerine getirilmemesi durumunda, başvuru sahibine, başvurusunun reddedilme nedenleri, yazılı olarak bildirilir.
İznin Verilmesi, İptali ve Düzeltilmesi
Madde 126- İzin makamı, başvuru üzerine, 33 üncü maddede belirtilen basitleştirmelere 34 üncü maddede belirtilen genel koşullar ve her bir basitleştirmeye ilişkin özel koşulları dikkate alarak, izin verebilir. İzin makamı, 39 uncu maddeye uygun olarak izni iptal eder veya düzeltir.
İzin, iznin iptali veya düzeltilmesi, başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.
Kapsamlı Teminat Kullanma İzni Verilmesi
Madde 127- 1. İzin makamı, başvurunun kabul edilmesinden sonra:
a) asıl sorumlunun kapsamlı teminat kullanma izin koşullarını yerine getirip getirmediğini kontrol eder,
b) 41 inci maddeye uygun olarak referans tutarı belirler veya asıl sorumlu tarafından hesaplanan tutarı kontrol eder,
c) asıl sorumlunun teminat tutarının indirilmesine ilişkin koşulları karşılayıp karşılamadığını kontrol eder ve
d) teminat tutarını belirler.
2. Kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izninde (Ek 23):
a) izni verme gerekçesi,
b) asıl sorumlu ile birlikte belirlenen usul izleme ve kontrol yöntemi,
c) basitleştirmeyi kullanmaya ve kullanımını izlemeye uygulanacak yöntemler ile birlikte, basitleştirmeyi kullanma koşul ve yükümlülükleri,
d) asıl sorumlunun izni etkileyen değişiklikleri bildirme yükümlülüğü,
e) referans tutar ve kullanılmasını izleme,
f) teminat tutarı,
g) düzenlenecek kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme sertifikalarının adedi,
h) asıl sorumlunun kaybolan veya çalınan kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme sertifikalarını derhal bildirme yükümlülüğü,
i) izin makamının kayıtları izleyeceği ve kontrol edeceği,
j) kontrolleri gerçekleştirecek idare ve
k) iznin iptali veya feshine ilişkin kurallar
yer alır.
3. İzin makamı, 41 inci maddeye uygun olarak referans tutarı, yıllık olarak gözden geçirir ve gerekirse ayarlar.
4. Hassas olmayan eşya ve Ek 1 eşyası için başvuru yapıldığında, bu başvuru, asıl sorumlunun talebi üzerine tek bir başvuru olarak kabul edilir ve sadece bir izin düzenlenir. Bu durumda Ek 1 eşyası için uygulanan ölçütler, teminat tutarının hesaplanmasında her iki tür eşyaya uygulanır ve teminattan vazgeçme tanınmaz.
5. İzin makamı, 41 inci maddeye uygun olarak henüz sonlandırılmamış ortak transit işlemleri kapsamındaki eşya ile ilgili olarak doğabilecek gümrük vergileri ile diğer yüklerin toplam tutarının referans tutarı aşacak olması durumunun asıl sorumlu tarafından bildirilmesi halinde, referans tutarın aşılacak olması durumunun süreklilik göstereceğinin belirlenmesi halinde referans tutarı yeniden belirler.
Asıl sorumlunun referans tutarın aşıldığını bildirmemesi durumunda, izin, iptal edilir.
Referans Tutarın Yıllık Olarak Gözden Geçirilmesi
Madde 128- İzin makamı, referans tutarın 41 inci maddenin 2 nci fıkrası uyarınca yıllık olarak gözden geçirilmesi amacıyla:
a) asıl sorumlunun referans tutarın aşılmasına ilişkin bildirimleri,
b) asıl sorumlunun güvenilirliği,
c) devam eden araştırma usullerinin sayısı,
d) ibra edilmeyen transit rejimleri ile ilgili kefile gönderilen bildirimlerin sayısı ve
e) asıl sorumlunun ödemelerini yerine getirme durumunu (gümrük mevzuatı ile ilgili diğer yükümlülüklere uyma dahil)
dikkate alır. Bu çerçevede asıl sorumludan kayıtlarını sunması istenir.
İzin makamı, asıl sorumlunun gelecekteki ihtiyaçlarına göre referans tutarı ayarladığında ve bu referans tutara göre teminat tutarını belirlediğinde, izni değiştirir.
İzinli Gönderici ve İzinli Alıcı İzni Verilmesi
Madde 129- 1. İzin makamı, başvurunun kabul edilmesinden sonra başvuru sahibinin özellikle:
a) genel faaliyetleri,
b) deneyim, gelişme ve beklentileri,
c) güvenilirliği ve gümrükle olan ilişkileri,
d) tesislerinde boşaltma platformu, gümrük için ayrılmış büro gibi imkanları,
e) mali güvenilirliği,
f) basitleştirilmiş usulleri kullanma deneyimi ve
g) gümrükle işbirliği yapma isteğini
değerlendirir. İzinli gönderici için ayrıca kapsamlı teminat kullanma izni aranır.
2. İzinli gönderici izninde 51 inci maddede belirtilen bilgiler yer alır. İzinde, 51 inci maddenin b bendinde öngörülen bilgilendirmenin:
a) transit beyannamesi bilgileri,
b) eşyanın sevk tarihi ve zamanı ve takılan mühürlere ilişkin bilgiler,
c) eşyanın dahilde işleme, hariçte işleme, gümrük antreposu gibi ne amaçla transit rejimine tabi tutulduğu,
d) gerektiğinde eşya kodu dahil eşyanın genel tanımı ve
e) uygun olduğunda lisans ve/veya diğer sertifikaların numarasını
kapsayacak şekilde faks ile yapılacağı belirtilir. 55 inci maddede belirtilen imzadan vazgeçmenin tanınması halinde, izinde bu durum da belirtilir.
3. İzinli alıcı izninde 59 uncu maddede belirtilen bilgiler yer alır. İzinde, 59 uncu maddenin 1 inci fıkrasının b bendinde öngörülen bilgilendirmenin:
a) transit beyannamesi bilgileri,
b) eşyanın varış tarihi ve zamanı ve uygun olduğunda mührün durumu,
c) eşyanın firmada depolanacağı yer,
d) eşyanın dahilde işleme, serbest dolaşıma giriş gibi ne amaçla transit rejimine tabi tutulduğu,
e) gerektiğinde eşya kodu dahil eşyanın genel tanımı,
f) uygun olduğunda lisans ve/veya diğer sertifikaların numarası ve
g) fazla, eksik ve değiştirilmiş miktar veya kırık mühür gibi diğer usulsüzlüklere ilişkin bilgileri
kapsayacak şekilde faks ile yapılacağı belirtilir.
Kayıtların Tutulması
Madde 130- 1. İzin makamı, düzenlenen iznin bir sureti ile birlikte, başvuruları ve ekli destekleyici belgeleri saklar.
2. Başvuru reddedildiğinde veya izin iptal edildiğinde, başvuru ve duruma göre başvuruyu reddeden veya iptal eden karar ve tüm ekli destekleyici belgeler, başvurunun reddedildiği veya iznin iptal edildiği takvim yılının sonundan itibaren en az beş yıl saklanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Geçici Hükümler, Yürürlük ve Yürütme
Geçici Madde 1- 55 inci maddede belirtilen imzadan vazgeçme, bu konuda ulusal düzeyde hukuki düzenleme yapılıncaya kadar uygulanmayacaktır.
Geçici Madde 2- Yönetmelik’te geçen demiryolu işletmesi ve demiryolu altyapı yöneticisinden, bu konuda gerekli yasal düzenleme yapılıncaya kadar, TCDD Genel Müdürlüğü anlaşılacaktır.
Uygulama
Madde 131- Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, Gümrük Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 132- Bu Yönetmelik, yayımı tarihinden itibaren 60 gün sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 133- Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanı yürütür.
Resmi Gazete Tarihi ve Sayısı: 13.12.2003, 25315
Sınır Ticaret Merkezlerinden Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin Yönetmelik
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’ne komşu olan ülkelere sınırı bulunan Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Hatay illerindeki siyasi sınırlarımız üzerinde kurulacak Sınır Ticaret Merkezlerine ihracat yapılmasına, Sınır Ticaret Merkezlerinden komşu ülkelere eşya gönderilmesine, Sınır Ticaret Merkezlerine komşu ülkelerden eşya getirilmesine ve Sınır Ticaret Merkezlerinden ithal edilen eşyanın bu maddede sayılan iller ile bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde belirtilen illerdeki esnaf ve tacirlere dağıtılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde belirtilen iller ile bu illere komşu Erzurum, Muş, Bitlis, Siirt, Batman, Diyarbakır ve Adıyaman illerinde Sınır Ticaret Merkezleri üzerinden komşu ülkeler ile yapılacak ticari faaliyetleri kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 10/4/2003 tarihli ve 25075 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 25/3/2003 tarih ve 2003/5408 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Sınır Ticaret Merkezleri Kurulmasına İlişkin Karar’ın 8 inci maddesi uyarınca hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
a) Müsteşarlık; Dış Ticaret Müsteşarlığını (İhracat Genel Müdürlüğü),
b) Sınır Ticaret Merkezleri; Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine komşu olan ülkelere sınırı bulunan Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Hatay illerinde sınır ticareti faaliyetinde bulunmak üzere oluşturulan ticaret merkezlerini,
c) İşletici; bulunduğu ildeki İl Özel İdaresi, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, İl ve İlçe Ticaret Odaları veya İl ve İlçe Ticaret ve Sanayi Odaları ile en az iki İhracatçı Birliği tarafından anonim şirket olarak kurulan Sınır Ticaret Merkezi İşleticisini,
d) Mağaza; Sınır Ticaret Merkezlerinde faaliyet gösteren Sınır Ticaret Merkezi Mağazalarını,
e) Değerlendirme Komisyonu; ilgili ilin Vali veya Vali Yardımcısı başkanlığında Defterdar, Gümrük Müdürü, Sanayi ve Ticaret İl Müdürü, Tarım İl Müdürü, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği ile İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinden oluşan Komisyonu,
f) Esnaf; bu Yönetmeliğin1 ve 2 nci maddelerinde belirtilen illerde en az üç yıldır basit veya gerçek usulde vergiye tabi olarak faaliyette bulunan gerçek kişileri,
g) Tacir; gerçek usulde vergiye tabi tek vergi numarası sahibi gerçek kişi ile Ticaret Kanunu’nda belirtilen sayıda özel kişilerin sermayelerini biraraya getirerek belirli bir sözleşme akdi ile oluşturulan kollektif şirket, komandit şirket, limited şirket ve anonim şirketi statüsünü haiz tüzel kişiyi (vakıf, dernek ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve bunların kurdukları ya da ortak oldukları firmalar hariç),
h) Uygunluk Belgesi; Sınır Ticaret Merkezlerine komşu ülkeden getirilerek ithal edilen ve ilgili iller dahilinde dağıtımı yapılan eşyayı satın almak üzere esnaf ve tacirler adına düzenlenen belgeyi,
ifade eder.
Sınır Ticaret Merkezlerine İhracat
Madde 5- Sınır Ticaret Merkezleri gümrük işlemlerinin yürütülmesinde Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi dışında addedilir.
Sınır Ticaret Merkezlerine yapılacak ihracat, ihracat mevzuatı çerçevesinde değerlendirilir.
Sınır Ticaret Merkezlerine yapılacak ihracata konu eşya, ilgili komşu ülke ile varılacak mutabakat çerçevesinde belirlenir ve Müsteşarlıkça ilgili kurum ve kuruluşlara duyurulur.
Sınır Ticaret Merkezlerinden komşu ülkelere eşya göndermeye İşletici ve/veya Mağazalar yetkilidir.
Sınır Ticaret Merkezlerine Eşya Getirme ve Sınır Ticaret Merkezlerinden İthalat
Madde 6- İşleticiler ve/veya Mağazalar il kotaları dahilinde ilgili komşu ülkeden Sınır Ticaret Merkezlerine eşya getirmeye ve getirilen eşyayı ithal etmeye yetkilidir.
Sınır Ticaret Merkezlerine komşu ülkeden getirilen eşyanın Uygunluk Belgesi sahiplerine dağıtımı, İşleticiler ve/veya Mağazalar tarafından gerçekleştirilir.
İl İhtiyacının Belirlenmesi
Madde 7- Bu Yönetmeliğin 1 ve 2 nci maddelerinde sayılan illerin bir yıl boyunca ihtiyaç duyacağı ürünlere ilişkin talep listeleri İl Değerlendirme Komisyonları tarafından hazırlanır ve her yıl Ekim ayı sonuna kadar ilgili Valilikçe Müsteşarlığa bildirilir.
Müsteşarlıkça; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görüşleri alınmak suretiyle belirlenen il kotaları ile Sınır Ticaret Merkezlerinin ilişkilendirileceği komşu il veya iller ilgili Valiliklere bildirilir.
Yıl içinde il kotalarına ürün ilave edilmesine dair yetkili valiliklerce Müsteşarlığa iletilen talepler, ilgili kurumlar ile birlikte değerlendirilir ve ilgili komşu ülke ile yapılacak görüşmeler sonucunda karara bağlanır.
Kasım ayının 16 ncı günü ile Aralık ayının son günü arasında düzenlenmiş olan Uygunluk Belgeleri ile tahsis edilen eşyanın ithalatının bir sonraki yıla sarkması halinde, ithal edilen miktar bir önceki yılın il kotaları kapsamında değerlendirilir.
Uygunluk Belgesi
Madde 8- Müsteşarlık tarafından uygunluk belgelerinin düzenlenmesine esas alınmak üzere bildirilen kotalar, Valiliklerce 5 işgünü içinde ilgili meslek kuruluşları kanalıyla esnaf ve tacirlere duyurulur. Uygunluk Belgesi taleplerine ilişkin müracaatlar, Değerlendirme Komisyonuna sunulmak üzere, İl Ticaret Odası veya Ticaret ve Sanayi Odasına yapılır. Değerlendirme Komisyonu başvuru tarihinden itibaren 5 işgünü içerisinde müracaatları inceleyerek sonuçlandırır.
Değerlendirme Komisyonu tarafından müracaatları uygun görülen ve başvuru tarihi itibariyle ilgili ilde asgari üç yıldır faaliyet gösteren esnaf ve tacirlere herbir ürün için bir Uygunluk Belgesi verilir. Uygunluk Belgesinin dağıtılmasında işletme büyüklüğü ve bir önceki yılın cirosu, esnaf ve tacirlerin faaliyet alanı, kotalarda belirtilen ithalatın yapılabileceği dönemler ile kotaların hedeflenen sosyal faydayı sağlaması gibi kriterler esas alınır. Uygunluk Belgesinin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren 45 gün olup, bu süre uzatılamaz. Geçerlilik süresi içinde satın alımı gerçekleştirilemeyen miktar için müracaat edilmesi halinde yeniden belge düzenlenebilir.
Değerlendirme Komisyonu’nun sekreterya hizmetleri ile Uygunluk Belgesi (EK) tanzimi, İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yerine getirilir. Sekreterya hizmetlerinin yerine getirilmesinde Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliğinden de personel görevlendirilir.
Komisyon çalışmaları ile Uygunluk Belgesi düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Valiliklerce düzenlenecek Yönergelerle belirlenir. Yönergeler Müsteşarlığın uygun görüşü alındıktan sonra yürürlüğe girer.
Uygunluk Belgesi düzenlenmesi sırasında gerçeğe aykırı beyanda bulunan veya belge sunanlar, Sınır Ticaret Merkezlerinden ithal edilen ürünleri, bu Yönetmeliğin 1 ve 2 nci maddelerinde sayılan illerin dışına çıkaranlar ile bu Yönetmelik hükümlerine ve ilgili mevzuata aykırı davranışta bulunduğu tespit edilenlerin Uygunluk Belgeleri ilgili Değerlendirme Komisyonu tarafından iptal edilerek, bu durum ilgili Sınır Ticaret Merkezlerine bildirilir ve bu kişiler ya da bunların hissedarı oldukları tüzel kişilikler adına bir daha Uygunluk Belgesi düzenlenmez. Ayrıca bu kişilerin kamu adına kovuşturmayı gerektiren bir suç işledikleri kanaatine varılması durumunda ise, haklarında Cumhuriyet Savcılıklarına gerekli ihbarda bulunulur.
Madde 9- İthalat ve ihracatta; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından ilgili mevzuata uygunluğu aranan, standart ve kalite kontrolü uygulanan maddelerin Sınır Ticaret Merkezlerinde ticarete konu edilmesinde ilgili mevzuatta öngörülen işaret ve belgeler gümrüklerce aranır.
Sınır Ticaret Merkezleri üzerinden yapılacak ihracat ve ithalat işlemlerinde; 31/5/2002 tarihli ve 24771 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği’nin eki Gümrük Beyannamesi Kullanma Talimatında belirtildiği şekilde Gümrük Beyannamesi düzenlenir.
Madde 10- Bu Yönetmelikte belirtilen işlemlerle ilgili olarak, mülki idare amirlikleri, il özel idareleri, belediyeler, vakıf ve dernekler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları nam ve hesabına kesinti yapılamaz.
Yetki
Madde 11- Bu Yönetmelikte yer alan hususlarda düzenleme yapmaya, öngörülmeyen sorunların ortaya çıkması halinde bunları inceleyerek sonuçlandırmaya, madde politikaları dikkate alınarak gerektiğinde eşyanın cins ve miktar bazında ihracat ve ithalatını sınırlandırmaya veya durdurmaya Müsteşarlık (İhracat Genel Müdürlüğü) yetkilidir.
Yer Almayan Hususlar
Madde 12- Bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 13- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanı yürütür.
1972 KONTEYNERLERLE İLGİLİ GÜMRÜK SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMASINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM (Genel Hükümler)
İKİNCİ KISIM (Konteynerlerle İlgili Olarak Tanınan Kolaylıklar)
ÜÇÜNCÜ KISIM (Gümrük İdareleri ve Müsteşarlık Merkez Birimlerince Yapılacak İşlemler)
– BİRİNCİ BÖLÜM (Gümrük İdareleri Tarafından Yapılacak İşlemler)
– İKİNCİ BÖLÜM (Gümrük Müsteşarlığınca Yapılacak İşlemler)
DÖRDÜNCÜ KISIM (Özel Durumlar ve Çeşitli Hükümler)
– BİRİNCİ BÖLÜM (Özel Durumlar)
– İKİNCİ BÖLÜM (Son Hükümler )
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 – Bu Yönetmeliğin amacı, 2/12/1993 tarihli ve 3930 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunarak, 2/6/1994 tarihli ve 21948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi”nin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların tespit edilmesidir.
Kapsam
Madde 2 – Bu Yönetmelik, 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi şartlarını taşıyan konteynerlerle ilgili olarak gümrük idarelerinde uygulanan gümrük işlemlerini, buna ilişkin usul ve esasları ve bu sözleşme hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerinin uygulanmasını kapsar.
Dayanak
Madde 3 – Bu Yönetmelik, 2/12/1993 tarihli ve 3930 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan “1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi” gereğince hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 – Bu Yönetmelikte geçen;
a) Müsteşarlık: Gümrük Müsteşarlığı,
b) Sözleşme: 2/12/1993 tarihli ve 3930 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan “1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi”,
c) İthalat vergileri: Eşyanın ithalatıyla ilgili olarak alınması gereken gümrük vergilerini ve gümrük vergisine eş etkili bütün mali yükleri,
d) Geçici ithalat: Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejim,
e) Konteyner: 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin 4 No.lu Ekinde yer alan teknik şartlara uygun olarak imal edilmiş, yine bu Sözleşmenin 5 No.lu Ekinde gösterilen yöntemlerden birine göre onaylanmış, iç hacmi en az bir metreküp olan ve taşıma işlerinde kullanılan büyük sandık, müteharrik sarnıç veya benzerleri ile,
1) İçerisine eşya koymak için kompartıman oluşturacak şekilde tamamen veya kısmen kapatılmış,
2) Sürekli kullanım özelliğine sahip ve buna uygun olarak defalarca kullanılacak kadar sağlam,
3) Taşıma türü veya vasıta değişmesini gerektiren hallerde içindeki eşyanın boşaltılıp yüklenmesine yol açmayacak şekilde özel olarak imal edilmiş,
4) Özellikle bir taşımacılık türünden diğerine transfer hallerinde, pratik kullanım özelliğine sahip biçimde yapılmış,
5) Kolayca doldurulup boşaltılabilecek şekilde imal edilmiş bir taşıma aracı,
(Üzerinde taşınması koşulu ile tipine uygun çıkarılıp, takılabilen özellikte olan aksam, parça ve teçhizat konteyner kapsamında işlem görür. Taşıma araçları, bunların aksamı, yedek parçaları ve ambalajları konteyner tanımı içinde değerlendirilemez.)
f) Kısmen kapalı konteyner: Kapalı konteynere benzer bir taban ve üst çatıdan oluşan ve yükleme yeri vazifesi gören tertibatla ilgili olan, üst çatısı genel olarak bir konteynerin çerçevesini oluşturan metal unsurlardan yapılmış, aynı zamanda bir ya da daha fazla yan ve ön duvarlar içeren, bazı durumlarda, sadece tabana direklerle bağlı bir tavandan oluşan ve özellikle havaleli eşyanın (örneğin; motorlu taşıtlar) taşınmasında kullanılan konteyner,
g) Aksam, parça ve teçhizat: Çıkarılabilir olmalarına rağmen özellikle aşağıdakileri kapsayan,
1) Konteynerin içindeki ısıyı kontrol ve muhafaza eden veya değiştiren aletler
2) Çevre şartlarındaki değişmeleri ve çarpmaları kaydedecek veya gösterecek şekilde yapılmış ısı veya çarpma kaydedici küçük aletler,
3) Konteyner içindeki bölmeler, paletler, raflar, destekler, çengeller ve eşyayı istiflemede kullanılan benzer aletler,
h) Dahili taşıma: Tekrar ihraç edilmeden önce ülke sınırları içinde bir mahalde yüklenilen ve yine ülke sınırları içinde boşaltılan eşyanın taşınması,
ı) Kişi: Gerçek veya tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını,
j) Konteyner işletmecisi: Sahibi olsun veya olmasın ülke sınırları içinde konteynerin kullanımı üzerinde her türlü tasarruf hakkı bulunan ve gümrük idarelerine karşı yükümlü olan kişiler,
k) Yükümlü: Gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu bütün kişiler,
l) Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu: Geçici olarak girecek konteynerlerin hareketinin takibi amacıyla sahipleri, işletmecisi veya bunların temsilcileri tarafından düzenlenen ve bu Yönetmeliğin 1 No.lu Ekinde yer alan örneğe uygun belge,
m) Taahhütname: Sözleşme koşulları altında sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisi tarafından geçici olarak ithal edilecek konteynerlerin geçici girişi esnasında ilgililer tarafından imzalanarak, Sözleşme şartlarına uyulacağını beyan ettiğini gösteren Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun arka yüzünde yer alan belge,
n) Çıkış Konteyner Kayıt ve Takip Formu: Geçici olarak çıkacak konteynerler için sahipleri, işletmecisi veya bunların temsilcileri tarafından düzenlenen ve bu Yönetmeliğin 2 No.lu Ekinde yer alan örneğe uygun belge,
anlamına gelir.
Konteynerlerin İşaretlenmesi İle İlgili Hükümler
Madde 5 – Konteynerlerin görülebilen uygun bir yerine, çıkarılamayacak şekilde;
a) Sahibinin veya ana işletmecinin kimliği,
b) Sahibi veya işletmecisi tarafından verilen konteyner tanıtma, marka ve numaraları,
c) Sabitleştirilmiş teçhizatı dahil konteynerin dara ağırlığı,
d) 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin 1 No.lu Ekinin 2 nci maddesinde bahsi geçen ülke rumuzu,
e) Gümrük mührü altına taşımacılık için onaylanmış konteynerler için, 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin 5 No.lu Ekine uygun olarak düzenlenen ve bu Yönetmeliğin 5 No.lu Ekinde gösterilen şekle uygun onay plakası üzerine ayrıca;
1) İmalatçının seri numarası (İmalatçı numarası),
2) Konteyner tipine göre onaylanması halinde, tipin kimlik numarası ve harflerinin,
bulunması gerekir.
İKİNCİ KISIM
Konteynerlerle İlgili Olarak Tanınan Kolaylıklar
Geçici İthalat Rejimine İlişkin Kolaylıklar
Madde 6 – Yüklü olup olmadıklarına bakılmaksızın bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan konteynerin yurda girişine gümrük idareleri tarafından “Geçici İthalat Rejimi” hükümlerine göre izin verilir.
Türkiye’de ikamet eden veya yerleşmiş bir kişi tarafından satış, kira-satış, leasing veya benzeri bir anlaşma yoluyla getirilen konteynerlere, ilgili kuruluşların görüşü alınarak geçici ithalat izni vermeye Müsteşarlık yetkilidir.
Süre
Madde 7 – Bir konteynerin, buna ilişkin Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun tescil tarihinden itibaren 3 (üç) ay içinde ihracı zorunludur.
Ancak, taahhütnamede belirtilen 3 (üç) aylık sürenin bitiminden önce ilgili firma tarafından yazılı olarak yapılacak süre uzatımı taleplerinde mücbir sebep belgesi aranmaksızın dilekçelerinde belirtilen gerekçeler dikkate alınarak giriş işleminin yapıldığı gümrük idaresince yapılacak değerlendirme sonucunda, belirtilen gerekçenin uygun ve yerinde görülmesi halinde 3 (üç) ayı geçmemek şartıyla Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun (B) ve (C) parçalarının ilgili bölümlerine işlenmek koşuluyla bu süre uzatılır.
Geçici İthalat Rejiminden yararlanan konteynerler, giriş ayniyetine uygun olmak şartıyla yetkili herhangi bir gümrük idaresi tarafından ihraç edilebilir.
Hasara Uğrayan Konteynerler
Madde 8 – Ülkeye girişten sonra ağır biçimde hasar görmüş konteynerlerin yeniden ihracı zorunlu değildir.
Ancak bu durumda ağır biçimde hasar görmüş konteynerlerin;
a) Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır.
b) Hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde gümrük idaresinin gözetiminde imhası veya gümrüğe terk edilmesi mümkündür. Kurtarılan malzemelerin vergileri gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte bulunan gümrük tarifesine göre hesaplanır.
Geçici ithal iznine istinaden Türkiye’ye giren ve adli veya idari bir işlemden dolayı el konulan konteyner, ihraç edilemez ise, el konulma süresi bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen ihraç süresine ilave edilmek suretiyle işlem yapılır.
Geçici İthalat Rejimi
Madde 9 – Sözleşme koşulları altında sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisi tarafından geçici olarak ithal edilecek konteynerlerin, ithali veya ithal edilenlerin ihracı esnasında gümrük idareleri, başka bir belge ve teminat aramaksızın sahipleri, işletmecileri veya bunların temsilcileri tarafından bu Yönetmeliğin 1 No.lu Ekinde yer alan şekle uygun sıra no.lu olarak düzenlenen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu üzerine işlem yapar.
Geçici İthalat İzni İle Gelen Konteynerlerin Dahili Taşımacılıkta Kullanım Şartları
Madde 10 – Sözleşme hükümleri çerçevesinde, geçici ithalat yoluyla yurda girişine izin verilen konteynerlerin giriş veya varış gümrük idare amirinin izniyle Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun A, B ve C (varış gümrük idare amirince bu iznin verilmesi halinde formun sadece B ve C parçalarına) parçalarına işlenmek ve en yakın güzergahı takip etmek koşuluyla bir defaya mahsus olmak üzere dahilde taşımasına izin verilir. Ancak, dahilde konteynerleri taşıyan veya çeken araçlar, mutlaka Türk plakalı ya da bayraklı olmak zorundadır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Gümrük İdareleri ve Müsteşarlık Merkez Birimlerince Yapılacak İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdareleri Tarafından Yapılacak İşlemler
Giriş Gümrüğünce Yapılacak İşlemler
Madde 11-a) Türkiye’ye girişi yapılacak konteynerin işletmecisi, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun ilgili bölümlerini doldurarak giriş gümrüğüne ibraz eder ve konteynere ilişkin işlem ve denetimler Konteyner Sözleşmesi, iş bu Yönetmelik ve Gümrük Mevzuatı hükümlerine göre yapılır.
b) İbraz edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu üzerindeki bilgilerin doğruluğunu inceler ve eksiksiz olarak düzenlendiğinin anlaşılması üzerine, varış gümrüğü başka bir gümrük idaresi ise güzergah tespit eder ve Giriş Konteyner Tescil Defterine kaydederek (Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunda yer alan asgari bilgiyi ihtiva edecek şekilde) tescil tarih ve sayısını Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun üzerindeki (A) ve (B) parçalarına işler.
c) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesindeki şartlara uygun olarak ek süre taleplerini inceler ve talebin uygun bulunması halinde Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun (B) ve (C) parçalarına işler.
d) Tescil edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu, gümrük idare amirince görevlendirilen muayene ile görevli memura ismen havale edilir. Kendisine havale edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunu alan muayene ile görevli memur; formda kayıtlı konteynerin evsafına uygun olup olmadığını ve bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki şartlara uygun olarak işaretlenip işaretlenmediğini kontrol eder. Bu kontrol olumlu sonuç verdiği takdirde, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun ilgili sütunlarına gerekli meşruhat verilir, mühür ve imza tatbik edildikten sonra giriş parçası koparılır ve konteynerin (Konteyner içinde yer alan eşya ile ilgili gümrük işlemleri saklı tutulmak kaydıyla) gümrüklü sahadan ayrılmasına izin verilir.
e) Memurlar tarafından görevli oldukları sürece işlem gördükten sonra koparılarak biriktirilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formlarının giriş (A) parçaları, nöbet sonunda imza karşılığında ilgili servise teslim edilir.
f) Mesai bitimine kadar işlem gören ve ilgili serviste toplanan Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formları, Konteyner Tescil Defteri ile karşılaştırılarak noksansız olduğu anlaşıldığı takdirde, gerekli vergi ve diğer yasal takipler yapılmak üzere düzenlenecek takip defterine tescil sırasına göre kayıt edilerek (A) parçaları düzenli olarak saklanır.
g) Varış veya çıkış gümrüğünden gönderilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu çıkış (C) parçaları giriş parçalarına göre tasnif edilerek çıkış parçaları ile çakıştırılır ve çakıştırılan bu parçalar giriş tarihine göre bordrolanarak arşivlenir.
Çakıştırma işlemlerinin bilgisayar ortamında gerçekleştirilmesi halinde ise, mezkur giriş ve çıkış parçaları ayrı ayrı bordrolanarak arşivlenir.
h) Süresi geçtiği halde varış veya çıkış gümrüğünden konteynerlerin çıkışlarının yapıldığına dair çıkış parçası gelmeyen konteynerler için yurtta kalma süresi bittikten sonra takibata geçilerek, aşağıdaki işlemler yapılır.
1) En geç 15 (onbeş) gün içerisinde konteyner sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisine iadeli taahhütlü tebligatta bulunularak, tebliğ tarihinden itibaren verilecek 30 (otuz) günlük sürenin bitimine kadar konteynerin yurt dışı edildiğinin tevsiki istenir.
2) Tebliğ tarihinden itibaren 30 (otuz) günlük süre içerisinde konteynerin süresi içinde yurt dışı edildiği tevsik edilemediği takdirde, konteynere tereddübeden vergi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238 inci maddesi uyarınca tahakkuk ettirilecek para cezası ve aynı Kanunun 207 nci maddesinin (a) bendi uyarınca hesaplanacak faizin tahsili için konteyner sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisine tebligatta bulunulur.
3) Ayrıca bu süre içinde çıkışı ispat edilemeyen konteynerler için, ilgililer hakkında Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatına göre gerekli kambiyo takibatının yapılması hususunda en yakın Kambiyo Müdürlüğüne yazı yazılır ve söz konusu konteynerin en yakın gümrük idaresine teslim edilmesi ve konteyner sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisinin, hudut polisince takip fişine geçirilmesi hususunda da İçişleri Bakanlığı’na bilgi verilir.
4) Tahsilatın takibi ve kontrolünün Merkezde izlenmesi açısından yurt dışı edilmeyen veya süresi dışında yurt dışı edilen konteynerler hakkında gümrük vergileri ile para cezası ve faize ilişkin olarak düzenlenerek ilgili firmaya tebliğ edilen ayrıntılı tahakkuk evrakı ve bunlara ait tahsilat evrakının birer örneği Müsteşarlığa (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü’ne) gönderilir.
ı) Bu maddenin (h) bendinde yer alan işlemlerin gerçekleştirilmesini müteakip daha önce çıkış evrakı ibraz edilemeyen konteynerler için, bunların süresi içinde yurt dışı edildiği hususu yabancı memleketlerdeki gümrük idaresince verilen müfredatlı belgeler (bu belgelerin noterden tasdikli Türkçe tercümesi ile birlikte) ile tevsik edildiği takdirde Müsteşarlığın (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) onayı alınarak kayıtları kapatılır ve tahsil edilmiş olan vergi, ceza ve faiz 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince iade edilir.
i) Bu maddenin (h) ve (ı) bendlerinde yer alan takibat işlemleri sona eren Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu giriş (A) parçası ile çıkış (C) parçasını da arşivdeki ilgili klasörde giriş gümrüklerince muhafaza edilir.
Varış Gümrüğünce Yapılacak İşlemler
Madde 12 – Varış gümrüğüne gelen konteynerin boşaltılmasını müteakiben, ilgili gümrük memuru tarafından Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formuna meşruhat düşülerek ilgilisine verilir.
Çıkış Gümrüğünce Yapılacak İşlemler
Madde 13-a) Türkiye’den çıkışı yapılacak konteynerin sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisi, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunu çıkış gümrüğüne ibraz eder. Konteyner çıkışına ilişkin işlem ve denetimler; Sözleşme, iş bu Yönetmelik ve gümrük mevzuatına göre yapılır.
b) İbraz edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun üzerindeki bilgilerin doğruluğunu inceler ve Konteyner Tescil Defterine kayıt ederek, tescil tarih ve sayısını (B) ve (C) parçalarına işler.
c) Tescil edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun (C) parçası üzerine idare amirince muayene ile görevlendirilen memur ismen belirtilerek havale verilir. Kendisine havale edilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun (B) ve (C) parçasını alan muayene ile görevli memur; formda kayıtlı konteynerin giriş ayniyetine uygunluğunu ve süresini kontrol eder. Bu kontrol olumlu sonuç verdiği takdirde, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun ilgili sütunlarına gerekli meşruhatı verir, mühür ve imza tatbik ettikten sonra (C) parçasını koparır, konteynerin yurt dışına çıkışına izin verir.
d) Memurlar tarafından görevli oldukları sürece koparılıp biriktirilen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formları çıkış (C) parçaları, nöbet sonunda imza karşılığında ilgili servise teslim edilir.
e) Mesai bitimine kadar işlem gören ve ilgili serviste toplanan Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formları, Konteyner Tescil Defteri ile karşılaştırılarak, noksansız olduğunun anlaşılması halinde o günün tarihini taşıyan ve bir örneği Ek 4 te yer alan şekle uygun 2 nüsha Konteyner Kayıt ve Takip Formu Çıkış Bordrolarına tescil sıra numarasına göre kaydedilir. En geç 7 (yedi) iş günü içerisinde 1 inci nüsha bordrolar ile Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun (C) parçası ilgili giriş gümrüğüne gönderilir.
Bordrolar hazırlanmasını müteakip, gümrük müdürü veya yetkili müdür yardımcısı tarafından kontrol ve tasdik edilerek imzalanır.
Bordronun 2 nci nüshası (açılacak dosyada) düzenli olarak çıkış gümrük idaresince saklanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Gümrük Müsteşarlığınca Yapılacak İşlemler
Gümrük Müsteşarlığınca (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) Yapılacak İşlemler
Madde 14 – Gümrük Müsteşarlığı (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü);
a) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin (h) bendinin (4) numaralı alt bendi hükümlerine istinaden düzenlenerek Müsteşarlığa gönderilen tahakkuk ve tahsilat evrakının ve yapılan işlemlerin gümrük mevzuatı ile ilgili diğer mevzuata uygun olup olmadığını inceleyerek tespit ettiği hatalı uygulamaların düzeltilmesini sağlar.
b) Tahakkuk ve tahsilata ilişkin takiplerin süresi içinde ve usulüne uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini izler ve kontrol eder.
c) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin (ı) bendi uyarınca gönderilen belgeleri inceleyerek, yeterli görülmesi halinde takibatın sona erdirilmesi ve kayıtların kapatılması ile yapılan tahsilatın iadesi hususunda gerekli talimatı verir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Özel Durumlar ve Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Özel Durumlar
Konteynerlerin Tamiri İçin Getirilen Parçalara İlişkin Yapılacak İşlemler
Madde 15- Geçici olarak girişine izin verilmiş konteynerlerin tamiri için kullanılacak parçalara, bu Yönetmeliğin 1 No.lu Ekindeki şekle uygun olarak mükellefince düzenlenen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu üzerinde işlem yapılması suretiyle geçici ithal izni verilir.
Bu kapsamda değiştirilmiş parçaların ihracı zorunlu değildir. Ancak, bu durumda ihraç edilemeyecek parçaların gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre tahsil edilir veya Hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde gümrük idaresinin gözetiminde imhası veya gümrüğe terk edilmesi mümkündür.
Aksam, Parça ve Teçhizat İçin Yapılacak İşlemler
Madde 16 – Konteynerlerin, konteyner ile birlikte ithal edilip, ayrı olarak ihraç edilecek veya ayrı olarak ithal edilip, konteynerlerle birlikte ihraç edilecek aksam, parça ve teçhizatı için teminat aranmaksızın geçici ithal izni verilir.
Ancak, her ne maksatla gelecek olursa olsun, konteynerden bağımsız olarak gelen aksam, parça ve teçhizat için bu Yönetmeliğin 1 No.lu Ekindeki şekle uygun olarak yükümlü tarafından düzenlenen Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu üzerinde işlem yapılır.
Konteynerlerin aksam, parça ve teçhizatına, bu Yönetmeliğin diğer madde hükümleri aynen uygulanır.
1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi Şartlarını Taşımayan Konteynerlere Uygulanacak İşlemler
Madde 17 – 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin 4 No.lu Ekinde belirtilen kural ve şartlara uygun bulunması nedeniyle 5 No.lu Ekinde gösterilen yöntemlerden birine göre ilgili ülkelerce gümrük mührü altında taşımacılık için onaylanmış konteynerlerin geçici girişine gümrük idarelerince izin verilir.
1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin 4 No.lu Ekinde belirtilen teknik şartları taşımadığı anlaşılan konteynerlerin ilgili ülkelerce verilmiş gümrük mührü altında eşya taşımasına dair onay plakası olsa dahi geçici girişine izin verilmez. Ancak, konteyner içindeki eşyanın tam tespiti yapılarak, teknik şartları taşıyan ve uygunluk belgesini haiz bir başka konteynere gümrüğün gözetiminde aktarılmasına izin verilebilir.
1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinde Yer Almayan Konteynerler İçin Uygulanacak İşlemler
Madde 18 – 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi şartlarını taşımayan konteynerlerin geçici ithaline ilişkin talepler, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 133 üncü maddesi uyarınca kısmi muafiyet yoluyla geçici ithalat rejimine tabi tutularak karşılanır.
Geçici Çıkışa İlişkin Yapılacak İşlemler
Madde 19 – Yurt dışına dolu veya boş olarak geçici çıkarılacak konteynerlerin çıkışı sırasında gümrük idareleri; konteyner sahipleri, işletmecileri veya bunların temsilcileri tarafından bu Yönetmeliğin 2 No.lu Ekinde yer alan şekle uygun olarak düzenlenen Geçici Çıkış Konteyner Kayıt ve Takip Formu üzerine işlem yapar.
Geçici Çıkışta Süre ve Süre Uzatımı
Madde 20 – Geçici olarak çıkarılacak konteynerlerin yurt dışında kalma süresi 1 (bir) yıldır. Geçerli mücbir sebep belgesi ile birlikte süresi içerisinde müracaat edilmesi kaydıyla süre uzatım talepleri, gümrük mevzuatı çerçevesinde ilgili çıkış gümrük idaresince incelenerek, sonuçlandırılır.
Süresi Geçirilerek Getirilen Konteynerlere Uygulanacak İşlemler
Madde 21 – Yukarıda yazılı süre ve ilgili gümrük idaresince uzatılan süreler geçtikten sonra geri getirilen konteynerler hakkında, Gümrük Yönetmeliğinin 707 nci maddesi gereğince serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır.
Ayrıca, yurda geri getirilmeyen konteynerler hakkında ise, yürürlükteki Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında ki mevzuat hükümlerinin uygulanması için gümrüğünce ilgili kambiyo merciine bilgi verilir.
Geçici Olarak Yurt Dışına Çıkartılan Konteynerlerin Tamiri İçin Kullanılacak Parçalar
Madde 22 – Geçici olarak yurt dışına çıkartılan konteynerlerin tamiri için kullanılacak parçaların geçici çıkış ve girişinde bu Yönetmelikteki esaslar doğrultusunda işlem yapılır.
Geçici Çıkışı Yapılacak Aksam, Parça ve Teçhizat İçin Uygulanacak İşlemler
Madde 23 – Geçici çıkışı yapılan konteynerlerin, konteynerle birlikte çıkarılıp ayrı olarak getirilecek veya ayrı olarak çıkarılıp konteynerle birlikte yeniden girişi yapılacak aksam, parça ve teçhizat için bu Yönetmelik esasları doğrultusunda işlem yapılır.
Geçici Çıkışı Yapılan Konteynerlere İlişkin Çıkış ve Giriş Gümrük Müdürlüklerince Yapılacak İşlemler
Madde 24 – Geçici çıkışı yapılan konteynerlere ilişkin düzenlenen Geçici Çıkış Konteyner Kayıt ve Takip Formlarının takibi, çıkış ve giriş gümrük müdürlüklerince bu Yönetmeliğin geçici ithalat rejimi hükümlerine göre yapılır.
İbraz Edilen Belgeler ve Konteynerlerin İşlem ve Denetimi
Madde 25 – İbraz edilen belgeler ve konteynerlerin işlem ve denetimi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu, ilgili mevzuat ve Sözleşme hükümlerine göre yapılır.
1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi veya İş Bu Yönetmelik Hükümlerine Aykırı Harekette Bulunanlar Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde 26 – 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi veya bu Yönetmelik hükümlerine aykırı harekette bulunanlar hakkında, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca yasal işlem yapılır.
Diğer Gümrük Rejimlerinin, Sözleşmede ve Yönetmelikte Belirtilen Hususlara Aykırı Olmayan Hükümlerin Uygulanması
Madde 27 – Sözleşmede ve bu Yönetmelikte belirtilen hususlara aykırı olmayan diğer gümrük rejimleri hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Kaldırılan Hükümler
Madde 28 – Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, 26/12/1994 tarihli ve 22153 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesinin Uygulanmasına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 29 – Bu Yönetmelik yayımını izleyen tarihten itibaren 15 (onbeş) gün sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 30 – Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.